tag:blogger.com,1999:blog-51049111849354711232024-03-12T11:09:58.252-07:00Haemus Texte PremiumRevista Haemus Texte Tekste Premium Kyçyku Albanezii din România Shqiptarët e Rumanisë Albanians of Romania Shqipëria Albania România Rumania RomaniaEsse non vidarehttp://www.blogger.com/profile/00556433488178931959noreply@blogger.comBlogger58125tag:blogger.com,1999:blog-5104911184935471123.post-34306950942103036472023-09-16T10:31:00.007-07:002023-09-16T10:40:22.294-07:00Iulia Enkelana: Love letter to Memory and Presence<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><span style="background-color: white; text-align: justify;">I cannot – and could never – fall asleep quickly. As a child, I would often lie in bed, in the dark, sometimes for hours, and stare at the imperfect rectangle of light drawn by my half-open door on the ceiling. I would hear the television sounds and sometimes even my parents go to bed. I don’t remember what I was thinking about, but I suppose both insomnia and daydreaming – memory strongly joining in a little later – were always part of my life.</span></span></p><p class="MsoNormal" style="background-color: white; line-height: 24px; text-align: justify;"><span style="line-height: 24px;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">But my mother or father would often tell me bedtime stories, to help me overcome my insomnias – famous ones such as <i>Cinderella</i> or <i>Snow White</i>, traditional Romanian ones (such as the very frightening for a child <i>Youth Without Aging and Life Without Death</i> or the sad <i>Master Builder Manole</i>) and even stories invented by them. My mother would tell me a tender story about a little girl called Maria who would rescue a canary, in her attempt of making me fall asleep in the afternoon (but naps seemed to me the dullest and most useless activity and I would just ask for more tales), while my father would start telling me stories from his childhood, at night. When we started this ritual, he would lie in bed next to me and begin: ‘<i>In a little town surrounded by snow-peaked mountains…</i>’ and I would immediately interrupt him with great firmness: ‘<i>This is not how you start a story.</i>’ ‘<i>How do you start a story, then?</i>’ my father would ask curiously.<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" style="background-color: white; line-height: 24px; text-align: justify;"><span style="line-height: 24px;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">‘<i>Once upon a time when daddy was a little boy.</i>’<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" style="background-color: white; line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;"></p><p class="MsoNormal" style="background-color: white; line-height: 24px; text-align: justify;"><span style="line-height: 24px;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">And so he began his stories from then on.</span></span></p><p class="MsoNormal" style="background-color: white; line-height: 24px; text-align: justify;"><span style="font-size: large;"><a href="http://iuliaenkelana.blogspot.com/2023/07/love-letter-to-memory-and-presence.html" target="_blank">More</a></span></p>Esse non vidarehttp://www.blogger.com/profile/00556433488178931959noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5104911184935471123.post-32667263561759894302021-02-25T11:37:00.003-08:002023-09-16T10:40:44.444-07:00 Marian Popa: Gjithë ç’u zbulua, u dogj <p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><span lang="SQ">Duke shkruar për epokën në të cilën kanë jetuar, ata i
përjetuan të këqijat, bënë krahasime, treguan çfarë po ndodh, apo pat ndodhur,
përtej kohës dhe hapësirës së tyre të kufizuar. Por kjo nuk është gjithmonë
fatsjellëse. Feudali ka kërkuar gjithmonë disa shkrimtarë që t’ia lëvdojnë
bëmat dhe idetë, dhe u gjetën mjaft syresh që ta bëjnë mirë këtë punë: kjo
letërsi zyrtare është ruajtur, në mënyrë të natyrshme, e dokumentuar. Kronika,
shënime, tekste. Po ashtu janë ruajtur edhe tekstet e ideologjisë në fuqi, pra
tekstet fetare zyrtare: ungjij, katekizma, etj. Por disa autorë të tjerë nuk
arritën ta shihnin dritën e ditës, nuk mundën t’i shihnin dorëshkrimet e tyre
të botuar. Ata dhe veprat e tyre u shfarosën. Disa vjet para botimit të “<i>Gargantua</i>”-së,
në Tërgovishte<u><sup>[1]</sup></u> ishin
përfunduar së shkruari dy libra te ngjashëm, por shumë më interesantë sesa
libri i Rabëlesë. Pranë qytetit Vaslui<u><sup>[2]</sup></u> jetonte
një prozator që hartoi një Don Kishot të jashtëzakonshëm. Duke gjykuar nga disa
shkrime dhe nga gjithfarë burimesh e dëshmish, një autor autodidakt nga
Densushi<u><sup>[3]</sup></u> pat përfunduar në
vitin 1532 tridhjetë e dy dramat historike dhe komeditë e tij, të cilat mund të
krahasoheshin me krijimtarinë shekspiriane, por të cilën e shmangte përmes
thelbit estetik krejt të ndryshëm. Por këta autorë u vranë, veprat e tyre u
zhdukën në fshehtësi. Disa vepra humbën njëheresh me mërgimin e autorëve. Disa
shtypshkronja të fshehta e madje edhe ajo e Coresi-t<u><sup>[4]</sup></u>,
botuan ngutshëm një sërë librash që nuk kishin asnjë lidhje me ideologjinë dhe
praktikën fetare: gjithë ç’u zbulua, o dogj. Disa nga vendasit që s’mund të
qëndronin, ikën ku mundën: një pjesë vazhduan të shkruanin në gjuhën amtare, si
Budai-Deleanu; të tjerët, si Dimitrie Cantemir-i, përdorën gjuhën e vendit ku
mërguan, ndërsa disa të tjerë ndryshuan emrat, kështuqë askush s’e di më nga
ikën e ku sosën. Ajo zbrazëti historike, ai shekull pa beletristikë, kanë qënë,
në fakt, një plotni e fshehur. Në një epokë pasigurie, kur <i>njeriu është
nën kohëra e jo kohërat nën njeriun</i>, siç thotë një autor i asaj periudhe, -
që ndjente në lëkurën e vet se ç’thoshte, - manastiret dhe konakët rënkonin nga
dorëshkrimet. Pjesa më e madhe u zhdukën. Mbase gjenden ende shumë, të
fshehura, të harruara. Dikur do të zbulohen, dhe atëhere zbrazëtia historike do
të mbushet”.</span><i><span lang="SQ"> </span></i></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><span lang="SQ">Fragment nga “<i>Avokati i të paudhit</i>”</span><u><sup><span lang="IT">[5]</span></sup></u></span></p><p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">
<o:p></o:p></span></p>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">
<hr align="left" size="1" width="33%" />
</span></div>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><u><span lang="ES-TRAD">[1]</span></u><span style="mso-bookmark: _ftn1;"></span><span lang="ES-TRAD"> Kryeqyteti i parë i Rumanisë.</span></span></p><p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><u><span lang="ES-TRAD">[2]</span></u><span></span><span lang="ES-TRAD"> Qytet në krahinën Moldova /
Moldavi të Rumanisë.</span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><u><span lang="ES-TRAD">[3]</span></u><span style="mso-bookmark: _ftn3;"></span><span lang="EN-GB"> Qytezë e hershme në rrethin Hunedoara të Rumanisë.</span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><u><span lang="ES-TRAD">[4]</span></u><span style="mso-bookmark: _ftn4;"></span> I njohur edhe si Diacon Coresi / Dhjaku
Coresi (vdekur në vitin 1583 në Brașov) dhjak ortodoks, përkthyes dhe
mjeshtër tipograf rumun nga qyteti i Tërgovishtes. Është botuesi i librave të
parë të rumanishtes, rreth 35 tituj, në disa qindra kopje.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><u><span lang="ES-TRAD">[5]</span></u><span style="mso-bookmark: _ftn5;"></span><span lang="FR"> Fryma e këtij shkrimi ndjek parimet
e <i>protokronizmit</i>, - lëvizje me peshë në kulturën rumune dhe i cili
ngjason njëfarësoj me <i>pellazgjizmin</i> e disa studimeve në shqip,
- por të dhënat që sjell janë të pakundërshtueshme. Detaje të protokronizmit
gjenden me shumicë në veprën poetike dhe publicistike të Emineskut, i cili
paditet disa herë në vit për <i>ksenofobi</i>, madje <i>ksenomllef</i>,
dhe <i>nacionalizëm të tepruar</i>, por që, në fakt, ka reaguar ndaj <i>rënies</i> / <i>prishjes</i> së
bashkatdhetarëve të kohës, ndaj mercenarizmit dhe shitjes së punës apo të
shpirtit, si i vetëdijshëm se përfaqëson një mishërim të epërm të racës nga
rrjedh (<i>rumuni absolut</i>, siç e quan mendimtari Petre Țuțea). Atdhetaria e
Emineskut nuk është veçse shprehja e disa të vërtetave që shqetësonin politikën
e epokës, kur <i>zbrazëtia etnike</i> që kërcënonte identitetin
kombëtar rritej përmes mënjanimit / dëbimit të vlerave të mirëfillta, për t’ua
ruajtur, ose shtuar <i>vendet</i> vlerave të mesme, por sidomos për
t’ua liruar të huajve që rëndom mbeten pa emër, punë e pasuri në vendlindjet e
tyre. Zëra të besueshëm të shkencës letrare shprehen se Eminesku ishte <i>një
nacionalist brenda kufijve të së vërtetës</i> (<i>Cilët jemi ne / Cilët
janë të huajt</i>?). Protokronizmi ndihet dhe në veprën e Vintilă Horia-s dhe
të një sëre mërgimtarësh të shquar të kulturës rumune. – Prof.univ.dr. Ardian
Kyçyku</span></span><span style="font-family: "Cambria","serif"; font-size: 12pt; mso-ansi-language: RO; mso-ascii-theme-font: major-latin; mso-hansi-theme-font: major-latin;"><o:p></o:p></span></p>Esse non vidarehttp://www.blogger.com/profile/00556433488178931959noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5104911184935471123.post-23196122846554528902021-02-25T11:30:00.000-08:002021-02-25T11:30:11.780-08:00Ardiana Salihu: Woertigo [DE]<div style="text-align: right;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">[Shkruar drejtpërdrejt në gjermanisht nga autorja. </span></div><div style="text-align: right;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Copyright Ardiana Salihu]</span></div><div style="text-align: right;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><br /></span></div><div><p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Nachdem das halbleere Geschirr vom müden
Tisch und die letzten Töne der halbstummen Musik von müden Ohren weggeräumt
waren, setzten sie sich, obwohl immer noch etwas böse, nebeneinander und fingen
an unermüdet die Wand gegenüber anzustarren, als würden sie von dieser
erwarten, das (un)heimlich über ihren Köpfen herabgesunkene Schweigen
aufzusaugen. Obschon sich soweit keiner und nichts rührte, schien der Raum
langsam in eine unsichtbare Unruhe überzugleiten, so dass auch die letzten
bereits am Verblassen, immer noch draußen an der alten Stadtmauer hängenden
Gedanken, unschlüssig hin und her zu geißeln schienen – zwischen einer
aufgezwungenen Erinnerung die ein mögliches, nur allzu menschliches Schicksal-
oder Launenverhalten, sprich einen Abschied, beschönigen versucht und dem genau
Gegenteil dessen, sprich der Annahnme, ein Abschied bedarf womöglich keiner
Erinnerung, weil sich dadurch diese auch verabschieden müsse, wenn nicht, diese
zuallererst. Das schwebende Schweigen dieser Nacht hatte sich jedoch früher
eingenistet, viel früher, irgendwann als sie die meisten, wenn nicht alle
schönen Worte, die sie bis dahin kannten, untereinander fertig ausgetauscht
hatten. Nachdem die schönen Worte aus waren und das Universum ihnen unbemerkt
noch die letzten vom Vergessen bedrohte Urwörter der Liebe abnahm, blieben nur
noch die weniger schöne Worte, und die, schmerzlich am bekanntesten –
diejenigen die eins zu eins den alten schönen gleichen, aber nichts mehr
besagen. <span></span></span></p><a name='more'></a><p></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; mso-outline-level: 2; text-align: justify;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Die alte Stadtmauer war auch an jenem Abend
mindestens so schön wie immer und wie jede Mauer nachts, fesselnd
zugleich; der vor blassen Laune bis auf ein krummes Viertel abgemagerte
Mond blickte zudem unglaublich, fast verdächtig unecht durch die fehlenden
Mauersteine, so dass auch die pompös vom Kellner vorgeführte
Entstehungsgeschichte der Mauer, dieser Magie unmöglich etwas anhaben konnte –
vielmehr sie, die Frau also, ertappte sich just dabei, wie sie dieses
Metaphergestein insgeheim als eine Art Mitbringsel für ihre
Zukunftssucht bestahl: vernebelt malte sie es sich aus, wie sie alles
Wertvolle was sie besaß, für die Errichtung einer hohen Mauer ausgibt, um danach <i>befreit</i> weit
weg hinter (vor?) dieser zu leben. Falls es auf den Metaphern überhaupt ein
Leben gibt. Er, der Mann also, war hingegen von anderen Mauern
umgeben, um genauer zu sein, von der, die aus der Geschichte des Kellners immer
höher und höher ragte und einer anderen, die immer mehr sichtbar wurde,
aber es keinesfalls werden sollte. Daher malte er sich mit Erinnerungsfarben
(übrigens, kein bisschen geheim) Szenen von der nunmehr ziemlich weit
zurückliegenden süßen Wörterschlacht aus, und schien diese wie ein verspätetes
Dankbarkeitsfest tief in dem Glass Cocktail zu erkoren, das, wie er sie glauben
lassen wollte, nur ihr zuliebe bestellt hatte. In der Tat hatten sie beide die
schwersten Cocktails, die es gab, bestellt. Warum auch immer. Warum auch nicht.
Von Zeit zu Zeit hatte er sie <i>irgendwie</i> angesehen,
sie konnte aber seinem Blick immer weniger als eine
Augenvoll Sekunden standhalten, nicht nur weil ihr der eigene Blick im Wege
stand. Ihr Blick war alles andere, Gedanken, Ahnungen, Unwünsche, Fragen, Reue,
nur Blick war er nicht mehr. Nicht einmal ein Unblick war er geblieben. Dann
hatte er sie etwas gefragt und sie hatte ihm schnell geantwortet, so
schnell, dass die erschrockenen Silben beinahe auf den Kopf auf sein erstarrtes
Gesicht fielen. Zum wievielten Male in den letzten Jahren spielten sie
unwillkürlich Fangen rund um die einst <i>schönste</i> Sache,
die in Echt <i>eine</i> Sache geworden war? Zu oft, dass man
es hier zählen könnte. Und zu schwer. Er bitte
sie, die Antwort zu wiederholen. Er könne es nicht glauben,
sie selbst könne es unmöglich glauben was sie da sagte, meint er,
daher müsse sie die Antwort wiederholen und ihm dabei tief in die Augen
schauen. Sie antwortet zunächst mit einem Seufzer, eines ihrer inzwischen
meist gebrauchten Wörter von den verbliebenen. „Ja, ich bin mir sicher“, sagt
sie augenunblicklich, von einer halbtrunkenen Bestimmtheit benommen. Er wirkt
etwas verwirrt, bereitet eine Zigarette vor. Er ist dabei so ungeschickt, ja
beinahe unmöglich. Das Feuerzeug muss er vom Kellner ausborgen, dieser
verschwindet für einige Minuten, dann noch für einige mehr. Als er endlich
zurückkommt, hat sich das Verlangen nach der Zigarette in eine
nackte, fast ekelige Pflicht verwandelt, trotzdem kann sie aus seinem Blick
einen Urfunken schräger Zufriedenheit rausfischen. Sie hatte
einige Beobachtungen in ihrem Leben gemacht und eine davon war die,
dass ein Mann eher eine Frau verlässt, als dass er mit dem Rauchen aufhört; ja,
ein Mann kann einer Frau überzeugend versprechen, dass er wohl imstande sei,
(nicht nur) Zigaretten ihr zuliebe aufzugeben, das bliebe aber oft eines der
schönsten Versprechen aus der Sicht des Mannes und eines der widerwärtigsten
aus der Sicht der Frau und der rauchende Mann und die rauchende Frau werden,
wenn überhaupt, meist aus ganz anderen Gründen das Rauchen aufgeben, wenngleich
sie in der Regel das Gegenteil beteuern. Ihr schien es, in dem was sie
weiterhin ihr Leben zu nennen pflegte genügend solcher<i> Beobachtungen</i> gesammelt
zu haben, viele von denen glücklicherweise auch bald wieder verworfen um danach
mehr von diesen zu sammeln und wieder hinzuschmeißen, immer wieder und
immer wieder, bis sie eines Tages erfuhr, dass sie es soweit gebracht
hatte, ihr Leben nur mehr <i>beobachten </i>zu können. Und
jetzt, machte sie die Beobachtung, dass keine Beobachtung ihr
helfen wird, die Blicke dieses allzu düster in eine stockblinde Nacht mündenden
Leides zu deuten, nicht seine, nicht ihre eigenen, nicht die des Mondes (der
übrigens einst Trau- jetzt nur mehr Trauerzeuge ihrer Liebe war), auch nicht die
der Mauer die, wie verschwitze Selbstmorde hinunter am Bächlein prallten.<b> </b></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; mso-outline-level: 2; text-align: justify;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Unterdessen fühlte sie, wie sie diese im
Zimmer und mittlerweile auch im ganzen Haus niedergelassene Schweigepest immer
mehr und mehr mochte. Es verhalf ihr, die inneren Worte langsam wiederzufinden,
auch diejenigen die es zu diesem Zeitpunkt noch nicht geben sollte. Es verhalf
ihr, sich von dem, in der Kindheit erlernten, beim Alltags<i>leben</i> fleißig
gelebten und letztlich tief in ihr selbst eingeprägten Pragmatismus langsam zu
lösen, obgleich dies zu diesem Zeitpunkt noch nicht einmal annähernd möglich
sein sollte. In der Tat hatte sie im Grunde nichts gegen
Pragmatismus, nur, in ihrem Leben gab es zu viel davon und ab einem
bestimmten Zeitpunkt nur mehr ihn, sodass sie nicht selten von seltsamsten
Gedanken überfallen wurde; einer der düstersten verfolgte sie nun seit
ihrer Jugend, wobei sie oft in Albträumen geriet und es ihr immer schwerer
fiel, die makabren Blicke von den Gesichtern ihrer meist geliebten
Menschen zu verscheuchen, die aus „pragmatischen Gründen“ ihre eigenen
geliebten Tiere oder Menschen liebevoll erlösten. Ihr inzwischen
unheilbarer Pragmatismus ging mutig so weit, dass sie es sich vorstellen
konnte, ihr Leben in der bisherigen Echtheit in den Träumen fortführen zu
können, sollte sich die Welt einmal soweit ein- oder aussperren, dass keiner
mehr irgendwohin könne – obgleich sie ganz genau wusste, dass solch lächerliche
Szenarien nur in ihrem Kopf vorkamen. Am liebsten würde sie eine
rückwirkende Gedankeneuthanasie vornehmen, um diesem pragmatischen
Teufelskreis ein Ende zu setzen, nicht nur weil sie derzeit
niemanden zu erlösen beabsichtigte. Sich selbst auch nicht.<b> </b></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; mso-outline-level: 2; text-align: justify;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Trotz der düsteren Gedanken, tat ihr das
Vertiefen in dieses heimelige Schweigen gut – sie hatte das wirklich
vermisst, diese kleinen, fast süßen banalen Dinge im Leben eines
Menschen, wie das Schweigen zu zweit, z.B. Sehr bald fand sie sich in
verlorene Innerlichkeiten sinken, ohne Gedanken über dies oder jenes zu hegen,
sah sich von sich selbst abheben und während sie wieder zurückkehrte oder
nicht, mischten sich krumme Mondgefühle in ihren Augen ein um ihr den Blick für
dies und jenseits aufs Neue zu trüben. Es vergingen jedoch nicht einmal eine
Handvoll Schwebereien und die Wand gegenüber blickte sie etwas
zurechtweisend und fragend an, sie auffordernd, sich ein passenderes
Plätzchen für das aufgehängte, von dem unbekannten Maler signierte
Bild zu überlegen; zeitgleich suchte sie eine von ihren matten <i>Beobachtungen</i> heim: das Schweigen
einer Frau ist nichts Ungewöhnliches, aber das eines Mannes kann nichts als
gefährlich sein. Der Mann auf ihrer Seite schwieg tatsächlich – erkannte sie
stumm in sich und dies war, unabhängig von allen möglichen <i>Beobachtungen</i> weltweit,
ganz untypisch für ihn, nicht nur weil er immer noch so viele von den Wörtern
besaß, die er loswerden wollte; manche hatte er rechtzeitig vor Universums
Wutanfall versteckt gehabt und manche vor längerer Zeit ihr wie ein
unverschämtes Kind vor Augen gestohlen: die letzteren waren
inzwischen bis in das Buchstabenmark verstümmelt und verknöchelt, sodass man
sie kaum wieder erkennen konnte.<b> </b></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; mso-outline-level: 2; text-align: justify;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">„Du schläfst heute im Oh!da“, – sagt er
ruhigen, fast unhörbaren Stimmklangs während seine gleichgültige Miene
weiterhin unverschämt mit der weißen Wand flirtet. Sie spürt das ferne
Gedankenbeben in ihrem Inneren kurz aufflackern und einen Lavaseufzer sich
unwillkürlich durch ihren Mund ausströmen bemühend. Die Worte waren <i>erlösend</i>,
der Stimmklang dagegen lautete: Du hast mich in die Falle gelockt, mich an Liebe
glauben lassen. Damals wie heute. All die Jahre habe ich dich geliebt, nur
geliebt. Weißt du, wie sehr die Erkenntnis schmerzt,
dass ein geliebter Mensch dir die Haare vom Kopf und die Seele vom
Tag auswurzelt, und dies Nacht für Nacht? Trotz allem, habe ich dich
wieder gesucht. Aber da wo du einmal warst, fand ich nur mehr schöne
Worte, so viele, dass die Liebe darin erstickt. Und mit welch noch schöneren
Worten du mich überzeugtest, das sei nicht wahr! Wie konnte ich nur zwei Mal in
die gleiche Falle tappen? Zu (dreihundert? eintausend?) Teufeln sollst du
gehen!“<b> </b></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; mso-outline-level: 2; text-align: justify;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ihr Schweigen fühlt sich wie eine muntere
Trübung an. Mit erschreckenden Augen und müder Brust strengt sie sich an und es
gelingt ihr ein halber, schräger Blick in seine Richtung und fühlt etwas wie
einen Schmerz der quer entzweit wie ein vergessenes Stück Sehnsuchtsholz im
Schnee liegt. Die unsichtbaren Tränen drängen wie farblose Furcht
unter den Augen zu schwimmen. Sie versucht sich zu sammeln und ihre mundlose
Verzweiflung könnte deuten: „All die Jahre hast du mich geliebt,
meinst du. All die dazugekommenen Jahre fühle ich wie du mir das nur mehr wie
einen Schatten vorm Herzen hältst. Du konntest die Tiefe der Liebe (nicht die
der Worte) nicht ertragen, daher sie nur mehr groß werden lassen. Bis sie eines
Tages so groß wie ein zu lösendes Problem wuchs. Was können die Worte dafür?
Oder meinst du, du wärst hier der einzige der mit leeren Worten ausgeht?...“<b> </b></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; mso-outline-level: 2; text-align: justify;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Erschöpft kehrt sie ihr Gesicht gegen die
Mauer zurück und versucht darüber nachzusinnen, wo die vielen Teufel auf sie
warteten und ob und wann sie ihr die Sprache mit allen Worten zurückgeben
würden, einschließlich diejenigen, die sich dafür aufopfern, um z.B. einen
geliebten Menschen zu beschimpfen oder zu verletzen. Ihr erster Verdacht
fällt auf Oh!da. Oh!da ist kein erfundener Ort in düsteren Geschichten
oder dystopischen Filmen. Es ist auch keine Metapher. Oder vielleicht doch?
Neeein, mit Worten hat es überhaupt nicht zu tun. Und aus Wortsteinen ist es
auch nicht gemacht. Dessen Mauer haben keine Löcher, wodurch sich ein
Mondeslicht nackt durchschlingen könnte. Man kann darin keine Bilder oder
Fenster anbringen. Eine obdachlose Seele wie ihre z.B. müsse es jedoch
annehmen, nicht nur weil sie noch nicht im <i>Freien</i> schlafen
kann. Sie versucht vergeblich das Aussehen dieses Ortes in Erinnerung zu rufen.
Hat sie es nur in den Träumen gesehen? Will er sie in oder von ihren eigenen
Träumen verbannen? Das muss sie ehestmöglich herausfinden. Es fehlt ihr jedoch
jede Kraft dafür. Von den Worten ganz zu schweigen.<b> </b></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; mso-outline-level: 2; text-align: justify;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Zigarette. Der Rettungskünstler aller
Schweigen. Nur der Zigarettenrauch schafft es mehrmals täglich an einem
Menschenherzen vorbei, <i>beobachtet</i> sie, viel öfter als ein Kuss
oder eine Umarmung, zum Beispiel. (<i>Ein Schmerz kann ihn eventuell
überbieten. Der Schmerz kann sich aber nicht sehen lassen und ist auch nicht in
Schachteln mit Warnsprüchen verpackt – ist es nicht irrsinnig und schmerzhaft,
dass der Schmerz keine Altersgrenze erfordert</i>?) Zugegeben, diese eine
Sache, <i>die</i> <i>Liebe,</i> kann die Sinne gefährlicher als
jeder Rauch verdrehen und es kann einem vorkommen, man könne fortan nur mehr in
einem bestimmten Herzen leben, sei dies auch ein Herz ohne Dach. Das kommt
einem nur so vor, versichert ihr die <i>Beobachtung</i>, der
Zigarettenrauch ist und bleibt die einzige Wirklichkeit die das Herz passiert.
Der von <i>der Liebe</i> besessene Mensch oder ein sonstiges Wesen
wird es später oder früher erkennen (müssen). Dann, erst dann vielleicht, wird
er dieses eine nie gesehene Herz etwas näher kennenlernen wollen. Wird es
natürlich nicht schaffen. Eventuell wird er versuchen, es mit anderen <i>nie
gesehenen</i> Herzen zu vergleichen. Schließlich, die Trostlosigkeit aller
Herztöne ausspeien und (wieder) mit dem Rauchen anfangen. Ach, diese eine
Zigarette danach, die Zigarette nach dem Leben…<b> </b></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; mso-outline-level: 2; text-align: justify;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Inmitten von vernebelten
Zigarettenbeobachtungen trat Oh!da langsam in Erscheinung. Man kann es
mittlerweile ohne Schwierigkeiten von der Terrasse aus erkennen. Ziemlich gut
versteckt war es, die ganze Zeit vor ihren Augen, eine Öffnung an der Wand
mitten im schmutzig weißen Fleck hinterm fehlenden Bild. Ein Fleck, entstanden
durch die Einsamkeit, dass gleich schwer auf dem Herzen liegen soll wie
fünfzehn Zigaretten am Tag. Tag für Tag. Es ertönt ein wirres Geschrei. Ein Erdrutsch
des Schweigens hatte angefangen und der Mond hatte sich die Augen gerissen,
November zählte verzweifelt die Tage und übersprang die Nächte; er will sie
einjagen und aufhalten zugleich; Rauchfäden münden in Worte, die Worte wollen
fort und stolpern tödlich an der Schwelle eines Traumtors. Sie spürt einen
furchtbar verwandten Blick, sieht ihn aber nicht. Schaut erwartungsvoll in
seine Richtung – er hat versprochen sie alleine hinter <i>allen Mauern</i> zu
lassen und sie gleich am nächsten Tag zum Bahnhof zu fahren. Für immer. Zu den
unzähligen. Dann fängt er plötzlich laut zu lachen an. Ja, er lacht und
schmeißt mit Worten herum, er hatte sie alle nach seinem besten Können
verschärft und auf gespitzt und anscheinend lange genug geübt damit zu werfen.
Sie versucht sich nicht mal zu schützen, gibt sich kraftlos dieser
Schweigeorgie hin. Einst waren ihre Worte aus, nun sind es ihre Tränen. Sie
kann die Wunden nicht mehr deuten, weder die ihres Schweigens, noch die seines
Lachens. Der irrsinnige Mond hat angefangen, die augenlosen Wundstellen in den
Cocktails zu tränken, der Himmel brennt höllisch. „<i>Erkennst du das? Und das?
Sieh mal, das hier hattest du mir in der Nacht geschrieben, als ich dir
erzählte, meine Frau wäre endgültig ausgezogen. Ist der Satz nicht schön:
„Schweigen“. So rührend, dass mir noch die Tränen kommen. Oh, sieh dir das an,
das hier wirst wohl am meisten vermisst haben: „Deine Liebe hat alle meine
Menschen durchdrungen. Ich sehe dich in jedem einzelnen und liebe sie umso
mehr, umso echter. Und ich fühle mich wie diese Liebe selbst…“ „</i>Das
waren <i>deine</i> Worte“ – erwidert sie matt während sie versucht
das Erbrechen zu unterdrücken. „<i>Komm, ich helfe dir hoch, hab‘ dir gesagt du
sollst nicht so viel trinken!“ </i>Lass mich in Ruhe, ich weiß mir selbst
zu helfen. „<i>Tja, deinem Helden fehlen nun die Augen – </i>sagt er
erbost<i>. Dir fehlen die Worte. Wie in aller Welt wirst du dir helfen?</i>“
Und grinst. Sie spürt erneut <i>den</i> Blick. Nun sieht sie ihn
auch, ihren liebevoll durch das Herz hindurch hochkommenden <i>Blick</i>.
Und er scheint ihr überhaupt nicht makaber.</span></p><br /><div style="text-align: right;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><a href="http://www.revistahaemus.blogspot.ro#">Revista Haemus</a> Nr. 62-65</span></div></div><br /><div style="text-align: justify;"><br /></div>Esse non vidarehttp://www.blogger.com/profile/00556433488178931959noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5104911184935471123.post-71396491528787319892021-02-15T11:06:00.000-08:002021-02-15T11:06:14.424-08:00Ardiana Salihu: Woertigo<p class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;"><span class="eigene"><span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Pasi larguan me shumë mund enët gjysmë të zbrazura nga tavolina e
lodhur, dhe, nga veshët e lodhur edhe tingujt e fundit të muzikës gjysmë të
shurdhër, ata, sado që ende të hidhur, u ulën pranë njëri-tjetrit dhe sikur ta
kishin bërë me <i>fjalë,</i> filluan të shikonin palodhshëm drejt murit përballë,
sikur prisnin nga ai që ta përthithte heshtjen e rënë plumb mbi kokat e tyre.
Edhepse asgjë s’pipëtinte dhe asnjeri nuk lëvizte, dukej sikur e tërë hapësira
po rrëshqiste drejt një shqetësimi të padukshëm duke bërë që edhe mendimet e
mbrama, tashmë në zbehje e sipër, varur akoma në murin e vjetër të qytetit, të
lëkunden mëdyshas në mes të një kujtimi me zor që mëton të hijeshojë një
sjellje fati a hujitjeje (aq) njerëzore, të quajtur ndarje, dhe të së kundërtës
së tij, pra, hamendjes se ndoshta ndarjes s’ka ç’i duhet as kujtimi, pasi që bashkë
me të do të duhej larguar edhe ky, në mos, ky vetë që më parë. Megjithatë,
heshtja pezulluese e kësaj nate ishte ngjizur më herët, shumë më herët, në një
kohë kur ata kishin shkëmbyer mes vete shumicën, në mos, të gjitha fjalët e
bukura që kishin ditur deri atëherë. Pasi u kishin mbaruar të gjitha fjalët e
bukura dhe, pasi universi, një ditë prej netësh u kishte rrëmbyer edhe ato fjalë
të fundit dashurie të cilave u kanosej harrimi, atyre u kishin ngelur vetëm
fjalët më pak të bukura, si dhe ato që njihen gjithandej dhembshurisht – fjalë
që ngjasojnë pikë për pikë me të bukurat e hershme, por që nuk thonë më asgjë. <span></span></span></span></span></p><a name='more'></a><o:p></o:p><p></p>
<p class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><span class="eigene"><span lang="SQ">Atë mbrëmje, muri i vjetër i qytetit dukej i bukur si gjithmonë, dhe,
si çdo mur gjatë natës, mbërthyes njëherësh; ndërsa hëna, e përhumbur, në humor
të zbehtë, dobësuar e mbledhur kruspull sa një çerek i imët, vështronte
pabesueshëm, aq pavërtet përmes tullave munguese të murit, sa as tregimi i
fryrë i kamarierit lidhur me historinë e ngritjes së murit nga të burgosurit e
kohës, nuk kishte mundur t’i hiqte gjë kësaj magjie; për më tepër, ajo, femra
pra, shumë shpejt e kishte zënë veten duke vjedhur fshehurazi këtë gur metafore
si një suvenir që do ta merrte me vete për të qetësuar nevojën e sëmurë për një
të ardhme të humbur: si në mjegulli po përfytyronte të flijonte gjithçka që kishte
për ngritjen e një muri të lartë në mënyrë që paskëtaj të jetojë <i>e lirë</i> larg,
larg pas (para?) këtij. Në rast se në metafora kishte jetë. Ndërsa ai, pra
burri, ishte rrethuar nga mure të tjerë, më saktë, nga ky që po ngritej në
lartësi nga rrëfimi i kamarierit dhe nga një tjetër që po bëhej gjithnjë e më i
dukshëm, por që në të vërtetë as që duhej ngritur. Prandaj kishte zënë të pikturonte
me bojëra kujtimesh (meqë ra fjala, aspak fshehurazi) imazhe nga beteja e ëmbël
e fjalëve, e mbetur aq larg prapa ndër kohë dhe dukej sikur tani po e kremtonte
atë si një festë të vonuar falënderimi në fundin e thellë të gotës së koktejit
të cilin e kishte porositur, siç thosh ai, vetëm për hatër të saj. Në të
vërtetë, ata të dy kishin porositur koktejet më të rëndë atë natë. Për çfarëdo
arsye qoftë. Apo, për çfarë arsye, jo.<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Hera-herës
ai e kishte shikuar <i>disi</i> në sy, mirëpo ajo nuk i kishte bërë dot ballë
shikimit të tij më shumë se disa çaste hapembyllsysh, jo vetëm ngaqë prej
kohësh ia kishte zënë rrugën shikimi i vet. Shikimi i saj ishte gjithçka,
mendime, marrmemendje, zhdëshira, pyetje, pendesë, vetëm shikim nuk ishte më.
Madje, mund të thuhej se s’kishte mbetur as edhe çshikim... Pas disa <i>shi</i>kimesh,
ai e kishte pyetur diçka dhe ajo i ishte përgjigjur shpejt, aq shpejt sa
rrokjet e trembura desh kishin thyer qafën në fytyrën e tij të ngrirë. Sa herë gjatë
viteve të fundit kishin luajtur <i>ta lashë </i>rreth gjësë më <i>të bukur</i>
që kish ekzistuar ndonjëherë e që tani vërtet kishte mbetur vetëm një <i>gjë</i>?
Shumë, shumë herë, dhe do të ishte shumë, shumë e vështirë të numëroheshin
këtu. Ai e lut ta përsërisë përgjigjen. Nuk mund ta besojë, jo, madje as ajo
vetë s’mund ta besojë atë që sapo tha, i shpjegon ai, prandaj duhet ta përsërisë
përgjigjen, duke e shikuar thellë e në sy. Ajo i përgjigjet sërish, kësaj here
duke filluar me psherëtimë, me njërën nga ato fjalët e pakmbetura që i përdorte
më së shumti. Po, jam fare e sigurt, shton në shçast, me një si vendosmëri
paksa të dehur. Ai mbetet disi i hutuar, përgatit një cigare. Duket aq i
ngathët, thuajse i pamundur. Çakmakun duhet ta huazojë nga kamarieri, ky
zhduket për disa minuta. Pastaj edhe për disa të tjerë. Kur më në fund kthehet,
dëshira për cigare është shndërruar në një detyrim lakuriq, gati të gërditshëm,
e megjithatë ajo arrin të shquajë një shkëndijë kënaqësie në shikimin e tij. Gjatë
jetës së vet, ajo kishte bërë disa vrojtime dhe njëra nga këto ishte se, një
mashkull më parë heq dorë nga një femër se sa nga cigarja. E qartë, mashkulli
do të arrijë ta bindë femrën se është çdoherë në gjendje të heq dorë jo vetëm
nga cigarja për hatër të saj, mirëpo ky do të mbetet një nga premtimet më të
bukura në sytë e mashkullit dhe një nga më të neveritshmit në sytë e femrës,
dhe, mashkulli duhanxhi dhe femra duhanxhike një ditë patjetër që do të heqin
dorë nga cigarja, mirëpo nga arsye krejt tjera nga ato për të cilat këmbëngulin
të na bindin. Asaj i dukej se <i>vrojtime</i> të tilla kishte mbledhur
mjaftueshëm gjatë gjithë kësaj që po vazhdonte ta quante jetë; për fat,
shumicën e tyre i kishte hedhur fill tutje, por pastaj kishte mbledhur e hedhur
gjithnjë nga e para edhe më shumë sosh, derisa një ditë të kishte kuptuar se kishte
arritur deri në atë pikë sa vetëm të mund të <i>vrojtonte</i> jetën e vet. Kurse
tani, po i dhimbte vrojtimi se s’kishte asnjë vrojtim që do t’i ndihmonte të
kuptojë shikimet e kësaj dhimbjeje që po derdhej në një natë të thatë e pis të
zezë; as shikimet e tij, as shikimet e veta, as ato të hënës (e cila, meqë ra
fjala, nga dëshmitarja e dashurisë së tyre ishte kthyer në mbajtëse të qivurit
të po kësaj), dhe as ato të murit që si ca vetëvrasje të djersitura po
përplaseshin pingul në përroin poshtë.</span></span> </span></p>
<p class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><span class="eigene"><span lang="SQ">Çuditërisht, murtaja e heshtjes, e lëshuar në dhomë, e ndërkohë edhe në
tërë shtëpinë, kishte filluar t’i pëlqente. Mbase po i ndihmonte disi të gjente
fjalët e humbura brenda vetes, madje edhe ato që ende nuk ekzistonin. Po i ndihmonte
disi edhe të shkëputej ngadalë nga ai pragmatizëm i mësuar në vegjëli, i ushtruar
me zell në <i>jetën e përditshme</i>, dhe vulosur më në fund tek vetvetja, sado
që kjo gjë do të ishte fare e pamundur në këto kohë. Në të vërtetë, ajo
s’kishte gjë kundër pragmatizmit, mirëpo, në jetën e saj kishte pasur aq shumë,
dhe nga një çast i caktuar thuajse vetëm pragmatizëm, saqë i ishte bërë çdo
herë e më e vështirë, gati e pamundur, të mbrohej nga sulmet e mendimeve
gjithnjë e më të përçudshme; njëri nga këto po e ndiqte qysh nga rinia e
hershme, duke e trembur dhe duke ia bërë gjithnjë e më të ankthshme përpjekjen për
të përzënë shikimet makabre nga fytyrat e njerëzve të saj më të dashur, të
cilët për “arsye pragmatike” vrisnin plot dashuri kafshët apo njerëzit e vet më
të dashur, si p.sh. për t’i shpëtuar nga dhimbjet e kësaj jete a bote.
Pragmatizmi i saj i pashërueshëm kishte shkuar ndërkaq aq larg, saqë kjo e
shihte të mundshme të vazhdojë jetën e saj me vërtetshmërinë e deriatëhershme
në ëndrra, në rast se një ditë prej ditësh botën do ta kapte trilli që të
mbyllej brenda a të mbetej jashtë vetvetes dhe asnjeri të mos mund të lëvizte
gjëkundi – megjithëse e dinte fare mirë se skenarë të tillë qesharakë mund të
dilnin vetëm nga koka e saj. Tani, ajo me dëshirën më të madhe do të ushtronte
një eutanazi mendimesh të kthyer prapa në kohë, në mënyrë që ta prishte këtë
rrjetë pragmatike djalli, dhe do ta bënte këtë, jo vetëm ngaqë hëpërhë s’kishte
ndërmend të shpëtonte njeri, përfshirë këtu edhe veten e vet.</span></span> </span></p>
<p class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><span class="eigene"><span lang="SQ">Përkundër mendimeve të përziera, të thelluarit në këtë heshtje<i> </i>po
vazhdonte t’i bënte mirë – i paskësh munguar vërtet, një nga ato gjërat e
vogla, të ëmbla, thuajse banale në jetën e njeriut, siç ishte heshtja dyshe,
p.sh. Shumë shpejt zuri të fundosej në brendësi të përhumbura, pa menduar këtë
apo atë gjë, filloi të ngritej lart nga vetvetja, dhe, përderisa kthehej mbrapsht
ose jo, në sytë e saj përziheshin ndjesi të kërrusura hëne për t’ia turbulluar
nga e para shikimin për këtë dhe për atë botë. Mirëpo, pa kaluar as edhe një hovth
çastesh pezullie, muri përballë, me një shikim qortues dhe pyetës filloi ta urdhëronte
të gjejë një vend më të përshtatshëm për pikturën e firmosur nga artisti i
panjohur; e në të njëjtën kohë po ia behte edhe një nga <i>vrojtimet</i> e saj:
Heshtja e një femre nuk është gjë e pazakonshme, mirëpo ajo e një burri s’mund
të jetë veçse e rrezikshme. Burri pranë saj po heshtte vërtet – shqoi ajo pa
zë, dhe kjo, pavarësisht nga të gjitha vrojtimet e mundshme anembanë rruzullit ishte
fare e pazakonshme për të, jo vetëm ngaqë ai kishte ende shumë fjalë të cilat
duhej t’i lironte; disa nga këto i kishte fshehur pak para sulmit të mllefit kozmik
dhe disa të tjera ia kishte vjedhur asaj ndër sy si një fëmijë i lazdruar: këto
të fundit ishin gjymtuar e përdredhur deri në palcën e ashtit të shkronjës sa
vështirë të njiheshin më.</span></span> </span></p>
<p class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><span class="eigene"><span lang="SQ">“Sonte do flesh në OH!dë” – flet ai qetë, gati padëgjueshëm, përderisa
fytyra e palëvizshme vazhdon të flirtojë pa pikë turpi me murin përballë. Në
brendësi, ajo ndjen shkëndijimin e tërmetit të largët të mendimeve dhe ca llava
psherëtimëse që kërkojnë të marrin udhë drejt gojës. Fjalët kishin qenë <i>shpëtuese,
</i>por timbri në zërin e tij kishte thënë: “Ti më ke shtënë në kurth, më ke
bërë të besoj në dashuri. Atëbotë, si dhe tani. Tërë këto vite të kam dashur,
vetëm të kam dashur. E di ti sa dhemb mendimi, se njeriu më i dashur t’i shkul
flokët me rrënjë nga koka dhe shpirtin me rrënjë nga dita, natë për natë? Përkundër
të gjithave, unë të kërkova sërish. Por, aty ku dikur ishe ti, gjeta veç fjalë
të bukura, kaq shumë fjalë, sa të mbytej dashuria në to. Dhe, me çfarë fjalë
edhe më të bukura më bindje se kjo nuk është e vërtetë! Si është e mundur, si?
– të bie dy herë në të njëjtin kurth? Shko në (treqind? njëmijë?) djaj të
mallkuar!</span></span> </span></p>
<p class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><span class="eigene"><span lang="SQ">Heshtja e saj ndjen një turbullim esëll. Me sy të trembur e me gjoks të
lodhur merr mundimin dhe e sheh pjerrtas, ndjen një si dhimbsuri të prerë
mëdysh e të harruar si cung të ngrirë malli në dëborë. Lotët e padukshëm mëtojnë
të notojnë si frikë e pangjyrë poshtë syve. Ajo përpiqet të mbledh veten dhe
dëshprimi i saj i pagojë duket të thotë: “Tërë ato vite më ke dashur, thua. Por
në vitet që erdhën, unë ndjej vetëm se si ma mban këtë gjë para zemrës, si një
hije të errët që mbulon damarët e shpirtit. Nuk e duroje dot thellësinë e
dashurisë (dhe jo atë të fjalëve), prandaj bëre gjithçka që ajo të rritet.
Derisa një ditë u rrit kaq shumë dhe u bë sa një problem që duhej zgjidhur.
Ç’faj kanë fjalët në këtë mes? Apo, mos kujton se je i vetmi këtu që ke mbetur
me fjalë në gojë?...”</span></span> </span></p>
<p class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><span class="eigene"><span lang="SQ">E cfilitur kthen fytyrën sërish drejt murit dhe përpiqet të kujtojë se
ku po e prisnin gjithë ata djaj, si dhe, nëse apo kur, do t’ia kthenin gjuhën
me të gjitha fjalët brënda, përfshirë edhe ato të cilat flijohen për të sharë a
për të lënduar një njeri të dashur, bie fjala. Një dyshim i bie tek Oh!da.
Oh!da nuk është një vend i stisur nga rrëfimet e zymta apo nga filmat
distopikë. Nuk është as metaforë. Ose, mbase? Joo, ajo s’ka të bëjë aspak me
fjalët, as nuk është e ndërtuar nga tulla fjalësh. Muret e saj nuk kanë të çara
mungesash nga ku mund të përbirohej lakuriq drita e hënës. Brenda, as jashtë
saj, s’mund të vendosësh pikturë, as dritare. Mirëpo, një shpirt i pakulm siç
ishte shpirti i saj p.sh., duhet ta pranojë, jo vetëm ngaqë ende nuk ishte
mësuar të flinte në hapësirë <i>të lirë.</i> Mundohet të thërrasë në kujtesë
pamjen e saj, më kot. Mos e kishte parë gjë këtë vend vetëm në ëndrra? Çfarë
dëshironte ai tani, ta përzinte tek apo nga ëndrrat e saj? Këtë gjë duhet ta
zbulojë sa më parë, mirëpo i mungon forca e duhur. Për fjalët, të mos flasim.</span></span> </span></p>
<p class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><span class="eigene"><span lang="SQ">Cigarja. Shpëtuesi magjik i të gjitha heshtjeve. Vetëm tymi i cigares
ia del të përshkojë pranëzemrën e njeriut disa herë në ditë, <i>vrojton</i>
ajo, shumë më shpesh se një puthje a një përqafim për shembull. (<i>Mbase vetëm
dhimbja mund t’ia kalojë, por dhimbja nuk shihet dhe as nuk është e mbështjellë
me kujdes në kutiza me fjalë paralajmëruese – a nuk është e çuditshme dhe e <span style="color: black; mso-themecolor: text1;">dhimbshme</span> se për dhimbjen nuk duhet
të ekzistojë asnjë kufizim moshe?</i>) Duhet pranuar se ajo gjëja, <i>dashuria</i>
pra, mund t’i përdredhë shqisat më rrezikshëm se çdo tym tjetër, duke na bërë
të kujtojmë se tash e tutje mund të jetojmë vetëm brenda një zemre të caktuar,
qoftë kjo edhe një zemër pa kulm. Por kjo është fanitje, e siguron plot kujdes <i>vrojtimi,
</i>tymi i cigares është vërtetësia e vetme që mund të kalojë zemrën. Njeriu a
krijesa tjetër e pushtuar nga <i>dashuria</i> do ta kuptojë këtë, vonë a herët
qoftë. Atëherë, ndoshta vetëm atëherë, do t’i rritet dëshira ta njohë më nga
afër këtë zemër të pa parë ndonjëherë. Sigurisht që s’do t’ia arrijë. Do të bëjë
mbase edhe një përpjekje të fundit, duke e krahasuar me <i>zemra tjera të pa
para ndonjëherë. </i>Dhe do të vjellë pastaj pangushëllimin e të gjitha të
rrahurave të zemrës dhe të fillojë (sërish) cigaren. Ah, ajo cigarja më pas,
cigarja pas jetës...</span></span> </span></p>
<p class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><span class="eigene"><span lang="SQ">Në mes të tymit të vrojtimeve kish filluar të shfaqej Oh!da. Tanimë ajo
mund të shquhej fare pa vështirësi, madje edhe që nga terraca. Sa mirë kishte
qëndruar e fshehur, tërë kohën para syve të tyre, tek një e hapur në mur midis
njollës së të bardhës së ndyrë pas pikturës munguese...Njollë kjo e shkaktuar
nga vetmia, që thuhej se peshonte në zemër sa pesëmbëdhjetë cigare në ditë. Çdo
ditë. Ulërin një zhurmë e përzier, ndjehet se si dheu i Heshtjes kishte filluar
të rrëshqiste gjithandej, Hëna tanimë kishte shkulur sytë e Nëntori po i
numëronte ditët dhe po i kapërcente netët; ai dëshiron ta ndalojë dhe ta
lëshojë njëherësh; fije tymrash derdhen në fjalë, fjalët rreken të ikin dhe përplasen
për vdekje tek pragu i një dere si prej ëndrre. Ajo ndjen një shikim tmerrues,
por nuk e shquan dot. Hedh çshikimin plot shpresë në drejtim të tij – i paskësh
premtuar ta lërë vetëm<i> midis të gjitha mureve </i>dhe të nesërmen ta
përcjellë deri tek stacioni. Përgjithmonë. Për tek të panumurit. Sakaq, ai fillon
të qeshë me zë të lartë. Po, ai qesh dhe gjuan me fjalë gjithandej, i paskësh mprehur
si kishte mundur më së miri, dhe, me gjasë edhe paskësh ushtruar një kohë të
gjatë të gjuajë me to. Ajo s’bën as edhe përpjekjen më të vogël për t’u
mbrojtur, i dorëzohet paforcë kësaj orgjie heshtjeje. Dikur i kishin mbaruar
fjalët, tani po i mbaronin edhe lotët. Nuk mund t’i shohë mirë plagët, as ato
të heshtjes së vet, as ato të së qeshurës së tij. Hëna e çmëndur ka filluar të
zhysë plagët e pasy thellë në koktejet, qielli djeg si ferr. “<i style="mso-bidi-font-style: normal;">Të kujtohet kjo? Po kjo? Pa shih këtë, ma
pate shkruar atë natë, fill pasi të pata rrëfyer se gruaja më la përgjithmonë:
“<span style="mso-bidi-font-style: italic;">Heshtje.</span>” Sa e dhimbshme, akoma
më ndjell lotët<span style="mso-bidi-font-style: italic;">!</span> Oh, pa shih
njëherë këtë, kjo</i> <i style="mso-bidi-font-style: normal;">do të të ketë
munguar më së shumti: </i>“<i>Dashuria jote ka depërtuar në të gjithë njerëzit
e mi. Të shoh në secilin prej tyre dhe vazhdoj t’i dua edhe më shumë, edhe më
vërtetësisht. Dhe ndjehem edhe vetë si kjo dashuri..</i>.” Këto kanë qenë
fjalët <i>e tua </i>– ia kthen ajo e cfilitur duke u munduar ta ndalë të
vjellën. <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Hajde, të ndihmoj të ngrihesh lart,
a të thashë të mos pish aq shumë?</i> “Më ler të qetë, s’më duhet ndihma jote.”
<i style="mso-bidi-font-style: normal;">Epo, heroit tënd i mungojnë sytë – </i>flet
ai me një si hakërrim të tymtë<i style="mso-bidi-font-style: normal;"> – ty të
mungojnë fjalët. Me se do ndihmohesh?</i> Dhe buzëqesh pakashumë si i paudhi.
Ajo ndjen sërish shikimin, <i>sh</i><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;">ik</i></b><i>imin</i> aq të ndjeshëm që i ngjitet
në fytyrë duke u përbiruar më parë me shumë dashuri mespërmes zemrës. Dhe nuk i
duket aspak makabër.</span></span> </span></p>
<p align="right" class="MsoNoSpacing" style="text-align: right;"><span class="eigene"><span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Revista Haemus Nr. 62-65</span><o:p></o:p></span></span></p>Esse non vidarehttp://www.blogger.com/profile/00556433488178931959noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5104911184935471123.post-86802897005508305072019-03-16T10:08:00.005-07:002023-09-25T08:17:19.217-07:00Iulia Enkelana: Viza (Cratima)<br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="IT" style="mso-ansi-language: IT;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">1. Ai që më është zhdukur nga kujtesa njëlloj siç fshihen copëza <i style="mso-bidi-font-style: normal;">të kapura</i> në një rrotull filmi fill pasi
hap gabimisht aparatin fotografik, është çasti kur Mami më shpjegoi ç’është
vdekja. Pa mundur ta shtynte më tepër atë bisedë, për shkak të këmbënguljeve të
mia që të më thoshte se ku ndodhej prej ca kohesh Gjyshja, Mamit iu desh të më
njihte me misterin më të madh që shijojnë njerëzit gjatë jetës. Mendja ime e
lidh atë episod me një zonë pa kurrfarë veçantie të lagjes sonë dhe me aromën e
pangatërrueshme të pranverës në Bukuresht; me erën e freskët, me ritmin disi më
të ngadaltë të hapave të kalimtarëve, me hijet e vizatuara mbi asfalt nga drita
e diellit që përshkohet mes degëve, dhe me shirat e shkurtër, të beftë e të
furishëm. Mënyra se si Mami e përktheu vdekjen në një të folme të cilën unë
mund ta kuptoja, tani më është bërë krejt e panjohur, por mbetet e qartë se,
kur isha rreth katër vjeç, nisa të mësohesha me mendimin e Botës Tjetër dhe me
jetën e atjeshme të njerëzve që ikin së këtejmi e nuk kthehen më. Më vonë e
lidhja edhe me qetësinë e varrezës, ku shkonim çdo të diel, para dreke. Varre
të ndryshëm, prej çimentoje a mermeri, lule të freskëta a të thara, kandilë të
ndezur a të fikur nga era, aroma e temjanit, kurora plot fjongo që më
ngjethnin, sepse atje ‘<i style="mso-bidi-font-style: normal;">sapo ishte
groposur dikush</i>’. Pasi nisa të lexoja, e kisha kënaqësi të mësoja emrat dhe
vitet sa kishin jetuar ata që preheshin atje, afër Gjyshes. Deri atëhere i
pyesja prindërit se ‘<i style="mso-bidi-font-style: normal;">çfarë shkruhet e sa
kanë jetuar</i>’, duke i detyruar të bëjnë mbledhje e zbritje. Se çfarë kam
bërë në ata katër vitet kur nuk dija asgjë për vdekjen, më faniten në kujtesë
në trajtën e ca copëzave tejet të shkurtra, si të prera nga një film, pa lidhje
mesveti.</span></span></div>
<a name='more'></a><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <o:p></o:p></span><br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><span lang="IT" style="mso-ansi-language: IT;">2. Pasi m’u zbulua e vërteta se Gjyshja nga ana e nënës pat vdekur, fillova
ta përfytyroja, ose ndoshta, kush e di, t’ia ndjeja praninë. Isha e bindur se
ndodhet mes e rreth nesh dhe na ndjek me sy. Nisa madje të bisedoja me të, kur
mbetesha vetëm. Besoj se i përfytyroja edhe përgjigjet apo reagimet e saj. Një
herë, për shembull, tek prisja që Mami të kthehej në veturë nga një dyqan,
fillova të kuvendoja me Gjyshen dhe t’i tregoja të rejat. I thosha se më ka
zënë malli për të. Nuk di ç’vogëlima vogëlushësh më mundonin asokohe (mbase
zënka me fëmijët e tjerë në park) dhe ia rrëfeja Gjyshes me hollësi. Shumë
herë, pa mundur të flisja me zë për shkak të pranisë së njerëzve përreth,
mendimet e mia shndërroheshin një njëfarë <i style="mso-bidi-font-style: normal;">zëri
jashtë kamerës</i> që ndërhynte dhe i drejtohej Gjyshes në Botën Tjetër. Heraherës
përfytyroja sikur ajo vigjëlonte me kujdes mbi ne dhe dinte gjithë ç’na
ndodhnin, e pajisur me një mençuri të epërme, më pranë së vërtetës (gati si
autori demiurgjik në romanet klasikë), por herë të tjera e shihja veten të
detyruar ta njoftoja për ngjarjet tona të reja. Kësisoj ajo ose e dinte çfarë
ndodhte, ose vinte tek unë për t’i dëgjuar. </span><span lang="EN-GB">Kam fare
pak kujtime me Gjyshen, por shumë të sakta. Janë copëra bisedash, tingulli i
zërit, mënyra si më mësoi ngjyrat, nofka ledhatuese me të cilën më thërriste
dhe pamja e saj kur lëngonte në shtrat. Më pas, sigurisht: dhoma e saj e
zbrazët.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="EN-GB"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><br /></span></span>
<span lang="EN-GB"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">3. Në të njëjtën
periudhë me zbulimin e vdekjes dhe të shkëndijave krijuese që ajo zgjonte brenda mendjes sime prej fëmije, në Varrezën Gjermane të Sigishoarës*, gjatë një pasditeje
vjeshte, nën një qiell të hirtë e pa pikë shprehjeje, kuptova se ç’e fshehtë
frikësuese është koha. Pak gjëra mbaj mend kaq qartë dhe e kam kaq vështirë t’i
përshkruaj sa ndjesia e parë e vetëdijësimit të kohës. Po rrija para njërit
prej varreve shekullorë prej guri dhe, pas disa fjalish të paqarta me Mamin e
Babin, vështrimi im u shtang dhe kuptova: <i style="mso-bidi-font-style: normal;">këta
njerëz patën qënë gjallë disa qindra vjet më parë</i>. Madje ca më shumë: <i style="mso-bidi-font-style: normal;">janë të vdekur prej qindra vjetësh</i>. <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Varret e tyre ndodhen këtu, të palëvizshëm,
dhe rrënohen dalëngadalë prej po aq kohësh</i>. Ata kanë mbetur <i style="mso-bidi-font-style: normal;">këtu</i> qysh atëhere. Jeta ka lëvrirë
mospërfillëse rreth tyre. Kaq njerëz, përshirë neve, kanë jetuar dhe jetojnë pa
e ditur se ata kanë ekzistuar. Ne nuk dimë më se cilët kanë qënë ata. Por më
trandës ishte mendimi që pasoi: edhe pasi ne të vdesim, koha do të vazhdojë të
rrjedhë. Qindra vjet do të kalojnë nga vdekja jonë. Fëmijë të huaj do të
qëndrojnë të menduar para varreve tanë, ndërsa ne, - ca të panjohur për të
cilët nuk do të dinë kurrë asgjë tjetër veç emrave dhe datëlindjes së ndarë me
një vizë nga ditëvdekja (kjo në rastin e lumtur kur shkronjat dhe numrat do të
jenë të dukshëm) – do ta lemë kohën të bjerë me ritmin e saj të pashmangshëm
mbi ne, kush e di gjer kur. Në kemi qenë të mirë a të mbrapshtë – do të jetë e
pamundur të merret vesh, por edhe e parëndësishme. Njeriu brenda atij varri
mund të kisha qënë unë, e madje të prehej aty prej shekujsh. Vegimi i kohës u
dynd mbi mua shkatërrimtar, pa fjalë dhe i paharrueshëm.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><span lang="EN-GB">Koha që ende mbetet diçka fort e vështirë për t’u shpjeguar, u rikthye edhe në çaste të
tjerë, në trajta shumë më të dhimbsura dhe më pak shtypëse (pata kuptuar tashmë
se ekziston dhe nuk ndalet). Për shembull, më mori shumë kohë leximi i orës.
Nuk ia gjeja kuptimin, arsyen. Dhe besoja në makinën e kohës, më dukej se
periudha të ndryshme historike, - si Mesjeta, - rridhnin paralelisht me jetën
tonë dhe ne mund të hynim brenda tyre falë asaj makine të paçmueshme, të cilën
e gjeje me shumë vështirësi. Pra, ekzistonin disa përmasa paralele ku mund të
bujtnim, e mes tyre ne ishim vetëm njëra. </span><span lang="IT" style="mso-ansi-language: IT;">Ama duhej të kishe kujdes që makina e kohës të mos
prishej e të mbeteshe peng në një epokë që nuk ishte e jotja. Nuk di ku e
kishte vendin vdekja në gjithë këtë skemë. Sidoqoftë, di se doja të jetoja
njëqind vjet dhe mendohesha tepër pak se me çfarë do t’i mbushja aq vite. Më
magjepste ajo ide: <i style="mso-bidi-font-style: normal;">të kapësh qindin</i>.
Me kalimin e kohës, fillova të dëshiroja të vdes atëhere kur të pushoja së
jetuari; të mos e pres kurrë vdekjen, të mos jem për asnjë çast pa jetë gjatë
jetës. Por këto filozofira i përkasin tashmë një tjetër filmi**.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="IT" style="mso-ansi-language: IT;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><br /></span></span>
<span lang="IT" style="mso-ansi-language: IT;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">4. Nëse nuk më kujtohet vetëdijësimi i vdekjes, e kujtoj qartë
vetëdijësimin e jetës. Para pasqyrës, aty nga mosha 8-9 vjeçare, vështrova me
vëmendje disa lëvizje të dorës dhe kuptova që <i style="mso-bidi-font-style: normal;">jemi gjallë</i>; <i style="mso-bidi-font-style: normal;">jetojmë,
gjithçka është e përnjimendtë</i>. Kjo është jeta – dhe ajo nuk është film.
Rëndom jetojmë automatikisht, për rutinë, përqëndrohemi mbi gjithë ç’kemi për
të bërë, mbi preokupimet që ndërrohen prore, por nuk shohim në tërësi, jetojmë
pa e kuptuar se jetojmë. Zor të krahasohet diçka me tërmetin që më përshkoi
kurmin dhe më preu frymën, duke më ngadalësuar çdo gjest. Nisa të dridhem pak.
U ndala njëfarësoj mes dallgës së jetës dhe përsiata rreth saj për herë të
parë. Çdo çast bën pjesë në realitet. <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Është
i vërtetë; nuk bën shaka</i>. U zhvendosa <i style="mso-bidi-font-style: normal;">jashtë</i>
dhe kundrova jetën: asgjë nuk është e rreme dhe asgjë nuk është e
parashikueshme; secili çast na mban brenda, jemi përgjegjës për çka na ndodh
dhe rrezikojmë çdo çast të plagosemi, ose të mos jemi më. Nuk dija të shprehem
me kaq fjalë në çastin përkatës, por shija e tij rikthehet shpesh, papandehur.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="IT" style="mso-ansi-language: IT;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><br /></span></span>
<span lang="IT" style="mso-ansi-language: IT;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">5. Pó përpara pasqyrës zhvillohej njëra nga lojrat e mia të parapëlqyera me
veten. Tek këqyrja pasqyrimin tim mbi qelq, në moshën kur dija tashmë për
vdekjen, por ende nuk dija se jetoj, përfytyroja se atje, mbrapa qelqit,
plastikut apo çfarëdo lënde ku shihja veten, jetonte motra ime binjake, të
cilën e pata pagëzuar Livia, një emër që s’më pëlqente, por që më dukej
shprehës – e konsideroja Livian nervangritëse, padurueshëm kurreshtare dhe pa
tipare të mbamendshme, sepse m’i kopjonte gjestet dhe lëvizjet me një saktësi
dëshpëruese. Ndonjëherë i bërtisja që të ndalej. Një ditë shqiptova një ‘Ncuk’
të qartë dhe rraha këmbët me shuplaka kur, sërish, Livia nuk më la të qetë,
duke u shfaqur brenda një kornize të errët, plastike, para ndenjëses sime në
autobuz, dhe kopjoi nga e para me përpikmëri gjithë ç’bëja e thosha. Babi më
bëri shenjë të flisja me zë më të ulët.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="IT" style="mso-ansi-language: IT;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><br /></span></span>
<span lang="IT" style="mso-ansi-language: IT;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">6. Mes jetës e vdekjes duhet të jetë ëndrra. Dhe të dyja ëndrrat që më
shënjuan fëmininë lidhen me jetën e vdekjen.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="IT" style="mso-ansi-language: IT;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ngjarja e ëndrrës së parë zhvillohet natën e Ngjalljes, kur të vdekurit e
të gjallët përzjeheshin mbi Tokë. Po shëtisja me Mamin në lagjen që ishte më e zhurmshme
se zakonisht. Dielli qe në të perënduar. Drita ishte ndryshe, siç nuk kisha
parë në realitet. Disi më e artë, por më pak vezulluese dhe më hijerëndë. Në
ajër ndihej një shkartisje e botës; të përtejmët patën ardhur këtej për një
natë. Tek hipnim bashkë me një zonjë në ashensorin e pallatit, e pyesja Mamin: <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Kjo zonja është nga Kjo Botë, apo nga Bota
Tjetër</i>? Zonja në fjalë, me një hije të fisme dhe, njëherazi, miqësore,
përgjigjej duke buzëqeshur, apo mbase duke qeshur butë ndaj pafajnisë sime: <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Nga bota tjetër</i>.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="IT" style="mso-ansi-language: IT;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Në ëndrrën e dytë ndodheshim në po atë hapësirën ku ndriçimi i perëndimit
të ëndrrës së kaluar ishte si i pavërtetë. Nga asfalti i plasaritur dhe plot
guriçka mund të shkëpusja copa (të mëdha a të vogla) nën të cilat vlonte ferri.
Ferri ishte i kuq, si llavë, mizëri me shkëndija dhe, nga brendësia e tij, dëgjoheshin
britma. Nuk shquhej fort nga përshkrimet që i bëhen në shkrimet e krishtera. Pa
arsye, hidhja një guriçkë në ferr. Pastaj më vinte keq. Mendoja se guriçka nuk
duhej të mbërrinte atje, nuk kish bërë asgjë të keqe. Më vonë përpiqesha të mos
fajësoja më veten dhe mendoja se ndoshta e kish merituar të degdisej në ferr.
Nuk ishte aspak frikësues fakti që ferri ndodhej aq afër nesh, bash nën
asfaltin ku shkelnim, aq i lehtë për ta përshkuar dhe i gjallë. Dukej diçka e
zakonshme, tashmë e njohur, e natyrshme. Pata kaluar ndërkaq fazën ku ferri më
trembte (më pat shtangur e turbulluar fort dikur një pikturë me ferrin, në
hyrje të një manastiri). E megjithatë duhej të kishe kujdes të mos bije në
ferr. Mund të shkisje fare lehtë. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="IT" style="mso-ansi-language: IT;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><br /></span></span>
<span lang="IT" style="mso-ansi-language: IT;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">7. Kujtimi im i parë. Dielli hynte në kuzhinën e vogël të shtëpisë së
vjetër. Ishte vapë, por e durueshme. Një dritë si prej pasdrekeje pranvere
(prill, ose maj). Shumë kujtime më vijnë në ngjyra të çngjyrosura, nga të
fotografive me film, siç ende bëheshin ato kohë. Isha në tryezë me Babin, që
pinte duhan. Unë rrija në një karrige të bardhë. Ndjeja një gëzim, të cilit nuk
ia di më shkakun. Babi buzëqeshte. Drita pasqyrohej fuqishëm në pllakat e
kuzhinës me ngjyra të ngrohta; një pamje e Shën Mërisë mbështjellë me një
cipëzë të kaltër, tipar i ikonave katolike, prerë nga ndonjë kalendar i
hershëm, apo revistë. Mbase ajo dritë dogji filmin e parë, atë që përmbante
shpjegimin e vdekjes.<o:p></o:p></span></span></div>
<div align="right" class="MsoNormal" style="text-align: right;">
<span lang="IT" style="line-height: 115%;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><br /></span></span>
<span lang="IT" style="line-height: 115%;"><span style="font-family: inherit; font-size: medium;"><a href="http://www.iuliaenkelana.blogspot.ro/" target="_blank">Iulia Enkelana</a>, Cluj-Napoca, 2
mars 2019, ora 19:27<o:p></o:p></span></span></div>
<div align="right" class="MsoNormal" style="text-align: right;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: medium;"><span lang="IT">* Sighi</span><span lang="RO">șoara,
</span><span lang="SQ">qytet rumun
në Transilvani, qendra historike e të cilit mbrohet nga UNESCO.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: medium;">** Shprehje rumune që ka edhe kuptimin: <i style="mso-bidi-font-style: normal;">i
përkasin një tjetër çështjeje, ngjarjeje</i>.<o:p></o:p></span></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in; text-align: justify;"><span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: medium;"><br /></span></span></div><div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in; text-align: justify;"><span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: medium;"><p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;"><b><span lang="RO"><span style="font-size: medium;">Curriculum Vitae i Autores</span></span></b> </p><p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;"><span style="font-family: inherit;"><span lang="RO">Iulia
Enkelana (pseudonimi i Iulia-Maria Kyçykut) është lindur në Bukuresht në vitin
1999 në një familje shqiptaro-rumune.</span> </span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;"><span style="font-family: inherit;"><span lang="RO">Autore
që shkruan rumanisht e anglisht, ka botuar romanin <i>Dacă există o voce / Nëse ekziston një zë</i> (2021) disa pjesë teatrore
(tre prej të cilave u përfshinë në vëllimin <i>DeMontat</i>,
Presa Universitară Clujeană, 2021), tregime të shkurtër (botuar në revista
kulturore rumune dhe shqiptare: Neuma, Viața Românească, Haemus, Poeteka etj.),
dhe poezi (botuar në <i>The Bridge Magazine,
Suprerpresent Magazine</i>, <i>A New Ulster
Review, Liternet</i>) dhe esesh shkencore apo letrare.</span> </span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;"><span style="font-family: inherit;"><span lang="RO">Pjesët
e saj teatrore „Skeleti i zogut” (Scheletul de pasăre) dhe „Nishani” (Semnul) kanë
pasur lexime publike dhe shfaqje radiofonike (Reactor, Teatrul Postnațional
Interfonic, Hearth). ”Skeleti i zogut” ishte njëra ndër tri pjesët finaliste n</span><span lang="SQ">ë edicionin e
parë të Çmimit për Dramaturgji „Tamási Áron“ të Institutit për Kërkime Teatrore
dhe Multimedia (ICTM).</span> </span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;"><span style="font-family: inherit;"><span lang="RO">Iulia
Enkelana ka realizuar disa filma të shkurtër (<i>Poezia e bërë me dorë, I dridhen qerpikët</i>, <i>M’u desh të lija peng diamantin, Qyteti i munguar, de/mascat, Rruga për
në shtëpi, Lindja e një ideje, Prenaissance, Shkrepëse</i> etj.), disa prej të
cilëve janë përzgjedhur zyrtarisht në festivale dhe / ose kanë qenë finalistë
në festivale ndërkombëtare të filmit, si Festivali i Filmit të Pavarur
Ridgefield, Tirana International Film Festival, Her Independent Film Festival,
Lift-Off Global Network, Festivali Rajonal i Filmit Juglindor, Retrospektiva e
Jupiterit, Festivali SIMULTAN ose Channel BUEIFF.</span> </span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;"><span style="font-family: inherit;"><span lang="RO">Iulia
Enkelana ka botuar albumet digjitale: <i>a
ju kujtohet vetmia juaj e parë </i>(fotografi, 2017) dhe <i>Eyeland</i> (vizatime, 2016). Ka qenë e pranishme në disa ekspozita
fotografie (LoosenArt, ESPY 2019 Photography Awards në Elysium Gallery, Shame
and Lost and found, Bucureşti – mon amour; Bucureștiul în alb și negru,
Bucureşti – mon amour). Dy nga fotografitë e Iulias u përfshinë në albumin #<i>OurLakeOhrid</i>, Photo & Story Contest
2017, nga UNESCO.</span> </span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;"><span style="font-family: inherit;"><span lang="RO">Në
vjeshtën e 2019, Iulia Enkelana botoi kredon e saj artistike dhe një
përzgjedhje fotografish në revistën <i>The
Bridge</i>.</span> </span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;"><span lang="RO"><span style="font-family: inherit;">Iulia
ka mbaruar studimet për teatrologji në Fakultetin e Teatrit dhe Filmit,
Universiteti Babeș-Bolyai, Cluj-Napoca, duke shkruar një tezë që shqyrton
debatin mbi veprat kanonike dhe rëndësinë e <i>Hamletit,
Shtëpia e një kukulle</i> dhe <i>Gjashtë
personazhe në kërkim të një autori</i>.<o:p></o:p></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;"><span style="font-family: inherit;"><span lang="RO"><span style="font-size: medium;">Ndjek programin e masterit në
CESI – Qendra e Ekselencës në Studimin e Imazhit pranë Universitetit të
Bukureshtit.</span></span> </span></p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div align="right" class="MsoNormal" style="text-align: right;">
<span lang="SQ" style="mso-ansi-language: SQ;"><span style="font-family: inherit; font-size: medium;">Shqipëroi nga rumanishtja: <a href="http://www.akycyku.com/" target="_blank">A.-Ch. Kyçyku</a></span><o:p></o:p></span></div>
<br />Esse non vidarehttp://www.blogger.com/profile/00556433488178931959noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5104911184935471123.post-963308834465734072018-10-24T09:15:00.008-07:002021-02-25T11:54:46.409-08:00"Sprova kryesore vjen nga fakti se sot, pragmatizmi i shumicës së idealistëve dhe idealizmi i shumicës së pragmatikëve janë afruar tejmase dhe shpesh, me ndihmën e shtypit, qëllimisht, ose jo, ngatërrohen"<br />
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="color: #26282a;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Në 20 vjetorin e themelimit të <i>Revistës
Europiane</i> <i>Haemus, </i>bisedë me bashkëthemeluesin dhe
bashkëdrejtuesin e saj Ardian Kyçyku:<o:p></o:p></span></span></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: center;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: center;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><span style="color: #26282a;">Lidhjet e pashkëputura
letrare shqiptaro-rumune</span></b><span style="color: #26282a;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><span style="color: #26282a;">Në rast se
hulumtojmë </span><span style="color: #26282a;">zhvillimin dhe promovimin e letërsisë shqipe në dekadën (<span style="mso-bidi-font-weight: bold;">dhjetëvjetshin</span>) e fundit të <span style="mso-bidi-font-weight: bold;">shekullit</span> XX., në qendrën e
njohur kulturore europiane, Bukuresht, përveç zhvillimeve <span style="mso-bidi-font-weight: bold;">të</span> tjera të dekadës <span style="mso-bidi-font-weight: bold;">së sapopërmendur</span>, lidhemi me këtë vend
edhe përmes vitit të <span style="mso-bidi-font-weight: bold;">fillimit të
botimit</span> të Revistës Europiane <i>Haemus</i>, <span style="mso-bidi-font-weight: bold;">që u themelua në vitin</span> 1998 nga
babë e bir, <span style="mso-bidi-font-weight: bold;"><a href="http://www.kkycyku.blogspot.com/" target="_blank">Kopi</a> dhe <a href="http://ardiankycyku.blogspot.com/" target="_blank">Ardian Kyçyku</a>, veprimtarë të çmuar të çështjes kombëtare.</span></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="color: #26282a;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Revista <i>Haemus,</i> <span style="mso-bidi-font-weight: bold;">qyshse u ngjiz</span> dhe deri më sot pa
shkëputje kontribuon në njohjen e letërsisë shqipe përtej kufijve
administrativë të dy shteteve shqiptare, Shqipërisë dhe Kosovës dhe qendrave të
tjera ku zhvillohet kultura dhe letërsia shqipe, sikur janë Maqedonia, Mali i
Zi dhe diaspora shqiptare. <span style="mso-bidi-font-weight: bold;">Kontributi
thelbësor</span> i revistës lidhet me publikimin e veprave letrare dhe
përkthimeve të shkrimtarëve të njohur shqiptarë në gjuhën rumune dhe
shkrimtarëve rumunë në gjuhën shqipe. Ndihmesa të tjera të vlerësuara janë edhe
organizimi i konferencave dhe ngjarjeve të përqendruara në promovimin dhe <span style="mso-bidi-font-weight: bold;">avancimin</span> e vlerave kulturore,
artistike, letrare kombëtare shqiptare <span style="mso-bidi-font-weight: bold;">sidhe</span> veprimtari <span style="mso-bidi-font-weight: bold;">me
synim thellimin</span> e lidhjeve shqiptaro-rumune të konfirmuara qysh nga
koha e <span style="mso-bidi-font-weight: bold;">krijimit të</span> Kolonisë
Shqiptare të Bukureshtit.</span></span><br />
<a name='more'></a><span style="color: #26282a;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><span style="color: #26282a;">Mendohet </span><span style="color: #26282a;">se ekzistojnë sfida
për letërsitë e vendeve të vogla, siç është Kosova, që të njihen nga lexuesi i
huaj, por kur shohim kontributin e jashtëzakonshëm të Kopi dhe Ardian Kyçykut
në zhvillimin dhe promovimin e vlerave tona letrare para lexuesit dhe kritikës
rumune me të drejtë edhe mund të <span style="mso-bidi-font-weight: bold;">shqetësohemi</span> shumë
për mosnjohjen e letërsisë sonë nga ky vend ballkanik dhe më tej. Përveç fushës
së letërsisë, Revista <i>Haemus,</i> ka dhënë <span style="mso-bidi-font-weight: bold;">ndihmesë</span> të çmuar edhe për
njohjen e historisë së re të Kosovës brenda hapësirës gjeografike të Rumanisë.
Prandaj, për të njohur më thellë punën njëzetvjeçare të revistës dhe lidhjen me
trashëgiminë kulturore, letërsinë dhe historinë kombëtare do të bisedojmë me
bashkëthemeluesin dhe bashkëdrejtuesin e saj, <span style="mso-bidi-font-weight: bold;">zotin</span> Ardian Kyçyku.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><span style="color: #26282a;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="color: #26282a;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ardian KYÇYKU (pseudonime letrare:
Ardian-Christian Kyçyku / Kuciuk), u lind në Pogradec më 23 gusht 1969, autor i
mbi 50 librave origjinalë në gjuhët shqipe e rumune. Kreu studimet e larta në
Universitetin Shtetëror të Tiranës, në Fakultetin e Historisë e të Filologjisë,
dega: Gjuhë-Letërsi. Mori titullin „Doktor i shkencave filologjike” në
Universitetin e Bukureshtit, është doktorant në teologji në Universitetin e
qytetit të Bukureshtit, profesor universiteti dhe rektor, bashkëthemelues dhe
bashkëdrejtues i revistës evropiane „Haemus”; mori<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>çmimin kombëtar të letërsisë "Penda e
Argjendtë" për tregim (2012); u shpallë „Qytetar Nderi i Pogradecit”
(2014); Akademia Kult ia ndau çmimin "Libri artistik i vitit / Shkrimtari
i vitit" (2015); mori çmimin II "Katarina Josip" për Dramë
Origjinale Shqipe (2016), çmimin e madh – Festivali Ndërkombëtar i Filmit Très
court (2017). Krijimet e tija janë përkthyer në disa gjuhë të huaja.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="color: #26282a;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Një fragment shkëputur nga eseja<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"> „<i style="mso-bidi-font-style: normal;">10
nga vitet e Ballkanit</i>” </b>(2009)<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; margin-left: 3.0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; margin: 0cm 0cm 0cm 3cm; text-align: justify;">
<span style="color: #26282a;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">„... kur ishim në vdekje, revista Haemus u bë për ne jetë fjalë e fjalë
jete; kur ishte jetë, Haemus-i mbeti mbi-jetë, ose folé mbijetese; kur u dynd
kaosi, mbeti më e dukshmja pasuri e patundshme. Në njëfarë mënyre, historia e
shkurtër e revistës sonë mund të këqyret edhe si një dramë e disave që nuk
qëndruan dot në atdhe dhe e atyre që nuk ikën dot nga atdheu. U shtjellua si
një dramë që prekte heraherës edhe trojet e tragjedisë së heshtur, edhe të
komedisë së pavetëdijshme të të paftuarve dhe të cilën hapësira e mërgatës e
përktheu dalëngadalë në një përmasë të re vështrimi. Jo pak vetë e shihnin
ndërkaq kulturën si kopje të skllavëruar të gjeografisë, madje si një ngrehinë
me kufij, zyra, roje, shefa, zëdhënësa, ministri, diplomatë, qenër kufiri etj”.
<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: #26282a;">Mimoza Hasani Pllana</span></b><span style="color: #26282a;">:</span><span style="color: #26282a;"> <i><span style="mso-bidi-font-weight: bold;">Zoti</span> Kyçyku, sivjet Revista
Haemus shënon njëzetvjetorin e themelimit të saj. Për ju viti 1998, është
shenjë që ju kujton këtë ngjarje të rëndësishme, ndërkaq për lexuesit <span style="mso-bidi-font-weight: bold;">kosovarë</span> ky vit kujton pjesë të
një periudhe të dhimbshme që shqiptarët e Kosovës përballeshin me emigrim masiv
dhe dëbim sistematik e të dhunshëm të shqiptarëve nga atdheu i vet. Në këtë
pikë, lexuesit ndajnë një të përbashkët me ju, largimin nga atdheu. Ju jeni
lindur në Pogradec; në Universitetin Shtetëror të Tiranës keni mbaruar studimet
e larta; n</i></span><i><span lang="SQ" style="color: #26282a;">ë Bukuresht </span></i><i><span style="color: #26282a;">keni fituar titullin doktor i shkencave
filologjike, dhe jeni doktorant në teologji në Universitetin e qytetit të
Bukureshtit, ku edhe jetoni. Si ndodhi kjo shkëputje fizike nga Shqipëria,
atdheu juaj?</span></i><span style="color: #26282a;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><span style="color: #26282a;">Ardian-Christian Kyçyku</span></b><span style="color: #26282a;">: Ndodh shpesh që,
për <span style="mso-bidi-font-weight: bold;">arsye</span> nga më të
ndryshmet, një komb të mos dojë t’ia dijë për dhimbjet e një shkrimtari, por
s’ka shkrimtar të vërtetë që të mund të shkëputet nga trandjet e kombit të vet,
madje as kur kjo i sjell qetësi, ose frymëzim. Sa më përket, kur nuk i bëj dot
dhimbjet libra, nuk flas për to as me miqtë apo të njohurit. Për më tepër që,
gjatë këtyre njëzet e ca vjetëve, shumë vetë kanë folur në emër e në vend të të
tjerëve. Ndonjëherë një dhimbje e madhe është vetë zgjidhja e një drame dhe
madje edhe shpërblimi për durimin e saj. U zhvendosa në Bukuresht në fund të
vitit 1991 dhe e përjetova mërgimin radhazi: si mallkim, si bekim, si gjendje e
përzjerë, por sidomos si „mposhtje” e shkallëzuar e realitetit përmes shqipes.
Duke <span style="mso-bidi-font-weight: bold;">qënë<b> </b></span>mes
dy mërgimesh njëheresh, më vonë m’u dha edhe rumanishtja. Jo pak nga librat e
mi e përshkruajnë me hollësi këtë vdekje-ngjallje të shumëfishtë dhe që ka
vlerë të pazëvendësueshme për letërsinë. Edhe drama „<i>Si</i>”, që sapo është
botuar në Prishtinë nga Sh. B. Armagedoni, apo romani „<i>Home</i>”, i botuar
pó në Prishtinë nga Sh. B. PA, trajtojnë disa nga përmasat e mërgimit, qoftë ai
jashtë a brenda kufijve, qoftë jashtë a brenda vetes, përmes vuajtjeve dhe
vegimeve që sjell ai.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="color: #26282a;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Po shtoj se Revista Haemus i ka kushtuar
dy numra të veçantë kulturës dhe historisë së Kosovës, qysh para shpalljes së
Pavarësisë së saj. Numrat 3-4 (28 -29) të vitit 2006, 400 faqe, hapen me
shënimin: ”<i>Në materialet që po botojmë i është dhënë përparësi botës së
pasur shpirtërore të shqiptarëve të Kosovës, e cila përshfaqet në të gjitha
aspektet e jetës së tyre plot përpjekje dhe arritje frymëzuese</i>”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="color: #26282a;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Në rastin tim të „shkëputjes”, - po
përdor thonjëzat, sepse jetoj në shqiptarínë kulturore, - si edhe ndonjë
tjetër, mund të them se <i>atë që u sul ta shkatërronte historia, e
shpëtoi letërsia</i>.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><i><span style="color: #26282a;">-</span></i><span style="color: #26282a;"> <i>Sot, kur shohim rezultatet e punës,
kuptojmë se lëvizja juaj drejt Bukureshit është një fat për letërsinë shqiptare
të njohur pak në nivel ballkanik dhe global. Themi është fat, për fakin se ju
bashkë me babain tuaj dhe me me miqtë e gjuhës dhe letërsisë shqipe, para
njëzet vjetësh filluat një veprimtari që sot shënon arritje të jashtëzakonshme
në procesin e njohjes së letërsisë shqipe në nivel ballkanik. Si i kujtoni
vitet e para të punës, ç`ju motivoi të themeloni këtë veprimtari?</i><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><span style="color: #26282a;">- Fat a fatkeqësi – shp</span><span lang="SQ" style="color: #26282a;">ërngulja</span><span style="color: #26282a;"> ndodhi. Por qe e
dyfishtë dhe, shumë më tepër se çrrënjosje, ishte ri-rrënjosje në Kujtesën e
Përhershme të botës shqiptare dhe asaj rumune. Ndaj edhe jam shprehur diku se „<i>ika,
që të mos mbetesha gjysmak</i>”. „<i>Ne na nxorën nga Shqipëria me pinca
(forceps)</i>”, <span style="mso-bidi-font-weight: bold;">u shpreh</span> dikur
im atë. Dhe vendosëm t’i mblidhnim e t’i përqëndronim thelbet e kulturave
shqiptare e rumune jo vetëm në librat tanë (unë në letërsi e ai kryesisht në
histori), por edhe në një revistë. Asokohe kultura jonë njihej pak dhe e
cunguar. Tani vetëm arkivi i botuar i Revistës Haemus i kalon shtatë mijë faqet,
në shqip, rumanisht e në gjuhë të tjera.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><i><span style="color: #26282a;">-</span></i><span style="color: #26282a;"> <i>Aktualisht, keni përkthyer
krijimtarinë e rreth dyqind autorëve shqiptarë, të periudhave të ndryshme
letrare shqipe duke filluar nga periudha e <span style="mso-bidi-font-weight: bold;">romantizmit,</span> ajo moderne, e deri deri te krijimtaria e ditëve
të sotme, që do të thotë është një përzgjedhje me shtrirje të gjerë, mbi
njëshekullore. Cili ka qenë motivi juaj që keni përfshirë të gjitha periudhat
letrare shqipe në përmbledhjen e përkthimeve tuaj?</i><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="color: #26282a;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">- Ishte e domosdoshme të pranohej se
letërsia shqipe nuk ka dalë nga hiçi, nuk përfaqësohet nga tubime, çmime e
vetëm nga dy-tre emra, dhe ka ende të përkushtuarit, të ndaluarit dhe vlerat e
veta të padiskutueshme, shumica ende të panjohura. Më ndihmoi mjaft edhe
hulumtimi për doktoratën e parë („<i>Drejtime të modernizmit evropian dhe
jehona e tyre në letërsinë shqipe të mes dy luftrave botërore</i>”, ku përqasa
veprat e Konicës, Poradecit, Kutelit, Nolit, Migjenit, Koliqit e Fishtës me
përfaqësues të shquar të letrave evropiane). Tani <span style="mso-bidi-font-weight: bold;">gjithandej<b> </b></span>vazhdojnë të përkthehen pak emra, sipas
kriteresh gjithnjë e më jashtëletrarë, edhe ngaqë lexuesit e zgjedhur janë
pakësuar shumë, edhe ngaqë përkthyesit janë mësuar me dy-tre autorë, edhe ngaqë
s’para i dinë të gjitha shqipet e Shqipes. Shtypi sundohet nga autorët zyrtarë,
që vetëm krijojnë përshtypjen se trajtojnë tema të përmasave botërore dhe
jo <i>politically correct</i>. Janë <i>literally correct</i>. E mira
e kësaj gjendjeje që duket e dëshpëruar është se të ndalon të ndalesh. Bota
shqiptare ende bën letërsi nga historia, por sidomos bën histori nga letërsia.
E para është mëse e natyrshme, - po të ruhet baraspesha, - sepse mbron kujtesën
dhe emrin. Ndërsa e dyta, sidomos kur bëhet nga të paftuarit, mund <span style="mso-bidi-font-weight: bold;">të</span> shfarosë Kujtesën dhe Emrin,
duke dëmtuar rëndë letërsinë. Këtu, në fakt, përqëndrohet thelbi i
globalizimit: detyrimi për të gjetur, gjer edhe duke kafshuar gjuhën, aq
ngjashmëri mes teje dhe çdo të huaji, saqë dikur të pushosh së gjalluari si
emër. Falë hershmërisë së shqipes, autorët shqiptarë janë më të mbrojtur se të
tjerët nga tretja në anonimat, por nuk janë jashtë rrezikut.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><i><span style="color: #26282a;">-</span></i><span style="color: #26282a;"> <i>Përveç përkthimit të letërsisë
shqipe në gjuhën rumune, kontributi juaj vlerësohet edhe për përkthimin e
letërsisë rumune në gjuhën shqipe, duke filluar nga shkrimtari i njohur si
zëri </i></span><i><span lang="SQ" style="color: #26282a;">më i rëndësishëm poetik në letërsinë rumune,</span></i><i><span style="color: #26282a;">Mihai Eminescu</span></i><i><span lang="SQ" style="color: #26282a;">.
Si e vlerësoni, cili është relacioni i lexuesit shqiptar me veprën rumune që
keni ofruar ju?</span></i><span style="color: #26282a;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="color: #26282a;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">- Nga rumanishtja shumë më tepër ka
shqipëruar im atë. Kjo punë titanike nis qysh në vitin 1960, kur ai erdhi për
studimet e larta në Bukuresht. Një pjesë e shqipërimeve janë përmbledhur në „<i>Antologji
e poezisë rumune moderne</i>”, me pjesë nga krijimtaria e mbi 185 autorëve të
rumanishtes. Di se kjo është <span style="mso-bidi-font-weight: bold;">antologjia</span> më
e pasur e poezisë rumune e përkthyer në një gjuhë të huaj. Pasoi në rumanisht „<i>Bukuria
që vret</i>” – prozë shqipe, vëllimi I (2006) me pjesë nga vepra e Konicës,
Kutelit, Poradecit, Migjenit, Camajt, Koliqit, Pashkut dhe Hiqmet Meçajt. Do të
veçoja sonetet e Viktor Eftimiut, botuar në vitin 1999 nga „Dukagjini”. Ndërkaq
im atë përktheu në e nga të dyja gjuhët, por edhe në italisht etj, vëllime
poezish të zgjedhura, <span style="mso-bidi-font-weight: bold;">drama</span> apo
romane nga autorë të të gjitha trevave shqipfolëse, përfshi Mërgatën, si dhe
nga autorë të huaj në shqip. Shumë tituj të tjerë janë botuar në Haemus, ose në
revista kulturore të gjuhës rumune. Sa i përket Eminescu-t, poezia e tij është
përcjellë në shqip nga Lasgushi, Mitrushi e të tjerë. Duke shqipëruar disa nga
kryeveprat e Eminescu-t, me besnikëri të panjollë e shqipe të kulluar, im atë e
„çliroi” poezinë e Poetit kombëtar rumun nga çdo theks vetjak
përkthyesi-shkrimtar, ia ridhuroi frymës së autorit, aq sa jo rrallë duken
sikur Eminesc-u t’i ketë shkruar shqip. Veç vëllimit „<i>Një alfabet i poezisë
shqipe</i>” (101 poetë shqiptarë në rumanisht, 2003), kam shqipëruar pak, më
fort duke ndjekur shprehjen njëfarësoj hokatare të Lasgushit: „<i>As unë s’e
shkruaja dot më mirë</i>”. Ndërsa autorët e shqipes i përkthej për Haemus-in
dhe për revista të ndryshme letrare, gjithnjë falas, duke i ruajtur secilit të
drejtat e plota. Së fundi, në shtëpinë e njohur botuese rumune Charmides, doli
vëllimi me poezi të zgjedhura i Arian Lekës, „<i>Biblioteka lundruese</i>”, që
befasoi jo pak lexues.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><i><span style="color: #26282a;">-</span></i><span style="color: #26282a;"> <i>Tani të bisedojmë për
krijimtarinë tuaj letrare si romancier dhe dramaturg. Libri juaj i parë në
gjuhën shqipe është romani „</i></span><i><span lang="SQ" style="color: #26282a;">Në perandorinë e
gurit”, botuar në Tiranë, më 1993, ndërsa i pari në gjuhën rumune është
romani, “Viti kur u shpik mjellma”, botuar në Bukuresht më 1997. Prej
atëhere ju keni publikuar mbi njëzet vepra në gjuhën shqipe dhe mbi njëzet
vepra në gjuhën rumune, romane, drama, studime, skenarë filmash. A do të thotë
kjo se ju e pëlqeni më pak poezinë?</span></i><span style="color: #26282a;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><span style="color: #26282a;">- Duhet thënë se asnjë hapësirë tjetër
nuk ka qenë kaq e mbarë për kulturën dhe historinë shqiptare sa ajo rumune. Po
të kujtosh se në Rumani botuan së pari Naimi, Lasgushi, Mitrushi, Asdreni e të
tjerë, - pra, gati një letërsi shqiptare më vete, një lloj ishulli, nga i cili
del një kontinent, jo anasjelltas, - vetëkuptohet përgjegjësia, por edhe
rëndësia e çdo botimi këtu, aq më tepër shkruar drejtpërsëdrejti në rumanisht
(për disa milionë lexues të mundshëm). Historinë e botimit të romanit “<i>Në
perandorinë e gurit</i>” e kam përfshirë në një roman ende të pabotuar. E
ndonëse kisha gati për botim qysh në vitet 1986-1988 disa romane të tjerë, i
pari për mua mbetet “<i>Mortët</i>”, përfunduar në Pogradec në korrik 1988 dhe
botuar me përkushtim nga “Dukagjini” në Prishtinë (1997), ku edhe erdha si i
ftuar në shkurtin e vitit 1998. </span><span lang="IT" style="color: #26282a;">Për takimin
kushtuar romanit, ish-presidenti Rugova na liroi zyrën e tij. Ka qenë një javë
e paharruar për mua, me dendësinë e një jete të tërë. Pata fatin të njoh nga
afër e të miqësohem jo vetëm me intelektualë e artistë të shquar, por edhe me
lexues e njerëz të thjeshtë, që, kur merrnin vesh cili jam, shpesh përloteshin.
Më duket se atëhere lexohej shumë më tepër e më thellë... Një natë, vetura me
të cilën udhëtonim u bllokua në dëborë – dhe pesë <span style="mso-bidi-font-weight: bold;">zotninj</span> të shquar të kulturës kosovare, akademikë e
shkrimtarë, më mbyllën brenda dhe e shtynë veturën mbi njëqind metra, në të
përpjetë, mes acarit gati siberian. Mund të harrohet diçka e tillë?! Edhe
intervistën e parë për shtyp pó në Prishtinë e kam dhënë.</span><span style="color: #26282a;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><i><span style="color: #26282a;">-</span></i><span style="color: #26282a;"> <i>Bazuar në përvojën tuaj, në
fushën e përkthimeve, si e vlerësoni njohjen e letërsisë shqipe përtej kufijve
kombëtarë, në veçanti nga lexuesi ballkanik?</i><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="color: #26282a;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">- Kur një letërsi ka fytyrë të
pangatërrueshme, them se mjafton, të paktën në kushtet e tanishme gjeopolitike.
Kjo fytyrë fiton tipare të qarta gjer edhe kur letërisa përkatëse nuk qarkullon
si duhet dhe nuk përkthehet lehtë. Sprova kryesore vjen nga fakti se sot,
pragmatizmi i shumicës së idealistëve dhe idealizmi i shumicës së pragmatikëve
janë afruar tejmase dhe shpesh, me ndihmën e shtypit, qëllimisht, ose jo,
ngatërrohen. Principatat e lexuesve janë aq të copëzuara e të përçara, saqë
ndodh që të jesh i famshëm në një lagje apo kafene, dhe të jesh krejt askush në
lagjen apo kafenenë fqinjë. Elitat e rreme, pavarësisht nga breznia, po duan
t’i japin letërsisë, - që mund të këqyret si një ilaç me veprim afatgjatë, -
natyrën e drogës a të seksit. Ndaj edhe <span style="mso-bidi-font-weight: bold;">shtypi<b> </b></span>trymbeton libra përshkrues, pas leximit të të
cilëve mund të informohesh, por jo edhe të formohesh. Megjithatë, nga përvoja
di se mëkati më i rëndë ndaj letrave shqipe është këmbëngulja e shumicës së
autorëve, kritikëve, gazetarëve, zyrtarëve dhe lexuesve për të heshtur ndaj
gjërave që s’i bëjnë dot vetë. Vazhdojnë ta bluajnë edhe kafenë, edhe
diamantet, ta themi, me të njëjtin mulli. Nga ana tjetër, nuk di sa autorë i
bëjnë vetes pyetje të llojit: <i>Ku mund të më çojë fama e skajshme? Për
çfarë dhe si dhe sa mund ta përdor edhe në të mirë të diçkaje / dikujt tjetër
veç vetes dhe nevojës për t’u bindur se një ditë nuk do të ik nga kjo botë? Sa
ma shtojnë / mbrojnë përkthimet në gjuhë të huaja dhe fama lirinë e të
shkruarit e sidomos të të shprehurit</i>? <i>Po frymëzimin, mprehtësinë e
vështrimit, ngrohjen e zemrës, dhimbsurinë etj? </i>Tingëllojnë paksa
fëminore dhe besoj që bash nga fëminia vijnë. Se pyetjen: „<i>Ku do të të vejë
shpirti, o i gjorë</i>?” mundoheshin t’ia prisnin hovin pleqtë e dikurshëm
poradecarë ndonjë të çarturi që turrej të pushtonte botën në të gjitha anët
njëheresh, i gatshëm të shkelte mbi gjithçka e mbi gjithkënd... Thënë ndryshe:
nëse nuk pranohen me vërtetësi e ndershmëri hierarkitë e brendshme letrare, të
huajt do t’i njohin vetëm në mënyrë të mangët letrat tona, gjë që hëpërhë duket
se u shijon. Por meqë letërsia ka natyrë të ndryshme nga ajo e ligjit, - sepse
këtu asnjëri s’është i barabartë me askënd, - forumet e epërme, të nivelit
botëror, e njohin me themel ecurinë e çdo letërsie, si dhe të autorëve që
vërtet thonë diçka, pavarësisht nga gjuha apo fama / mosnjohja e tyre në shtyp.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><i><span style="color: #26282a;">-</span></i><span style="color: #26282a;"> <i>Jemi të vetëdijshëm se puna
juaj është e pamundur të tregohet gjatë një bisede. Për ne, është fat i mirë që
jetojmë në shekullin digjital dhe lexuesi i kësaj interviste, i motivuar nga
këtu, mund të vazhdojë hulumtimin më tej, megjithatë a mund të na tregoni diçka
për projektet tuaja të tanishme në fushën e letërsisë, si në përkthimin e
veprës, ashtu edhe në krijimet brenda zhanrit të prozës, dramës apo ndonjë
zhanri tjetër?</i><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="color: #26282a;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">- Le ta mbyllim me një shaka jo krejt të
ëmbël: do të kenë përse të heshtin më tej.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><span style="color: #26282a;">- <i>Faleminderit
që ndatë kohën tuaj të çmuar me ne!</i></span><span style="color: #26282a;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="color: #26282a;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">- Ndere paçi!<o:p></o:p></span></span></div>
<div align="right" class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: right;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: #26282a;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Bisedoi: Mimoza Hasani
Pllana<o:p></o:p></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt; text-align: right;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><i><span style="color: #26282a;"> Gazeta
Express, Prishtin</span></i><i><span lang="SQ" style="color: #26282a;">ë</span></i><i><span style="color: #26282a;"> 24 tetor 2018</span></i></span><span style="color: #26282a; font-family: "cambria" , "serif"; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<br />Esse non vidarehttp://www.blogger.com/profile/00556433488178931959noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5104911184935471123.post-9982340191500150112017-04-07T12:31:00.001-07:002017-04-07T12:40:35.962-07:00“Në thelb, teatri mund dhe duhet të jetë edhe argëtues, por duhet para së gjithash të jetë edhe një përvojë „e dhimbshme” për publikun”. - Bisedë me shkrimtarin Jeton Neziraj<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b>Revista
Haemus: </b><i>I dashur
Jeton Neziraj. Prania në faqet e Revistës Haemus, me shkrime në shqip e
rumanisht, ka qënë një pjesë shumë e vogël e asaj që po ndodh me dramat e tua
në disa gjuhë dhe në mjaft skena evropiane e më gjerë. Si nisi kjo rrugë dhe
çfarë pengesash vazhdon të hasësh? <o:p></o:p></i></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b>Jeton
Neziraj: </b>Gjithçka ka nisur me fillimin e studimeve të dramaturgjisë në Universitetin
e Prishtinës në vitin 1997. Në të vërtetë, ka nisur pak më herët, në kohën sa
isha në Gjermani, ku po qëndroja përkohësisht. Si aksidentalisht, dikush më
ftoi t’i bashkohesha një ekipi teatror shqiptar, amatorë entuziastë, që po
punonin në një dramatizim të „<i>Kronikë në
gur</i>” të Ismail Kadaresë. Kjo ishte edhe hera e parë që po hyja në një
teatër, që ndodhej diku në rrethina të Këlnit. Luaja me violinë në një skenë të
shkurtër. Pak mbaj mend nga ai proces, por më kujtohen thirrjet patetike „<i>Shqipëria është</i>...” (diçka e tillë) të
aktorit kryesor dhe pastaj, në një moment, shpërthimin e regjisorit që i
kërkonte aktorit të mos ishte patetik. Pra, kaq ishte fillimi – e pastaj, kur u
ktheva nga Gjermania, nisa studimet e dramaturgjisë. Isha tërësisht i
papregatitur dhe ajo çka dija për teatrin dhe dramën ishte e barabartë me zero.
Prandaj më është dashur të punoj shumë dhe kam punuar vërtet pa hile, si
thuhet. Ka qenë rruge e gjatë, por jo kush e di sa e mundimshme.</span></div>
<a name='more'></a><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <o:p></o:p></span><br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Disi, vërtet nuk e di cilat do t’mund t’i klasifikoja si ‚pengesa’ në punën
time... Më ka humbur sensi i ‚normales’ dhe ‚jo-normales’. Pra, që në Kosovë të
gjitha dramat e mia i kam botuar në Qendrën Multimedia, ku punoj dhe vetëm një
dramë është botuar nga një shtëpi botuese (Buzuku), më duket normale. Që
Ministria e Kulturës e Kosovës refuzon ta mbështesë botimin e dramave të mia,
më duket normale.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Jam mësuar me këtë vend. Poetja polake Eva Lipska thotë „<i>mësohu me vdekjen</i>”. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<i><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Si ishte
fëminia jote, mjedisi, njerëzit që të përcollën, apo nga të cilët trashëgove
tema, ngjarje, thënie dhe struktura dramatike?<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Përgjithësisht kemi prirje që, me kalimin e viteve, fëmijërinë ta rrëfejmë
me entuziazëm, duke i theksuar, para së gjithash, anët e mira t’asaj periudhe.
Po vërtet fëmijëria ime ka qenë e mirë. Jam rritur në një familje relativisht
të madhe, i rrethuar me libra. Kemi pasur një bibliotekë të pasur që edhe tani
e lakmoj. Natyrisht, asnjë lidhje me shkrimin, teatrin, apo me artet në
përgjithësi. Me mahi, kur më pyesin ndonjëherë, them se gjyshin e kam pasur
balerin të njohur të shkolluar në Vjenë e Paris. Në të vërtetë, gjyshi ka qenë
analfabet, por rrëfimtar shumë i mirë. Ne fëmijët mrekulloheshim nga përrallat
e tij. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Unë besoj se njerëzit me të cilët jam rritur, shokët e fëmijërisë, mësuesit
e të tjerët, kanë hyrë në dramat e mia, në një mënyrë apo një tjetër. Ajo frymë
e humorit morbid që sundonte rrethin ku jam rritur gjendet në dramat e mia, në
shumicën e të cilave gjithmonë zë vend ndonjë përrallë, a ndonjë legjendë e
vjetër. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Unë kam qenë fëmijë mjaft problematik. Shkruaja ngapak, por natyrisht bëhet
fjalë për shkrime naive të adoleshencës. I takoj asaj që quhet si „<i>gjenerata paralele</i>” e viteve '90-ta.
Shkollën e mesme dhe dy vite të fakultetit, si shumica e të rinjëve shqiptarë
në Kosovë asokohe, i kam mbaruar në objekte private; bodrume, xhami e fusha të
hapura. Ka qenë një periudhë e vlimeve të mëdha sociale e politike. Për mua, si
fëmijë, kriza e asaj kohe dhe gjithçka tjetër rreth saj më dukej si lojë. Në të
vërtetë, ne po e jetonim historinë në të tashmen. Sa ka qenë sfiduese, poaq ka
qenë edhe eksituese të jetosh në Kosovë në ato vite. Dhe pavarësisht të
gjithave, ajo gjeneratë, ishim njerëz me shpresa. Me shpresa shumë të mëdha.
Besonim se, duke jetuar, duke u shkolluar (edhe ashtu si mos më keq), duke
shkuar në teatër, ne, në të vërtetë, po i shërbenim lirisë së Kosovës, çlirimit
të saj. Tani, nuk dua të tingëlloj patriot, sepse nuk kam qenë, thjesht po flas
për atë ndjesi dhe për atë entuziazëm që kishim shumica prej nesh si brez. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kur kam hyrë për herë të parë në Teatrin Kombëtar të Kosovës (asokohe,
Teatri Popullor i Prishtinës), ka qenë një ndjenjë që sot nuk mund ta
përshkruaj, para së gjithash, ndjenjë e frikës dhe fajit. Duhet të ketë qenë viti
1997, kur unë sapo kisha filluar studimet e dramaturgjisë. Teatri Kombëtar
asokohe ishte uzurpuar nga një menagjement serb dhe publiku shqiptar shkonte
rrallë, thjesht e bojkotonte. Unë si student banoja tek një burrë i ndershëm që
quhej Aziz dhe i cili akoma punonte si rrobaqepës në teatër. Ai ngulmoi se
duhej të shkoja ta shihja një shfaqje dhe unë, me shumë zor, pranova. Por fakti
që po hyja në një teatër ku publiku shqiptar shkonte rrallë (dhe, për më tepër,
bëhej fjalë për një shfaqje në gjuhën serbe), më bënte të ndihesha në faj. Dhe
natyrisht kisha edhe frikë që isha mes atij publiku serb. Me siguri ka pasur në
publik edhe të tjerë shqiptarë, por unë kujtoja që isha i vetmi. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<i><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Për çfarë
flasin shkrimet e tua të para? Pati ndonjë ngjarje që të stepi, ose të shtyu më
tej me forcë?<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Shumica e tyre janë shkrime krejtësisht pa vlerë. Do t’i quaja, më mirë, <i>ushtrime stilistike shkollore</i>, sesa
ndonjë krijim artistik për të qenë. E vetmja vlerë e tyre është se ato janë
shkruar, pra, më kan ndihmuar të kaloj nëpër atë proces shkrimi të domosdoshëm.
Dominohen kryesisht nga patosi dhe janë të ngarkuara me ‘tone’ dramatike.
Natyrisht, rrethanat dhe koha kur janë bërë këto shkrime kanë pasur ndikimin e
vet. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Shkolla e dramaturgjisë, pavarësisht se është mbajtur e zhvilluar në
rrethana jo normale, ka qenë megjithatë tepër e dobishme për mua dhe për shumë
të tjerë që ishin aty me ambicie për t’u bërë dramaturgë. Profesor kryesor kemi
pasur dramaturgun dhe regjisorin e respektuar Ekrem Kryeziun, që na e mësonte
‘zanatin’ e shkrimit të dramës. <span lang="IT">Ai vjen nga një shkollë shumë e mirë e
dramaturgjisë, ajo e Beogradit, e para viteve '90. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Nuk di të veçoj ndonjë gjë që mund të ketë pasur ndikim
‘të fuqishëm’ në mua, por unë tash e përmend si një anekdotë një ëndërr që kam
parë në kohën sa isha student. Pata parë ëndërr sikur në nënkulmin e një
shtëpie të vjetër gjeta disa drama të vjetra, të shkruara nga autorë të
hershëm, drama më të lashta sesa të gjitha dramat tjera që njeh njerëzimi deri
më tani. Të nesërmen, për çudi, veç ëndrrës, i mbaja mend saktë edhe titujt e
dramave dhe emrat e autorëve. Por, për budallallëk, në vend që t’i shkruaja, i
besova kujtesës. Mbas disa ditësh, harresa natyrisht fashiti shumëçka nga ajo
ëndërr. Tani, kur kanë kaluar kaq shumë vite, krejt çka mbaj mend është shtëpia
ku e kam parë ëndrrën, e cila tani është rrënuar, dhe vetja ime duke shfletuar
ato libra. Nuk dua ta luaj ‘shkrimtarin e madh’ dhe të them se ajo ëndërr duhet
të ketë qenë ndonjë profeci se unë një ditë do të bëhesha shkrimtar i rëndësishëm
etj. Natyrisht jo. Por ajo çka dua të besoj është se ajo ëndërr është ndoshta e
lidhur me këtë vrapin tim të ngethshëm si shkrimtar, me këtë entuziazmin që nuk
po më lë asnjëherë. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<i><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Si u prit
kjo mënyrë të shkruari në rrethet letrare brenda dhe jashtë shqipes?<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Vlen ai proverbi „<i>askush nuk bëhet
profet në vend të vet</i>”. Kjo sa për të shpjeguar marrëdhënien time me
teatrin shqiptar. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Janë rreth 40 produksione të dramave të mia, të realizuara në Amerikë,
Turqi, Francë, Zvicër, Gjermani e gjetiu, por asnjë në Shqipëri dhe vetëm dy në
Teatrin Kombëtar të Kosovës, një para gati 10 vitesh (<i>Liza po fle</i>) dhe sivjet (prill 2017) e dyta (<i>Bordel Ballkan</i> – e vënë në skenë dy vjet më përpara në Teatrin
Kombëtar të Malit të Zi, me titull <i>o.REST.es
IN PEACE</i>). <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kjo besoj flet mjaft. Natyrisht, në Kosovë janë realizuar edhe disa drama
të tjera, nga teatri „Oda”, nga Teatri i Gjilanit, i Ferizajt dhe shumica
kryesore nga Qendra Multimedia. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Në Shqipëri nuk ka pasur dhe nuk ka kurrfarë interesimi për dramat e mia.
Vjet nisa në konkursin e Teatrit Kombëtar në Tiranë një dramë për projektin e
tyre të leximeve skenike, por nuk e përzgjodhën. Bëhej fjalë për një dramë që,
para pak muajsh, kishte patur premierën në Teatrin Kombëtar të Malit të Zi.
Por, kur kohë mbas kohe kemi sjellë në Tiranë shfaqjet e Qendrës Multimedia,
janë pritur shumë mirë nga publiku. Dhe kjo më ka mjaftuar. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Interesimi kryesor për dramat e mia ka qenë dhe ngelet jashtë kufijve
gjuhësorë të shqipes. Këtë, natyrisht nuk e them me shumë krenari. Pori tillë
është realiteti. Sidomos në Gjermani, Itali, Zvicër, Francë e Turqi dramat e
mia janë pritur mjaft mirë, nga publiku, por edhe nga kritika. Në të vërtetë,
interesimi për to ka ardhur duke u shtuar. Tani, ‚treg’ kryesor e kam
Gjermaninë, Francën, Zvicrën e Turqinë. Deri tani, më së shumti drama më janë
përkthyer e botuar e në turqisht (12 sosh) dhe gjermanisht (10 sosh). <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<i><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Je i
pranishëm në shtyp edhe si eseist dhe gazetar kulture...<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kam shkruar më herët, qoftë kolumna të rregullta, ese apo shkrime të tjera
gazetareske, e heraherës edhe shkrime për revista e botime të ndryshme
ndërkombëtare, por tani këtë gjë e bëj tepër rrallë. Këto dy-tri vitet e fundit
i jam përkushtuar thuajse tërësisht teatrit. Nuk kam vazhduar të shkruaj as
skenarë filmash, e gjithnjë e më pak shkrime tjera në gazeta, revista a
portale. Jo pse kam nisur të bëhem dembel, por thjesht ngaqë po shkruaj
vazhdimisht drama. Po kush e di, mbas disa vitesh, kur do të kem më pak kërkesa
për drama, me siguri që do t’vazhdoj të shkruaj edhe në fushat tjera, gazetari,
apo për film. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<i><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Për disa
vjet punove si drejtor artistik i Teatrit Kombëtar të Kosovës. Çfarë do të
veçoje nga arritjet e asaj periudhe? <o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Nga puna në Teatrin Kombëtar të Kosovës kam vërtet përvoja gjithfare, të
mira e të këqija. Puna ka qenë sfiduese për shkak se, duke qenë pothuajse i
vetmi institucion teatror aktiv, kjo nënkuptonte se ishte edhe vend ku
kryqëzoheshin interesat e gati krejt bashkësisë teatrore në Kosovë. Pra,
presionet ishin të ndryshme, duke filluar nga presionet e një kaste
dramaturgësh të gjeneratës më të vjetër, të cilët dëshironin të kishin ndikim
në hartimin e repertorit, përmes imponimit të dramave të veta, natyrisht. Në
njëfarë mënyre, vetëm ata që mbërrinin të punonin dhe punësoheshin aty ishin,
deri diku, të lumtur; të gjithë të tjerët punën e atij teatri e shihnin përmes
dioptrisë personale, që nënkuptonte: „<i>unë
nuk punoj në atë teatër dhe domosdoshmërisht aty nuk po punohet asgjë e hajrit</i>’.
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dhe, sfida e dytë, – e ndoshta më kryesorja, – ka qenë me politikën, me
administratën e shtetit dhe me burokratët e ndryshëm, me të cilët kishim të
bënim. Pjesën më të madhe të energjisë në të vërtetë e shpenzonim duke u marrë
me administratën e Ministrisë së Kulturës dhe me burokracinë që më tepër na
pengonin, sesa na ndihmonin – ndonëse ishin aty për të na ndihmuar e
mbështetur. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Sa u përket arritjeve, mendoj se suksesi kryesor ka qenë konsolidimi dhe
planifikimi i një repertori të qëndrueshëm. Nga ajo kohë repertori vjetor
filloi të planifikohej me kohë dhe poashtu planifikohej edhe repertori mujor.
Nisëm sërish me konkursin mbarëkombëtar për dramë „Katarina Josipi”, por edhe
me serinë e botimit të dramave (që fatkeqësisht u ndërpre kur dola unë nga
TKK). Mendoj se në atë kohë patëm sjellë freski edhe në repertor, duke krijuar
një baraspeshë të mirë mes dramaturgjisë shqipe dhe asaj të huaj. Dhe poashtu
krijuam edhe një skenë të re (<i>Skena e
vogël e vogël</i>), e cila vazhdon të funksionojë edhe tani dhe u kushtohet
kryesisht krijuesve të brezit më të ri. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Pra, në përgjithësi, brenda atij kaosi, disa hapa të mirë qenë bërë. Disa
gjëra të mira të nisura në atë kohë pastaj janë vazhduar edhe nga menagjmentët
e ardhshëm, të tjera janë ndërprerë. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Është edhe një aspekt tepër i rëndësishëm që e konsideroj ndoshta vlerën
kryesore të qëndrimit tim në TKK: debati. Në shumicën e kohës sa kam qenë në
TKK janë zhvilluar debate të fuqishme, në të gjitha frontet. Kur ftuam të
punojë shfaqje aty regjisorin rom Rahim Burhan (realizoi „Tartufin”), një grup
të ashtuquajturish <i>intelektualë</i>, ndër
ta edhe akademiku Mehmet Kraja, u vunë në krye të një sulmi mediatik
stigmatizues e me tone raciste. Ata përqeshnin dhe kritikonin ardhjen e një
regjisori rom dhe, në shkrimet e tyre, ndër të tjera, mund të gjeje edhe fjalë
si <i>„gjaku i shprishur”, „cigan”,
„antikombëtar”</i> e të tjera. Pra, ishte diskurs i pastër racist e
nacionalist. Madje, Mehmet Kraja e mbyllte shkrimin duke kërkuar nga autoritet
e shtetit „<i>të ndërhynin për ta shpëtuar
Teatrin Kombëtar nga përmbytja</i>”. Fatmirësisht, këtij grupi kritikuesisht iu
vu përballë një grup tjetër intelektualësh, gazetarësh e artistësh. Ndër ta, më
i zëshmi në mbrojtje ishte Shkelzen Maliqi, por edhe të tjerë, si Halil Matoshi
e Alban Ukaj. Madje, një grup artistësh të rinj nënshkruan edhe një peticion
kundër deklaratave fyese ndaj regjisorit rom. Nuk e di sa ka qenë numri i atyre
që patën nënshkruar peticionin, por e di që mes tyre ka qenë edhe aktorja e
mirënjohur Arta Dobroshi. Kam qenë i përfshirë edhe unë, shumë aktivisht, në
shkrimin e disa teksteve e fletë-rrufeve satirike të tipit „<i>Qeveria mbyll Teatrin Kombëtar</i>” ose „<i>Digjen kostumet e shfaqjes ‚Tartufi’”</i>. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Debate të ashpra dhe kundërshti kemi pasur drejtpërdrejt edhe me zyrën e
Kryeministrit. Debat të gjatë ka pasur edhe kur ne provuam të çojmë në Beograd
një shfaqje të Teatrit Kombëtar. Gardianët e „patriotizmit” na patën sulmuar
dhe e patën pamundësuar vajtjen e shfaqjes në Beograd, e ajo do të kishte qenë
shfaqja e parë e Kosovës që do të udhëtonte drejt Beogradit mbas rreth dy
dekadash. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Si rezultat i krejt këtyre qëndrimeve, unë u largova nga TKK arbitrarisht
(përmes shkarkimit të Bordit e trukeve të kësaj natyre) dhe, në vendin tim,
Drejtor Artistik u soll dikush që deri atëherë po punonte në Zyrën e
Kryeministrit të Kosovës. Është histori e gjatë, por unë besoj se lexuesi mund
ta kuptojë thelbin. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<i><span style="font-family: inherit; font-size: large;">A është e
vlefshme, pjellore, hapësira administrative për dramaturgun e përkushtuar? <o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Nuk do të thoja, përpos nëse të shërben si frymëzim për krijimtari, siç
ndodhi me mua, që, pasi u largova nga Teatri Kombëtar, shkrova dramën „<i>Fluturimi mbi teatrin e Kosovës</i>”. Shumë
prej motiveve të kësaj drame, karakteret dhe elemente të tjera janë frymëzuar
drejtpërdrejtë nga koha ime aty. Pra, kaq, dhe ndoshta edhe ndonjë kontakt me
ndonjë teatër, me ndonjë artist teatri, por kaq shërben „hapësira
administrative”, asgjë më shumë. Gjithçka tjetër është pengesë, është humbje
energjie, është luftë me mullinj ere, është luftë me një mal ahmakësh e të
paaftësh administrativë që gjenden me shumicë nëpër ministri të ndryshme. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<i><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Për shkak të
mbingarkesës me lajme, shkrime kritike / pseudo-kritike dhe njoftime, do të
ishte në të mirë të lexuesit një përshkrim i shkurtër i pjesëve të tua
dramatike... Të paktën ato që ti ke më për zemër, ose që i shesh si më me
ndikim në këtë periudhë...<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Në biografi them se kam shkruar rreth 20 drama, por nga këto vetëm nja 10
do të konsideroja që mbase vlejnë diçka. Ndër pjesët që unë i cilësoj si „të
pranueshme” janë „<i>Fluturimi mbi teatrin e
Kosovës”, „Shembja e Kullës së Ajfelit”, „Lufta në Kohën e dashurisë”, „Peer
Gynti nga Kosova”, „o.REST.es IN PEACE”, „Kosovo for dummies”</i> e ndonjë
tjetër. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Janë dy-tri tema që më kanë tërhequr më së shumti deri tani, por në
përgjithësi më tepër kam qenë i obsesionuar dhe kam synuar ndikimin e
diktaturës dhe të pushteteve autoritare në jetën e njerëzve të zakonshëm. Por
jam marrë edhe me nacionalizmin, racizmin, emigracionin e tema të ngjashme. Në
përgjithësi, ato që shkruaj unë mund të përkufizohen si drama politike. Nisem
nga realiteti shqiptar, por nuk ndalem vetëm aty. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<i><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Çfarë
ndodhish të kanë mbetur në mend nga kaq udhëtime, vënie në skenë, turné me
pjesët e tua?<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ftohem shpesh në premierat e dramave të mia, por jo gjithmonë. Por ajo që
kam bërë gati rregullisht këtë kohën e fundit ka qenë të shoqëroj ekipin e shfaqjeve
të mia të prodhuara në Qendrën Multimedia. Në disa raste si autor, por në të
shumtën e rasteve si ‚teknik’, kryesisht shkoj si përgjegjës për sub-titlimin e
shfaqjes në gjuhët ku jepet, shpesh edhe në gjuhët që s’i kuptoj fare.
Natyrisht, këtë e bëj qëllimshëm dhe kjo gjë mund të them se më jep kënaqësi
shumë të madhe, dhe natyrisht, duke qenë edhe fizkisht në teatër, fitoj edhe
njëfarë përvoje profesionale. Sepse, natyrisht, hyj në kontakt me një publik
jo-shqiptar dhe mënyra se si ata e përceptojnë shfaqjen, se si e kuptojnë, sa e
kuptojnë dhe sa nuk e kuptojnë, si e interpretojnë dhe çka nuk ju pëlqen etj.
më bën të reflektoj dhe të mendoj për shfaqjen e radhës. Sepse ne shpesh dimë
të humbemi në detaje e gjëra tepër lokale që i flasin mirë publikut tonë, por
jo edhe një publiku të huaj. Dhe këtë e kemi si parim të punës në shfaqjet
tona. Gjatë procesit të punës në shfaqje nisemi dhe bëjmë pyetje të thjeshta:
kjo është skenë e bukur dhe e fuqishme – por a do ta ketë këtë impakt fuqie
edhe për një publik jo-shqiptar? Ky është moment shumë qesharak dhe e dimë që
do ta bëjë të qeshë publikun shqiptar – por a do të ketë të njëjtin efekt edhe
tek një publik jo-shqiptar? E kështu me radhë, e kështu me radhë. Kam fatin që
regjitë e dramave të mia që punohen nga Qendra Multimedia i bën bashkëshortja
ime, Blerta. Të punosh me gruan kaq ‚intimisht’ i ka të këqijat e veta,
megjithatë ka edhe plot të mira – posaçërisht sa i përket cilësisë së shfaqjes.
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Anekdota e tregime ka plot, por më e fundit është ajo e vjetshmja, gjatë
realizimit të shfaqjes „<i>Kosovo for
dummies</i>” në Bernë të Zvicrës. Ekipit zviceran të shfaqjes ua pata drëguar
dramën dhe u kisha thënë që, nëse kanë sygjerime, ose ndonjë vërejtje, të më
lajmërojnë, sepse drama ishte shkruar për ta dhe isha i hapur ndaj
bashkëpunimit në këtë drejtim. Ata e lexuan dhe dukeshin të kënaqur. Kur
filluan provat, mbas gati 2 javësh, më thirrën dhe më thanë se kan probleme me
tekstin dhe se duhej të bisedonim urgjentisht për të gjetur zgjidhje. U lidhëm
në mbrëmje me skype. Ata dukeshin mjaft të shqetësuar dhe të tensionuar.
Diskutuam gati dy orë, me regjisorin dhe me aktorët, dhe, si rezulltat, në
fund, doli se nuk kish asgjë për t’u ndryshuar në dramë. Pas dy apo tri ditësh
më shkruan sërish, diçka të tipit <i>tani
gjithçka po ecën për mrekulli</i>. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Natyrisht, gjatë punës në shfaqje, janë gati të pashmangshme krizat e
bllokimet. Por është gati tipike që faji kryesisht projektohet mbi autorin
(sepse ai ose nuk është aty në proces, ose, në raste të tjera, është i vdekur).
Por më duhet të them se, kur shkova ta shihja premierën në Bernë, isha tepër
krenar me shfaqjen. Është padyshim njëra prej shfaqjeve të mira që kisha parë
të realizuar nga ndonjë dramë e imja. Shfaqja akoma vazhdon të jepet me shumë
sukses në Zvicër e Gjermani. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<i><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Veprimtaria
e Qendrës Multimedia meriton një vend të posaçem në këtë bisedë... Diçka mbi
themelimin, synimet, arritjet e saj, në lëmin e teatrit, të botimeve, të
pranisë në jetën shoqërore...<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Qendra Multimedia është themeluar në vitin 2002. Kjo ishte periudha e pas
luftës dhe mund të merret me mend, ishim shumë entuziastë dhe me ambicie të
mëdha. E kam themeluar me dy kolegë të tjerë, regjisorë filmash, por që, në të
vërtetë, sektori i ‚filmit’, ashtu siç ishte menduar, nuk u zhvillua kurrë. Por
organizata u profilizua në teatër e, pak më vonë, edhe në letërsi. Fillimisht
kemi qenë të angazhuar kryesisht në teatrin për fëmijë dhe të rinj, organizonim
laboratore për shkrimin e dramës për fëmijë dhe të rinj, i botonim ato drama, i
vinim në skenë dhe pastaj i paraqitnim nëpër shkolla. Ka qenë një program shumë
ambicioz dhe unë besoj se ka pasur ndikim mjaft të madh në skenën teatrore
asokohe. Më vonë nisëm të merreshim edhe me teatrin për të rritur. Por më duhet
të them se, një ndarje e madhe estetike, por edhe për sa u përket qëllimeve e
synimeve tona, ndodhi në vitin 2011, kur unë u largova nga Teatri Kombëtar. Tre
elemente kryesore e karakterizojnë këtë ‚ndarje’: investimi i pakompromis në
anën artistike të produkteve teatrore që do t’i realizonim tash e tutje,
orientimi drejt të ashtuquajturit „teatër politik” dhe përpjekjeve për të hapur
dyer në tregun ndërkombëtar. Nga kjo perspektivë, mund të them se kemi pasur
sukses. Jemi vazhdimisht të pranishëm në festivale ndërkombëtare të teatrit dhe
poashtu ftohemi si mysafirë nga teatro të ndryshëm. Ta zëmë, vetëm në vitin
2014, kemi pasur 42 prezantime ndërkombëtare, nga Suedia, në Zvicër, Itali e
kështu me radhë. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Në vit zakonisht ia dalim të vemë në skenë një deri në dy shfaqje teatri.
Njëra zakonisht është tërësisht e jona, kurse e dyta është ndonjë bashkëprodhim
me ndonjë teatër nga zona, apo Europa. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Një aspekt i rëndësishëm i punës sonë lidhet edhe me letërsinë. Qendra
Multimedia organizon çdo vit Festivalin Ndërkombëtar të Letërsisë – <i>polip</i>, por edhe rezidencën për
shkrimtarë „<i>Prishtina nuk ka lum</i>”;
gjithashtu, botojmë rreth 5-8 libra në vit... <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Për më shumë rreth Qendrës Multimedia, lexuesin do ta kisha ftuar të shihte
faqen tonë: www.qendra.org<u> </u><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<i><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Je i lidhur
edhe me kinemanë. Për çfarë bën fjalë filmi që u mbështet në skenarin tënd
„Gomarët e kufirit”? <o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Në fillim, gjatë studimeve të dramaturgjisë dhe menjëherë pasi mbarova
studimet, kam qenë i lidhur më shumë me kinemanë, sesa me teatrin. Shkruaja
skenare dhe ato realizoheshin. Megjithatë, filma të metrazhit të gjatë bëheshin
rrallë në ato vite të pasluftës. Mandej fillova të lidhem më tepër me teatrin,
veçanërisht kur dramat e mia nisën të viheshin në skenë. Nuk i jam kthyer më
filmit. Marr shpesh oferta për të shkruar skenarë, por vazhdoj t’u bëj ballë. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Filmi „<i>Gomarët e kufirit</i>”, për të
cilin unë shkrova skenarin, është realizuar në vitin 2008. Ai është një
projeksion satirik mbi dramën e ndarjes, pas Luftës së Dytë Botërore, të
kufirit shqiptaro-shqiptar, gjegjësisht kufirit Kosovë-Shqipëri dhe traumave që
la diktatura dhe shtypja tek njerëzit e zakonshëm këtej e andej kufurit.
Shqiptarët e Kosovës, të privuar nga mundësia për të vizituar Shqipërinë,
përgjatë krejt atyre viteve të komunizmit, kanë pas krijuar një vizion tejet
romantik e idealizues për Shqipërinë. I parë nga kjo perspektivë, ai vizion
tingëllon vërtetë sureal, megjithatë ai ka mbajtur gjallë shpresën për liri të
shumicës shqiptare në Kosovë. Këto janë pak a shtumë ato ‚fijet’ mbi të cilat
qe shkruar dhe pastaj realizuar „<i>Gomarët</i>...”<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<i><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Si rrjedh
një ditë shkrimi për ty?<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Zakonisht shkruaj natën, pra diku mbas orës 22:00, që është koha kur dy
vajzat e vogla shkojnë të flenë dhe në shtëpi fillon të bjerë njëfarë qetësie.
Megjithatë, në raste të caktuara, shkruaj edhe ditën, në zyrën ku punoj, në
shtëpi, në kafene, e mjaft shpesh edhe nëpër aeroporte e avionë (kur fluturimet
janë të qeta). Shkruaj gati çdo ditë, por natyrisht ka ditë kur dembelavem dhe,
në vend që të shkruaj, e kap veten duke ‚redaktuar’ a korrektuar ndonjë dramë
të mëhershme. E kam gati si rregull që të shkruaj një draft të parë të dramës –
që ndonjëherë mund të jetë mjaft i avancuar, e në disa raste është vetëm një
skelet i dramës së ardhshme. Pas këtij drafti, shkruaj diçka tjetër për një
periudhë dy apo tre mujore. Mandej sërish i kthehem draftit të parë të dramës
së mëparshme dhe nis të punoj në të për ta përfunduar, ose për ta çuar tutje.
Kjo fazë e dytë është më e vështira, sepse kam ndjesinë që po merrem me një
material të ‚huaj’ dhe aktivizimi i atyre ‚motorëve’ krijues është mjaft i
vështirë. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Nuk është se shkruaj shumë, më së shumti ndoshta dy drama e gjysëm në vit
dhe tek- tuk ndonjë artikull për botime të ndryshme në revista e gazeta. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Këto vitet e fundit dramat i shkruaj për teatrot e
kompani teatrore, kryesisht ndërkombëtare. Pra, bëhet fjalë për ‘komisionime’.
E shihni, po e përdori termin anglisht, sepse nëse do të thoja shkruaj drama
“me porosi”, tingëllon goxha çuditshëm dhe kam frikë që nuk kuptohet drejtë. Në
të vërtetë, në kontekstin tonë, të shkruarit “me porosi” ka konotacion goxha
negativ. Në çdo rrethanë, procesi i ‘komisionimit’ u lëvërdisë dy palëve; edhe
teatrit e edhe shkrimtarit, veçanërisht shkrimtarit. Është në të vërtetë, goxha
privilegj kur ftohesh të shkruash për teatro të rëndësishme. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kjo, që ta shpjegoj për lexuesin e gjerë, është një praktikë, ku, thjesht,
i kërkohet autorit të shkruajë një dramë eksluzivisht për një teatër
specifikisht (ose për disa teatro nëse bëhet fjalë për bashkëprodhim teatror),
me një temë që u intereson të dy palëve (pra, edhe teatrit e natyrisht edhe
autorit). Në këtë rast, teatri në fjalë ka eksluzivitetin e vënjes në skenë për
herë të parë të asaj drame. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<i><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Po një ditë
para premierës së një pjese teatri?<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Në rastet kur premierat janë në Prishtinë, të realizuara nga kompania që
drejtoj unë, një ditë para premierës është zakonisht ditë stresuese – tepër
stresuese. Sepse, natyrisht, në ato raste, nuk e kam komoditetin e t’qenurit
sall në rolin e shkrimtarit, por jam edhe producent. Që i bie, duhet të merrem
me shumë punë dhe të sigurohem që të nesërmen gjithcka do të shkoj mirë. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Në rastet tjera, kur nuk jam i përfshirë në procesin e produksionit të
shfaqjes, ose kur dramat luhen nga kompani të tjera, jam shumë më i relaksuar
dhe thjesht, pres të marr lajme për proven gjenerale, nëse gjithçka ka shkuar
si duhet e kështu me radhë. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Natyrisht, tani më nuk e kam atë entuziazmin e fillimit, nuk i kam ato
ethet që kisha në fillet e karrierës, kur, para premierës isha, si thuhet, as
në qiellë e as në tokë. Tani natyrisht, vazhdoj të brengosem dhe dua të di për
fatin e dramave kur ato vihen në skenë, por thjesht, edhe kur ato dështojnë,
nuk e marr fort ngat zemre. Sepse jam mësuar që një produksion mund të jetë
katastrofal, por, produksioni tjetër, i të njëjtë dramë, mund të jetë fantastik.
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Jam poashtu shumë i hapur për shkurtimet eventuale apo lëvizjet e tekstit
përbrenda, që regjisorët duan t’i bëjnë në dramat e mia. Dua të jem në dijeni
dhe të konsultohem, por nuk është se merakosem shumë. Por ajo që më iriton
është kur ata shtojnë ndonjë dialog apo ndonjë skenë (sepse besojnë që dinë ta
bëjnë këtë gjë më mirë sesa autori). Thjesht, këtë nuk dua ta toleroj, përpos
nëse bëhet pa dijeninë time. Ka natyrisht, raste kur më pyesin edhe për gjëra
tepër të imëta – ta zëmë, gjatë provave të „<i>Fluturimi
mbi teatrin e Kosovës</i>” në Teatrit Shtetëror të Turqisë, më pyetën nëse
fjalën „<i>jogurt</i>” mund ta zëvendësojnë
me fjalën „<i>ajran</i>”. Ishte e kuptueshme
përse. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<i><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Si e sheh
dramaturgjinë në gjuhën shqipe? Ka ndonjë ‚hendek’ mes asaj të traditës dhe dramaturgjisë
së pas viteve '90?<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Për t’u përgjigjur në këtë pyetje, ma thotë mendja që duhet bërë një
klasifikim të domosdoshëm; mes dramaturgjisë shqipe të shkruar në Shqipëri dhe
asaj të Shkruar në Kosovë dhe nga autorë të tjerë shqiptarë në pjesët tjera në
ish-Jugosllavi. Në Shqipëri, besoj që është e qartë që ai ‚hendek’ është i
thellë dhe i dukshëm. Sa i përket Shqipërisë, besoj që mund të tërhiqet një
paralele e përafërt mes ‚fatit’ të dramaturgjisë dhe zhanreve të tjera të
letërsisë. Dramaturgjia ka pasur të njëjtin fat që ka pasur pjesa tjetër e
letërsisë shqipe atje dhe ajo është transformuar e zhvilluar në mënyrë të
ndjeshme mbas viteve të 90-ta. Me të vetmin dallim që, përderisa proza por edhe
poezia kan pasur disa autorë të rëndësishëm para të 90-tave, drama nuk i ka
pasur. Që të mos keqkuptohem; natyrisht ka pasur dramaturg të respektuar edhe
para viteve të 90-ta, por dramaturgjia e shkruar nga ata deri atëherë, me fare
pak përjashtime, në të vërtetë, nuk mund të thuhet se i ka qëndruar kohës. Ajo
i takon historisë së dramës dhe teatrit shqiptar. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Në pjesën tjetër të letërsisë megjithatë mund të gjenden shumë më shumë
krijime të shkruara përtej asaj vijës ideologjike të kohës, e që i kan
rezistuar kohës –. Në dramaturgji, fatkeqësisht, nuk ka ndodhur e njëjta gjë.
Fare pak drama të shkruara për ato rreth 40 vite mund të konsiderohen të
vlefshme sot. Dhe, 40 vite jan shumë për një dramaturgji, e cila, në traditën e
saj nuk shkon më shumë sesa 100 vjet histori. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dramaturgjia që shkruhet sot në Shqipëri, fatkeqësisht, sado që është e
liruar nga klishetë ideologjike të komunizmit, sërish, në masë të madhe, vuan
nga mbetjet estetike të asaj ideologjie. Përgjithësisht, është dramaturgji
sipërfaqësore që merret me tema e probleme efemere. Megjithatë, ka edhe emra të
respektueshëm, si ta zëmë, Stefan Çapaliku, por edhe ndonjë tjetër. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Në Kosovë ndërsa, ndarja mes dramaturgjisë së ‚traditës’ dhe asaj të pas
viteve të 90-ta nuk është aq e dukshme. Ka njëfar kontinuiteti edhe stilistik e
edhe tematik. Një njëfar mënyrë, mund të them se bëhet fjalë për një
dramaturgji më të konsoliduar. Nuk është se, mund të veçohen emra dramash kush
e di sa cilësore – mgjithatë, shumica e tyre, jan të përdorshme edhe sot. Një
zhvillim interesant dhe i dobishëm ka ndodhur në mes të viteve të 90-ta, me
hapjen e katedrës së dramaturgjisë në Universitetin e Arteve, ku për çdo vit,
rreth 6 studentë mësojnë shkrimin e dramës. Hapja e kësaj shkolle e ka
ri-dimensionuar pozicionin e dramaturgjisë shqipe, duke e rritë, para së
gjithash, cilësinë, por edhe duke mundësuar kontinuitetin e një zanati që ishte
në rënje e sipër. Sepse, deri sa para të 90-tave shumë më shumë autorë
shkruanin drama, gjatë të 90-tave numri i tyre ishte tepër i vogël. Një situatë
e ngjajshme është tani në Shqipëri – ka një brez shkrintarësh të gjeneratës më
të vjetër që kohë mbas kohe shkruajn drama, megjithatë, mungon tërësisht brezi
i ri. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<i><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Çfarë të
ardhmeje mendon se ka teatri shqip në letërsinë tanishme lindore dhe evropiane
në përgjithësi?<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Në rrethanat aktuale, kur kemi një teatër nga më të varfërit në Europë, në
mos më i varfëri, vështirë se mund të jepen përgjigjie që mund të tingëllojnë
optimiste. Ndonjë autor me kredibilitet artistik edhe mund të na vijë, por unë
mendoj që duhet të krijohen rrethana për ardhjen në skenë të një brezi
dramaturgësh, respektivisht, të brezave në vazhdimësi. Pra, duhet të krijohet
një ambient i atillë teatror, ku ka disa autorë cilësorë dhe ku kjo cilësi
është në vijim. Dhe vetëm në këtë mënyrë mund të parashihet një e ardhme optimiste
e teatrit shqiptar. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Nëse do të listoja faktorët kryesorë për të ndjellë krijimin e një këso
klime optimiste teatrore, unë, në radhë të parë do të sygjeroja hapjen e një
shkolle për shkrimin e dramës në Tiranë. Pra, hapjen e katedrës së dramaturgjisë
në Univerzitetin e Tiranës. Thjesht, të bëhet në Tiranë ajo gjë që në Prishtinë
është bërë para 20 vitesh. Dhe natyrisht, ka plot e plot faktorë të tjerë,
shumica e të cilëve kan të bëjnë me politikat kulturore të shteteve tona, më
saktësisht, me politikat teatrore. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<i><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Cilat tema
të duken më ‚përvëluese’?<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Simbas ‚dioptrisë’ sime, temat më ‚përvluese’ janë ato që kan njëlloj
jehone politike. Këto mund të jenë tema nga historia, por, para së gjithash,
janë tema nga e tanishmja. Janë tema që prekin pulsin e kohës. Asgjë kundër,
por vërtet më duket tepër e bezdisshme që shoh aq shpesh në skenat tona drama
që nuk trazojnë fare publikun. Shfaqjet që kan për qëllim vetëm ta argëtojnë
publikun, më duken të shpifura, e fatkqësisht, teatri ynë është i mbushur me këso
shfaqje. Unë dua që teatri ta vë në siklet publikun, ta sfidoj, ta kundërshtoj.
Dhe kjo, simbas meje arrihet kur ia projekton problemet me të cilat ai
ballafaqohet tani. Dhe jo vetëm problement për të cilat ai është i vetëdijshëm
se ekzistojnë, por veçanërisht ato probleme për të cilat ai është i
pavetëdijshëm që ekzistojnë, ose të cilat ai i shtypë, i mohon, i injoron,
ngaqë nuk ka forcë të ballafaqohet me to. Në thelb, teatri mund dhe duhet të
jetë edhe argëtues, por duhet para së gjithash të jetë edhe një përvojë „e
dhimbshme” për publikun. Publiku nuk mund të jetë i njëjtë pasi ka parë një
shfaqje teatri. Diçka duhet të ndryshoj në të, ashtu siç ndryshon në autorin
kur e shkruan dramën. Nuk dua që, kur të dal nga një shfaqje teatri, të mbaj
mend vetëm lëvizjet e aktorëve, fytyrat e tyre, ndonjë dritë të bukur e ku ta
di unë se çka. Dua të dal i trazuar, të ndjej dhimbje, të ndjej urrejtje,
ankth, frikë, entuziazëm, empati, optimizëm a dëshprim. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<i><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Çfarë mendon
se dinë të bëjnë më mirë të huajt në teatër, në kinema, në shtypin kulturor?<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Nuk e di nëse do të guxoja të lëshohesha në këso krahasime përgjithësuese.
Kundër –pyetja do të ishte: me cilin vend të huaj të bëhen krahasime? Të
krahasosh jetën kulturore të Prishtinës me atë të Berlinit? Nuk ka sens. Jan dy
kontekste tjera, janë rrethana krejt të ndryshme në të cilat krijohet e
zhvillohet kultura në Prishtinë, e krejt të tjera në Berlin. Në rrafshin
individual, gjithmonë ka shkrimtarë, aktorë, artistë vizual e të tjerë që kan
krijuar reputacion të shkëlqyeshëm ndërkombëtar, megjithatë, sërish, në nivele
të përgjithëshme, skena kulturore te ne është tepër e varfër për t’u krahasuar
me cilindo vend tjetër. Eventualisht, paralelizma e krahasime mund të bëhen me
vendet e regjionit. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<i><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Mendon se
përkthimet në gjuhë të huaja e ndihmojnë vlerën e mirëfilltë të asaj që
shkruhet?<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Përkthimet në gjuhë të huaja jan tejet të dobishme për autorin, por edhe
për letërsinë dhe përgjithësisht, për vendin prej nga vjen autori. Sepse siç
thotë Amin Maalouf “Intimiteti i një populli është letërisa e tij. Aty i
shpalosë ai pasionet, aspiratat, ëndërrat, mërzitjet, besimet, vizionin e botës
që e rrethon, përceptimin e vetes dhe të të tjerëve…”. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Te ne është krijuar bindja që, për t’u përkthyer në një gjuhë të huaj,
duhet të kesh disa lidhje dhe njohje. Kjo është e vërtetë në disa raste, por jo
gjithmonë. Disi, besoj që letërsia e mirë herdokurdo ia hapë rrugën vehtes.
Dhe, megjithatë dihet se me çfar kriteresh funksionojnë botuesit e huaj serioz.
Zor se ndihmojnë lidhjet, pos ato „lidhjet e cilësisë së veprës”. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Natyrisht, e dimë që ndodhë shpesh që shumë vepra të mira, për një apo disa
arsye, nuk e marrin vëmendjen e duhur jashtë gjuhës në të cilën jan shkruar.
Ndodhë që mungojnë përkthyesit, mungojnë fondet që do të stimulonin përkthimet
dhe ka një mal tjetër arsyesh. Në rastin tonë është tepër e rëndësishme
ekzistenca e fondeve publike që do të mundësonin komunikimin dhe qarkullimin e
letërsisë shqipe në gjuhët tjera. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Në anën tjetër, e dimë që ka autorë shqiptarë që jan gjetur mirë në, të
them, tregun ndërkombëtar dhe krijimtaria e tyre përkthehet rregullisht. A mund
të thuhet se kan pasur fat? Mbase! Ose, së paku kështu mendojnë shumë njerëz te
ne. Por unë besoj që më tepër është punë e cilësisë së veprave të tyre – në
radhë të parë - e pastaj edhe e përzgjedhjes së temave “cilësore” dhe të
freskëta më të cilat merren ata. Dhe prap, edhe aftësia për të përzgjedhur një
temë “cilësore” dhe të freskët është pjesë e pandashme e ‘cilësisë së një
vepre”. Sepse, nuk mund të thuhet se një vepër ishte cilësore, por ajo kishte
një temë të shpifur ose të dalë boje. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Që ta përmbylli: unë besoj që marketingun më të mirë e bënë cilësia e vet
vepres. <span lang="EN-GB">Të tjerat
jan në plan të dytë – ose të tretë. Deshtëm ose nuk deshtëm ne, por përkthimet
në gjuhë të huaj jan njëlloj filtri i cilësisë. Kjo, natyrisht, sic e thash,
nuk e nënvleftëson letërsinë tjetër, poaq cilësore, që për arsye të ndryshme
ngelet e papërkthyer. Dhe krejt në fund, ka natyrisht, vepra “kombëtare”, të
cilat janë të rëndësishme për vendin dhe kombin prej nga është shkrimtari dhe
kjo unë besoj shpesh edhe mjafton. Ato ngelen vepra cilësore dhe të
rëndësishme, sepse i flasin mirë kombit, me gjuhën, me shenjat me referencat
dhe me tonin që s’mund të përkthehet dhe as nuk jep sens në gjuhën e kulturën
tjetër, nëse do të përkthehej. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<i><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Sa dhe si
mendon se duhet të jetë i lidhur autori me temat e ditës dhe me dramat e
bashkëkohësve?<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Më bukur dhe më saktë nga ç’do të mund ta formuloja unë, e formulon Ernesto
Sabato, prandaj po e citoj: „<i>Nuk ka
mënyrë tjetër për të arritur përjetësinë përveçse duke u thelluar tek e sotmja,
sikurse nuk ka mënyrë tjetër për të arritur universalitetin përvecse nëpërmjet
rrethanave të tua: sot dhe këtu. Puna e shkrimtarit është që të shquajë vlerat
e përjetshme që janë të përfshira në dramën sociale dhe politike të kohës dhe
të vendit të tij</i>”.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Unë vërtetë i përmbahem këtij parimi për të cilin flet Sabato. Natyrisht,
nuk bëhet fjalë për ‚tema ditore’ në kuptimin e ngushtë të fjalës, sepse me to
merren, ta zëmë, gazetarët, ose shkrimtarët që mbajnë ditarë. Por bëhet fjalë
për dramat aktuale, për traumat dhe mynxyrat nëpër të cilat kalon shoqëria
aktualisht. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Thuhet se principi i universalizmit ndërtohet simbas parimit „<i>sa më lokal, aq më universal</i>”. Tani, ky
‚princip’ i thjeshtë natyrisht që e do mjeshtrin e fjalëve mbrapa. E mjeshtri e
ka ndjeshmërinë, dijen dhe focën krijuese që një temë fare lokale, ta ngrejë në
nivelin e një teme universale që i flet njëlloj, ose afërsisht njëlloj,
publikut në Kosovë, në Amerikë, në Turqi, në Japoni e kudo tjetër. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<i><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Beson në
fuqinë ‚terapeutike’ të teatrit?<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Jo në kuptimin e ngushtë
që ka kjo fjalë. Aspekti „terapeutik” mund të jetë pjesë e asaj çka synon e çka
arrin teatri, por jo qëllim dhe reuzltat i vetëm dhe sidomos jo qëllim dhe
rezultat kryesor. Teatri i mirë shkon më përtej, ai prek sfera e dimensione më
të shumëllojshme të njeriut. Siç e dimë, Aristoteli këtë proces të brendshëm që
ndodh tek publiku pasi ka parë një shfaqje teatri e ka përkufizuar si
„katarsis”. Ai flet për „frikën” dhe „mëshirën” si përbërëse bazë të procesit
të katarsisit. Shileri, nga ana tjetër, thoshte se tragjedia helene e ka
edukuar popullin grek, sepse, “<i>duke
shikuar tragjeditë, grekët e vjetër janë mësuar ta përmbajnë vetëdijen
individuale dhe ta fusin në jetën normale</i>”. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<i><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Një ngjarje,
një njeri, një libër, një parabolë që mendon se kanë ndikuar ndjeshëm në
krijimtarinë tënde...<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Është vështirë të bëj veçime, por e di që janë disa autorë të cilët me
veprat e tyre më kanë frymëzuar dhe vazhdojnë të më frymëzojnë. Ndër ta, më
duhet patjetër të përmend: Markezin, Kafkën, Dino Buxatin, Dyrenmatin,
Joneskon, Kadarenë, Gogolin e Dostojevskin. Natyrisht, lista besoj është shumë
më e gjatë. Por nëse do të shtrëngohesha ta ngushtoja listën, do të ndalesha
tek Markezi, Kadareja dhe Dostojevski. Dostojevski ka qenë frymëzues i
jashtëzakonshëm imi, veçanërisht në fillim të krijimtarisë sime. Pastaj jam
mahnitur kur kam ‚zbuluar’ Markezin dhe ndoshta ai më së shumti ka pasur ndikim
në, ta quaj, ‚<i>de-çimentizimin strukturor
e tematik</i>’ të dramave të mia. Në kuptimin që kam filluar të shoh përtej
asaj ‚strukturës klasike dramatike’ dhe posaçërisht përtej konceptimit të
lëndës dramatike në mënyrë ‚realiste’. Pra, ajo fryma e 'realizmit magjik’ më
duket se i ka shkuar përshtat edhe temperamentit dhe perceptimit tim të botës
dhe shoqërisë, përkatësisht të botës dhe shoqërisë të projektuara në krijimet e
mia teatrore. Ndërsa Kadareja vazhdon poashtu të më inspirojë në shumë
drejtime, si rrëfimtar i jashtëzakonshëm, por, para së gjithash, si zhbirues
gjenial i disa temave e problemeve me të cilat janë ballafaquar shoqëritë
shqiptare në këta shekujt e mbramë, veçanërisht ato tema që lidhen me
diktaturën.<o:p></o:p></span></div>
<br />
<div align="right" class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: right;">
<span style="font-family: inherit;">(2016)</span><span style="font-family: "cambria" , serif; font-size: 9pt;"><o:p></o:p></span></div>
Esse non vidarehttp://www.blogger.com/profile/00556433488178931959noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5104911184935471123.post-17139902313661073202017-03-30T22:48:00.002-07:002017-04-07T12:40:48.427-07:00“Lëkundemi, si lavjerrës, midis adhurimit jo-kritik dhe idolatrisë nga njëra anë dhe harresës së plotë, nga ana tjetër” - Bisedë me shkrimtarin Ardian Vehbiu<div style="text-align: justify;">
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><span lang="SQ">Revista Haemus</span></b><span lang="SQ">: <i>I dashur Ardian Vehbiu, çfarë marrëdhëniesh ka prozatori me vëzhguesin
e mprehtë të fenomeneve të shtypit?<o:p></o:p></i></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Shtypi sot është një gjë që flet,
edhe kur ti kujton se nuk po e dëgjon. Një makinë që, si ata gjeneratorët e
numrave random, kombinon fjalë dhe imazhe të rastësishme dhe kërkon t’u japë
kuptim sipas kontekstit. Politikani kujton se po e përdor shtypin, sa herë që e
sheh veten të pasqyruar atje, gjatë një fjalimi, ose për një batutë prej estrade
a gjest krekosës musolinian a dalje fotografike të studiuar; por, në fakt,
shtypi a mediat – për të përdorur një term më <i>trendy</i> – e kanë folur që në krye, kanë thënë çfarë kanë dashur me
gojën e tij, ia kanë vënë klishetë në dispozicion, madje e kanë bindur se,
përtej klisheve, nuk ka asgjë që t’ia vlejë të thuhet. Nga ky këndvështrim,
shtypi nuk është pasqyrim, as manifestim i publikes, por më shumë rekrutim i
publikes për synime të thjeshta riprodhuese. Kanë një autonomi, mediat, që të
kujtojnë organizmat e thjeshtë, njëqelizorë, që arrijnë të mbijetojnë në kushte
nga më të pamundurat – ato që i quajnë <i>ekstremofilë</i>,
ose organizma që gjëllijnë në mjedise të skajshme. Të habit edhe përdorimi që
ia bëjnë ligjërimit: e gëlltitin, e shkatërrojnë me lëngjet e tyre gastrike
hiper-gërryese, e metabolizojnë në zorrët sulfurore dhe pastaj e jashtëqitin –
në dukje ligjërimi ka mbetur po ai, por mediat ia kanë ndërruar natyrën; është
si ta marrësh një portokall të pjekur dhe ta lyesh me bojë portokalli, për të krijuar
një efekt <i>zombie</i>. </span></span></div>
<a name='more'></a><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Disa autorë mund të
zgjedhin ta shpërfillin këtë lloj oksidimi të shfrenuar, që ia bëjnë mediat
ligjërimit, dhe të ruajnë një raport të virgjër me fjalën; disa të tjerë, mes
të cilëve dua ta fut edhe veten, kërkojnë, përkundrazi, t’u japin jetë të re të
pëgërave të mediave, duke ngjizur me to skulptura, ose kasolle, ose kasa
instrumentesh akustike; ose për t’ua kthyer negentropinë e humbur nëpërmjet një
organizimi të ri, sipëror. Autorët e parë, ata që parapëlqejnë virgjërinë, detyrohen
ta rritin vetë lexuesin e tyre, duke u kujdesur për të hap pas hapi, faqe pas
faqeje; të dytët, ata që punojnë me <i>readymades</i>,
kanë nevojë për një lexues bashkëfajtor, me të cilën të ndajnë të njëjtin kod
të deshifrimit të banales. Është çështje shijeje, por edhe qasjeje; tek e
fundit, çdo autori i duhet t’i japë një përgjigje pyetjes se me ç’gjuhë <i>të përbashkët</i> do t’i flasë lexuesit; dhe
në rastin tim, përgjigjja është e tillë, që ta modifikojë në mënyrë
prapavajtëse edhe pyetjen vetë, sepse do të jetë fjala për ta përfshirë
lexuesin në një dekonstruksion të klisheve dhe të kalcifikimeve ligjërimore,
nga ku pritet të burojë edhe kënaqësia intelektuale dhe, me gjasë, edhe
estetike.<o:p></o:p></span><br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">A beson se përmes nxjerrjes në pah të mangësive, - disa për shkak të kushteve
historiko-kulturore, disa për shkak të së paftuarve, - shtypi shqiptar do të
përmirësohet?<o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kam frikë se jo; sepse ka humbur
profesionalizmi i gazetarit dhe është zëvendësuar me atë të opinionistit, i
cili është diçka tjetër; dhe për informacionin nuk paguhet më, as nga mediat
vetë, as nga publiku, çfarë ua heq mediave përgjegjshmërinë për ato që thonë e
që tregojnë; aq më tepër që kjo po ndodh në një kontekst fare të pafavorshëm
për shtypin anembanë botës, i cili mezi arrin të ruajë një farë relevance,
përballë kakofonisë së mediave sociale. Sot për sot, çdo lidhje midis çfarë
përcillet nga mediat dhe çfarë ndodh vërtet është e rastit dhe e rastësishme;
gazetarët nuk e çajnë shumë kryet për publikun, sepse publiku nuk paguan më;
por e kanë mendjen tek donatorët dhe reklamat. Problem nuk është aq gjendja e
mjeruar e mediave, sesa degradimi i publikut, i cili dalëngadalë po harron si
mund të ishin mediat dhe mësohet ta konsumojë argëtimin si informacion. Është
krijuar një situatë e tillë, ku liria e fjalës është po aq e rrezikuar sa nën
një diktaturë; edhe pse tanimë censura vepron në mënyrë të tërthortë dhe
informacioni i padëshiruar suprimohet nëpërmjet shurdhimit, gënjeshtrës,
dizinformacionit dhe provokacionit. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Cilat ishin fillesat e tua letrare?<o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kam shkruar poezi, me mijëra e
mijëra vargje; shumica e tyre pa ndonjë vlerë artistike. Do të ketë qenë e
tmerrshme, për këdo, që të gjente zërin e vet letrar në Shqipërinë e fundviteve
1970; sepse të gjithëve na mungonte oksigjeni, sikurse na mungonte një model,
për ta vështruar botën. Kishim, doemos, Homerin, Shekspirin, Dickens-in,
Hugo-in dhe Stendhal-in; kishim Turgenjevin, Lermontovin dhe Çehovin; sikurse
kishim edhe Kadarenë, i cili na mësonte si t’i qaseshim realitetit të
atëhershëm, ku ta gjenim të bukurën dhe si të mos e lëshonim më. Nëse ky ishte
shërbim i paçmuar për mbijetesën tonë morale dhe estetike, apo shërbim i
paçmuar për pushtetin totalitar, këtë nuk e diskutoj dot këtu; por po mjaftohem
të them se anoj nga hipoteza e parë pa e përjashtuar krejt të dytën, meqë varet
nëse flas nga këndvështrimi i “edukimit tim sentimental”, apo nga ai
letrar-sociologjik i raporteve midis realizmit socialist dhe diktaturës. Më
pas, shumë më pas, jam bindur se vepra më e arrirë e atyre viteve ishte “<i>Shkëlqimi dhe rënia e shokut Zylo</i>”, e
Agollit; efektet e së cilës ndaj brezit tim ishin terapeutike, edhe pse jo
doemos hipnotike, si ato të romaneve dhe të poezisë së Kadaresë. Gjithsesi, kur
u qasem tani krijimeve të mia të hershme, e bëj nga kurioziteti për të gjetur
se cili nga autorët e mi të preferuar <i>më
fliste</i> nëpërmjet rreshtave; por nuk e gjej dot. Madje as Kadarenë nuk e
imitoja dot mirë. Nga ana tjetër, gjithnjë në atë periudhë, më tërhiqte shumë
një lloj krijimtarie letrare që sot do ta kisha quajtur si formë dadaizmi, ose
së paku goliardizmi; gjithfarë shakash, parodish dhe <i>pastiche</i>-sh, ndonjëherë edhe në formë poetike, të cilën e kam
vazhduar me vite; një pjesë prej këtyre janë ruajtur, edhe pse nga të tjerët.
Më vonë e kam vazhduar këtë lloj letërsie, me forma të ndryshme; madje edhe
vetë rrëfimet e Maks Gjerazit i detyrohen shumë. Ka pasur atje një lloj fryme,
në mos teknike karakteristike të post-modernizmit, sidomos sa i përket
intertekstualitetit; në rastin tim, e përdorur si valvul shkarkimi ndaj dhunës
së përditshme që ushtronte ndaj meje ligjërimi totalitar. Me kalimin e viteve,
të njëjtën teknikë e kam përdorur për të kundërshtuar diktatin e çdo lloj
ligjërimi të drunjtë, përfshi edhe atë timin, si publicist. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Shkruan prozë të shkurtër, ese, dhe së fundi roman. Si ishte rruga deri tek
romani “Bolero”, që është mirëpritur nga lexuesit e vëmendshëm dhe nga kritika
serioze?<o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Romani “<i>Bolero</i>” ka qenë më i hershmi, mes aventurave të mia në prozën
letrare; edhe pse një projekt i filluar në anglisht dhe pastaj i mbetur
përgjysmë, pse nuk më bindte deri në fund; dhe pastaj i rimarrë në shqip dhe
praktikisht i rishkruar – por pasi e kisha rafinuar disi penën dhe isha çliruar
nga klishetë, ose të paktën kështu më duket mua. Është një roman i ambientuar
në metronë e NYC, por nuk ka gjë të përbashkët me vështrimet realiste me të
cilat lexuesi shqip është mësuar ta bashkëlidhë letërsinë e kësaj natyre. E
megjithatë, kush e ka përjetuar metronë, në NYC, por edhe në metropole të
tjera, do ta lexojë romanin ndryshe nga dikush që nuk ka udhëtuar ndonjëherë në
bark të një qyteti të madh. Në një kuptim, mua metroja e NYC m’u shfaq kur isha
formuar tashmë si person dhe si intelekt; kjo u ndodh, besoj, të gjithë atyre
që vendosen këtu si imigrantë, nga vende të vogla, ose të pazhvilluara, por
edhe nga provinca në përgjithësi. Unë kisha jetuar më parë në Romë dhe në
Napoli, qytete që kanë metro; madje në Napoli m’u desh për gjashtë vjet rresht
të përdorja përditë një linjë hekurudhore lokale, të quajtur <i>Circumflegrea</i>, për të shkuar nga shtëpia
në universitet; por asgjë nga këto eksperienca italiane nuk më kish përgatitur
për çfarë më priste në nëndheun e NYC. Madje vetë romani ishte një mënyrë e imja
për ta kuptuar më mirë këtë që po më ndodhte, për ta përvetësuar, për ta bërë pjesë
të përditshmërisë; çfarë mund ta arrija duke u mbivendosur mbresave të mia
imazhin fantazmagorik të një metroje të përfytyruar, ku qarkullimi i trenave ka
ngecur; dhe madje krejt bota e nëndheshme është pezulluar, për t’u dhënë kohë
hijeve ta përfundojnë shfaqjen. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Disa nga rrëfimet e Maks Gjerazit mund të këqyren edhe si romane në gjendje
embrionale. Ke menduar, apo të ka ngacmuar ndonjëri syresh që ta shndërrosh në
roman?<o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Jo, nuk kam menduar për roman
ndonjëherë; por e kam pasur të qartë se forma e tyre ekzistuese, si tregime të
shkurtra, është një mes disa formave të mundshme, meqë unë i kam përfytyruar
ato si rrëfime, që mund të ishin materializuar edhe në trajtë gojore, ose në
muhabet; dhe që, për shkak edhe të një zgjedhjeje simes si autor, e kanë
ruajtur këtë gjendje para-letrare, nëse mund ta quaj kështu, edhe pse lexuesi,
sikurse edhe unë, e kemi të qartë se kjo është artific dhe nuk ka lidhje
gjenetike me rrëfimin gojor; pa çka se disa nga “ngjarjet” që rrëfehen në libër
mund të funksionojnë më mirë sipas kësaj logjike të rrëfimtarisë gojore, e cila
nuk të lë, si të thuash, të marrësh frymë. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Si ishte Shqipëria para se të mërgoje? E kaluara e afërt, e tashmja… E
ardhmja që mund të shmangej, apo që s’mund të shmangej…<o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ishte e varfër, por më pak
provinciale se kjo e sotmja; me një shtresë intelektuale që vështronte nga
Europa për t’u ushqyer shpirtërisht; dhe me një kulturë disiplinimi të
banalitetit që më pas u tret si kripa në ujë. Kishte një ferment, një ankth të
përgjithshëm në ajër, një pritje gati romantike, një dashuri për tjetrin, një
solidaritet brezash, një krenari që nuk kuptohej nga vinte. Ndoshta ishin këto
të gjitha efekte të një energjie potenciale, që ende nuk kish gjetur një formë
si të shprehej, prandaj edhe jo rrallë merrte trajta sublime; por që më pas,
kur u shndërrua në energji kinetike, e humbi magjinë e dikurshme. Por kam frikë
edhe se ajo shtresë njerëzish që e përjetuan Shqipërinë e atyre viteve kështu,
pas 1990-ës u larguan pastaj prej saj; dhe vendin e tyre e zunë të tjerë, më
pragmatikë dhe më përfitues. Vitet 1985-1990 duhen studiuar edhe si periudha
kur u përftua klasa e cila erdhi pastaj në pushtet: ndoshta do të duhej një
roman i mirë për këtë lloj reflektimi; e kam fjalën këtu për një klasë
heterogjene, apolitike, shpesh edhe amorale, që iu kundërvu regjimit totalitar
më shumë pse ky regjim nuk mund ta lejonte të pasurohej shpejt dhe paligjshëm.
Shqipëria që prisnim <i>ne, </i>ose shtresa
ku bëja pjesë unë, nuk do të mund të realizohej kurrë si vend i flladitur nga
Europa; përkundrazi, u realizua një Shqipëri tjetër, që e flladiti ajo Europën,
me pasojat që i dimë të gjithë. Kam shkruar, tek “<i>Sende që nxirrte deti</i>”, se marrëdhëniet tona me Perëndimin u dënuan
të ngecnin, që në krye, në nivelin ekskremental – sepse vetëm mbeturina dhe
mbetje mundëm të shkëmbenim, me ato pak përjashtime që, siç e thotë fjala,
vërtetojnë rregullën. Dhe, në fakt, sot e kësaj dite unë shoh të ulur
këmbëkryq, në mes të Tiranës, pjesën më të shëmtuar të Perëndimit – më brutale,
më banale dhe më të urrejtshme; në një kohë që ajo pjesa tjetër, ose muzika e
këngës së sirenave, na mbetet gjithnjë e paarritshme. Ndoshta ngaqë sirenat
tashmë na kanë ngrënë.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Sa ndikoi mërgimi që të thelloheshe në letërsi? Kjo e fundit ishte një
arrati për të mbrojtur shpirtin, apo më fort një reagim ndaj imazheve jo krejt
të sakta që na ishin rrënjosur në kokë ndaj Lindjes komuniste dhe Perëndimit të
lirë?<o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Vitet 1990 ishin të vështira për
mua, ngaqë fillimet e mërgimit, aq më tepër së bashku me familjen, janë
gjithnjë sfilitëse – duhet mbijetuar, duhen ruajtur edhe mendtë e kresë,
përballë sfidash të cilat as i kishe përfytyruar. Gjatë një dhjetëvjeçari të
tërë, unë nuk arrita të shkruaja veçse një libër, “<i>La scoperta dell’Albania</i>”, së bashku me Rando Devolen, të cilin e
botuam pastaj në Milano. Vetëm pasi arrita një farë stabilizimi, edhe personal,
m’u kthye dëshira për të shkruar, më shumë në formë ankthi, ose trysnie të
brendshme që duhej çliruar njëfarësoj. Kjo përkoi edhe me hyrjen time në
Internet, ku dora-dorës vendosa lidhje me të tjerë dhe fillova të komunikoj,
edhe në anglisht, edhe në shqip; madje më parë e më mirë në anglisht, dhe vetëm
më pas në shqip. Por Interneti e ktheu Shqipërinë tek unë dhe ky ishte fati im
më i madh, sepse, më në fund mund, ta përjetoja atdheun edhe për së largu dhe
të bëja diçka, sado pak, për të tjerët; përfshi këtu edhe krijimin letrar.
Libri im i parë, që kam botuar në shqip, ishte “<i>Kulla e sahatit</i>”, një ese letrare për qendrën e Tiranës si
palimpsest; u botua në vitin 2003 dhe që atëherë nuk e kam ndalur më dorën. Një
pjesë e madhe e shkrimeve të mia, sidomos të llojit eseistik, janë botuar vetëm
në revistën online “<i>Peizazhe të fjalës</i>”*,
e cila së shpejti do të mbushë dhjetë vjet veprimtari; edhe kjo revistë, që e
nisi jetën si blog, më ka ndihmuar të mbaj kontakt me mendje të tjera dhe të
marr pjesë, në mënyra të ndryshme, në jetën intelektuale të virtualitetit
shqip. Ndërkohë, më qëllon shpesh të shoh në ëndërr sikur kam një roman, e
ndonjëherë edhe më shumë se një roman të pabotuar, gati për të dalë nga shtypi,
dhe që e kam shkruar me një frymë; ky është romani im perfekt, që ndoshta nuk
do ta shkruaj dot kurrë në këtë botë dhe që më kujton, pa qenë nevoja, se çdo
zgjedhje që kam bërë, edhe në fushën e letrave, ka qenë edhe produkt i rrethanave,
shpesh të vështira, ndonjëherë të pamundshme, por rrallë e tek edhe fatlume.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">A mund të thuhet se zhvendosja në Amerikë ndryshon në thelb nga mërgimi
diku tjetër?<o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Miti për Amerikën të sugjeron se
këtu “<i>mund ta fillosh gjithçka nga e para</i>”
– që është edhe shpresa më e madhe që mund të ketë viktima, por edhe humbësi.
Dhe që, në fakt, mund edhe të realizohet, por me koston e ndërrimit të vetvetes
– sepse <i>të fillosh nga e para</i> është
edhe të shkëputësh lidhje, të harrosh fytyrat, të kauterizosh plagët; madje
edhe ta kapërcesh atë dhimbje, që deri dje ishte pjesë e vetëdijes, në mos edhe
e fytyrës sate. I mendoj të gjitha këto jo vetëm se edhe unë tashmë jetoj prej
20 vjetësh në NYC, por edhe sa herë që m’i kujton shtypi në Tiranë, kur flet
për “lotarinë amerikane”, e cila po funksionon tani si një biletë drejt
shëlbimit. Mëson për shifrat marramendëse të atyre që aplikojnë çdo vit për
këtë shërbim e për këtë mundësi dhe të zë frika t’u thuash njerëzve, në rrugë,
se ti jeton andej dhe se e ke “fituar” njëfarësoj këtë lotari. Ajo çfarë i jep
Amerika të ardhurit rishtas është hapësira – për t’u realizuar. Ndryshe nga
Europa, të cilën unë gjithashtu e kam përjetuar si imigrant për shumë vjet,
këtu (ende) nuk mungon oksigjeni, nuk të zihet fryma; por, nga ana tjetër, të
ardhurit i duhet të negociojë me mungesën e përmasës kohore, ose të historisë.
Për veten, unë nuk mendoj se do të bëhem ndonjëherë “amerikan”; e shumta, mund
të quhem qytetar i NYC, që është diçka tjetër; sepse NYC është një portë drejt
Amerikës, ku përzihen botët; një lloj bari ndër-galaktik, ku komunikojnë mes
tyre specie që askund tjetër nuk do të kishin komunikuar dot. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Albanologjia është një shkencë plot kundërthënie. Çfarë do të duhej bërë më
mirë, ose ndryshe?<o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Sa i përket historisë së shqipes,
unë do të uroja studime të thelluara, nga dijetarë kompetentë, të semantikës
tekstuale, në veprat e letërsisë së vjetër shqipe, që nga Buzuku te Bogdani,
për të parë si ballafaqohet kjo shqipe e hershme me latinishten dhe italishten,
si e përballon ngarkesën kuptimore dhe sintaksore e kështu me radhë. Studime të
tilla edhe janë bërë, por tanimë teknika e analizës diskursive ka ndryshuar, ka
bërë përpara, falë edhe mundësive të reja që ka krijuar digjitalizimi. Mirë do
të ishte të krijohej një korpus i digjitalizuar i këtyre teksteve, në mënyrë që
studiuesit <i>të kërkonin</i> në të, jo
vetëm për fjalë, por edhe për struktura, në krahasim edhe me gjuhët burimore,
atje ku kjo është e mundshme. Në lëmin etimologjik, unë pres të marr në dorë <i>Fjalorin Etimologjik të Shqipes</i> të Kolec
Topallit; dhe, nga ç’kam parë prej veprës së deritashme të këtij studiuesi, ky
fjalor do të përmbyllë një fazë të rëndësishme të studimit historik të leksikut
të shqipes, ku deri më sot kanë dhënë kontribute themelore Mayer-i, Jokl-i dhe
Çabej, por edhe studiues më të vonë, si Huld-i, B. Demiraj dhe Orel-i. Në lëmin
leksikografik, do të dëshiroja të kishim një fjalor të madh anglisht-shqip <i>online</i>, të përditësueshëm dhe me
seksione të hapura për diskutim, ku edhe të ngarkoheshin, sipas rastit,
databazat terminologjike të miratuara. Asgjë nuk i duhet më shumë gjuhësisë
shqipe të aplikuar sot se ky fjalor i madh, i cili do t’i shërbente jo vetëm
njohjes, por edhe strukturimit dhe pasurimit të shqipes bashkëkohore. Në lëmin
e politikave gjuhësore, do të kisha dëshiruar tërheqjen e vullnetshme, të
albanologëve nga tundimet populiste për “rishikimin” e standardit; dhe pranimin
prej tyre se ky rishikim, në rrethanat e sotme, do ta dëmtonte komunikimin
mbarë-shqiptar, edhe sikur të realizohej. Përkundrazi, albanologët mund të
jepnin kontributin e tyre për të përmirësuar e modernizuar mësimdhënien dhe
përvetësimin e shqipes së njësuar sot në shkolla, sepse vit pas viti po shohim
të shtohen radhët e gjysmë-analfabetëve, të cilët pastaj, të energjizuar nga
politikat krahiniste-katundare, mangësitë në formimin gjuhësor fillojnë t’i
projektojnë si mangësi të sistemit. Kaq sa i përket gjuhësisë shqipe si pjesë
të albanologjisë – edhe pse e kam të qartë që albanologjia në Shqipëri dhe në
Kosovë ka edhe degë të tjera që sot për sot po vuajnë varfërinë në ide dhe në
administrim; dhe ku po përhapet flama e albanologjisë paranojake, ose ajo fushë
e dijes që mbështet nacionalizmin shqiptar me hipoteza dhe mite parashkencore,
në mos thjesht me budallallëqe dhe delire gjithfarësh. Më në fund, le të mos
harrojmë se albanologjia çohet përpara edhe në universitete jashtë trevave
shqiptare, si ato të Italisë (Kalabri, Siçili, Romë, Napoli), ku rezultatet më
të mira janë arritur në filologji, të Gjermanisë (Mynih) dhe të Austrisë
(Vjenë); me studiues të shkëlqyer dhe arritje të dorës së parë, por që do të
përfitonin edhe ato sikur albanologjia këndej nga ne të mos luftonte thjesht
për mbijetesë dhe të mos i kish hapur dyert <i>kitsch</i>-it
kombëtarist.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Në shtyp, në rrugë e në letërsi sot qarkullojnë dy shqipe që diku e
përjashtojnë njëra-tjetrën. Si e sheh fatin e tyre në të ardhmen? <o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Uroj që shqipja të vazhdojë të
shtresëzohet shoqërisht – me regjistra të ndryshëm, pak a shumë të kodifikuar,
që t’u përgjigjen konteksteve të ligjërimit. Edhe pse bëhet shumë zhurmë për
dialektet, në kuptimin gjeografik të termit, këto tashmë janë kuriozitete,
gjëra që duhen dokumentuar para se të dëmtohen edhe më; sepse vendin dialekteve
gjeografike po ua zënë regjistrat, të cilët përdorin edhe elemente dialektore,
por për t’i rekrutuar kryesisht – mjaft të përmend këtu të folmen e qytetit të
Tiranës, që teknikisht i përket gegnishtes jugore, por që tashmë është adoptuar
si trajtë e folur e shqipes bisedore të kryeqytetit; ose të folmen e Prishtinës,
e cila po specializohet si zhargon në disa segmente të muzikës pop dhe rap
anembanë trevave ku flitet shqip. Kjo e pasuron gjuhën, me kusht që folësit të
jenë të vetëdijshëm për diferencat mes regjistrave; çfarë parakupton edhe një
njohje bazë të standardit. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Nëse dëshiron të shprehesh: cilën anë të Ardian Vehbiut lexuesit nuk e
njohin ende, që të mund ta përftojnë më vërtetësisht krijimtarinë tënde
letrare?<o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Nuk është se dua të tingëlloj
doemos interesant, por jam i detyruar moralisht ta them – dëshira ime është që
lexuesi, i tërhequr ndaj meje ngaqë më ka njohur si publicist dhe si veprimtar
në botën virtuale shqip, të harrojë momentalisht profilin që ka krijuar në
mendje për mua, para se t’i qaset letërsisë që shkruaj. Kjo është doemos e
pamundur, meqë përfshin një kundërti të pazgjidhshme; por unë gjithsesi besoj
se ekspozimi im publik nuk e ka ndihmuar shumë pritjen e letërsisë që kam
botuar; në kuptimin që dikush mund të ketë parë “<i>Boleronë</i>” në librari dhe të ketë thënë – <i>paska shkruar një roman, ky që i doli në mbrojtje Schmitt-it</i>; ose <i>ky që i quajti klerikët tanë në Paris
“Karnavale”</i>; ose <i>ky që i ka rënë
atëherë Kadaresë për ripunimin e “Kështjellës”</i>. Ka një kategori lexuesish
që obsesionohen me personin e autorit, biografinë e tij, qëndrimet politike dhe
morale, krahinën nga vjen, e kështu me radhë; duan t’ia lexojnë <i>karakteristikën</i>, para se t’ia prekin
librin me dorë, a thua se po e futin dhëndër në shtëpi, a po e marrin në punë.
Dhe mbase kanë të drejtë, sepse një libër mund të jetë shumë i rrezikshëm,
sepse mund të vërë në diskutim disa nga gjërat që ti deri dje i mbaje për të
sigurta dhe të paluajtshme; vetëm se nga një libër subversiv nuk mund të ruhesh
duke kujtuar se di diçka për autorin. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Cilën periudhë shqiptare kujton më shpesh? <o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kujtoj fëmijërinë, ose vitet
1960, kur, – pavarësisht nga çfarë ndodhte politikisht në Shqipëri, – bota po
përjetonte ngjarje epokale, që nga dërgimi i një njeriu në Hënë te Beatles-at
dhe televizioni, pa çka se ne të vegjlit ende luanim futboll në rrugë dhe shkonim
e vinim në shkollë të vetëm. Kujtoj pastaj edhe një periudhë të shkurtër, dikur
në mes të viteve 1980, kur ende nuk e kisha kuptuar se shpresat për t’u
realizuar si njeri dhe profesionalisht, në atdheun tim, së shpejti do të më
shuheshin për fare. Dy-tre vjet të shpejtë, kur po përjetoja ndoshta kulmin e
energjive të mia shpirtërore dhe intelektuale; dhe sidomos kur e perceptoja
botën gati në një përmasë hiper-reale – për shkak të moshës, por edhe sepse
atëherë po e zbuloja me syrin e një fëmije të dytë, pasi kisha kaluar përmes
kalvarit të studimeve të larta dhe atmosferës politike aq toksike, në
universitet. Ishte një periudhë që u ndërpre, – paradoksalisht, – kur pata
fatin e jashtëzakonshëm që të shkoja për studime pasuniversitare në Itali, me
një bursë të qeverisë italiane; sepse kur u ktheva pastaj nga Roma, isha
jetërsuar deri në atë shkallë, sa të mos e njihja më Tiranën time; aq sa
ngjyrat e dikurshme të më shndërroheshin të gjitha në sepia. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Cila periudhë e historisë, ose e kulturës shqiptare të duket më e paqartë
dhe më pjellore për letërsinë e sotme?<o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Përshtypja ime është se shkruhet
ende pak dhe keq për periudhën totalitare – më shumë <i>keq</i>, se pak; ne, me fjalë të tjera <i>brezi im</i>, nuk po arrijmë t’ua përcjellim të tjerëve atë çfarë kemi
parë e jetuar, përtej dokumenteve dhe klisheve kolektive. Pa çka se ajo
periudhë i ka të gjitha – edhe dramën, edhe komedinë, edhe surrealizmin; madje
të pakontaminuara nga mediat, ndryshe nga periudha që pasoi dhe që i ka
mbërritur publikut e mediatizuar dhe e ripërtypur nga mendje të cekëta.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">A dha letërsia deri në vitin 1990 një pamje të besueshme të historisë
shqiptare?<o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ka pasur disa përpjekje të mira,
për shembull nga Sabri Godo, ose edhe Sterio Spasse; por përndryshe jo – në
kuptimin që për ne askush nuk ka bërë atë që ka bërë Andriçi, sa për të sjellë
një shembull, me “<i>Kronikat e Travnikut</i>”.
Përndryshe, kritika ndonjëherë gabon dhe e trajton si me natyrë historike edhe
veprën me temë “osmane” të Kadaresë, e cila nuk ka natyrë historike, por
fantahistorike, surrealiste dhe simbolike. Për fat të keq, letërsia e sotme nuk
do të arrijë ta bëjë këtë, sepse koha e teksteve si penelata epike ka kaluar;
edhe sikur dikush ta bëjë, nuk do ta lexojnë. Madje, për shkak të
keq-orientimit të lexuesit ndaj veprës së Kadaresë, ka fituar një farë krediti
ideja se letërsia mund <i>ta krijojë</i>
historinë, duke e pasuruar ose suplementuar; që këtej edhe disa gjëra që
shkruhen, bie fjala, për mbretërit ilirë etj., dhe që i përkasin zhanrit të
fantazisë, por që duan të kalojnë si “historike.” Dhe kjo vetëm sa e
pështjellon lexuesin – pa çka se kështu mbase e duan edhe autorët.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ç’mendim ke për mënyrën se si rrjedh e si trajtohet në shtyp (dhe në
realitet) marrëdhënia mes brezave (sidomos letrarë e shkencorë) në botën
shqipfolëse?<o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ka disa lloj krimbash, me sistem
nervor aq primitiv, sa mund t’i ndash përgjysmë dhe këta nuk e vënë re fare;
madje secila gjysmë krijon krimbin e vet dhe jeta vazhdon së më parë, madje më
mirë se më parë. Edhe shoqërisë shqiptare më duket ndonjëherë se i mungon organiciteti,
ose ajo formë superiore e organizimit të brendshëm, që do të mundësonte rritjen
e kompleksitetit, ose të negentropisë. Për shembull, brezat e rinj nuk dinë ose
refuzojnë të marrin parasysh se nga vijnë, ose atë të kaluar që u duhet qoftë
edhe për të krijuar një identitet të tyrin; dhe transmetimin e informacionit në
kohë, ose solidaritetin kohor brenda vetëdijes së kolektivit ose të grupit
kujtojnë se mund ta realizojnë nëpërmjet krijimit dhe adhurimit të disa pak
idhujve – të cilët janë, në fakt, a-temporalë me përkufizim. Njëlloj si ata
krimbat që përmenda më lart, kultura dhe krejt shoqëria tek ne nuk do t’ia dijë
nga cungimi i këtyre marrëdhënieve në kohë; deri në atë shkallë sa tek ne në
Shqipëri të jetë harruar tashmë deri edhe e shkuara totalitare, pa çka se kjo e
shkuar është e tëra e fiksuar në kodin tonë gjenetik, shumë më tepër se mitet e
induktuara nga lart dhe komplekset qesharake të superioritetit, si “populli më
i lashtë”, “gjuha më e vjetër”, e të tjera monedha kallpe të tregut kulturor,
të cilat shpesh dhe për më keq, mbështeten edhe institucionalisht. Ne nuk
arrijmë të vendosim një marrëdhënie produktive me të shkuarën, nuk e asimilojmë
dot, ose nuk duam ta asimilojmë; por veç lëkundemi, si lavjerrës, midis
adhurimit jo-kritik dhe idolatrisë nga njëra anë dhe harresës së plotë, nga ana
tjetër. Jetojmë të kapur peng në të tashmen dhe duke kujtuar, gabimisht, se
vetëdija e rreme e miteve mund të na e zëvendësojë perceptimin refleksiv dhe
kritik të së shkuarës. Këtë e rëndon edhe organizimi i ideologjisë nacionaliste
në trajtat e një feje pagane; që ndodh ngaqë nacionalizmit shqiptar i mungojnë
ideologët e mirëfilltë (me pak përjashtime të shquara që i kundërvihen
njëra-tjetrës, si Kadareja i “<i>Mosmarrëveshjes</i>”
dhe H. Ferraj i “<i>Të pafilozofuarës</i>”),
por edhe ngaqë nacionalizmi ynë ka pasur gjithnjë natyrë ngushëlluese,
paljative. Nga ana tjetër, për sa kohë që disa pak figura të imponuara edhe nga
institucionet na e kënaqin nevojën për idhujtari, atëherë çdo arrivist, edhe në
shkencë, edhe në art, është i lirë që të bëjë karrierë jo duke u ngjitur mbi
shpatullat e paraprijësve, por duke i shembur këta përdhé dhe duke u kacavarur
mbi kufomat e tyre; çka do të thotë edhe se tradita nuk ekziston më, përveçse
si inerci, ose si pengesë. Për çfarë tradite mund të flasësh sot në arte, si në
artet vizuale a në muzikë; për çfarë tradite mund të flasësh në disa fusha të
dijes, si në albanologji, ose në universitet? Tradita është edhe ruajtje e <i>një gjuhe</i>, në kuptimin e një kodi
bashkëpërkimesh simbolesh dhe vlerash – por cili prej të rinjve e flet sot
gjuhën e Eqrem Çabejt, ose të Shaban Demirajt?<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Mendon se mbi brezin e ri, - që synon sadopak të kulturohet dhe të jetë i
lirë në mendësi, - ushtrohet një tirani e padukshme dhe / ose e pashpallur nga
autorë, apo klane, veprat e të cilëve koha i ka tejkaluar? Nëse po, a është kjo
arsyeja që shumica e të rinjve rendin gati verbërisht drejt letërsish të huaja
dhe autorësh që, në fakt, janë të dobët, por të famshëm?<o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Brezit të ri, që, siç e thoni
edhe ju me të drejtë, synon të jetë i lirë në qenien e vet, i ofrohet një
sistem vlerash kulturore, mes të cilave vlera më e spikatura është
pandryshueshmëria; ose sugjerimi i nënkuptuar se çdo marrje në pyetje apo vënie
në dyshim e vlerave të gatshme është edhe atentat ndaj sistemit. Por ky do të
ishte përkufizim i dogmës, jo i kulturës. Dhe pikërisht, kemi të bëjmë me një
pushtet kulturor, i cili nuk mund të funksionojë veçse duke e paraqitur
kulturën kombëtare si një lloj dogme fetare, ku vlerat tashmë janë gdhendur në
gur dhe veç duan “ruajtur”. Brenda kësaj dogme, përpjekjet për përvetësim dhe
interpretim synojnë, para së gjithash, mbrojtjen e idhujve ekzistues dhe,
mundësisht, shtimin e idhujve të rinj; më tepër se çështje komunikimi dhe
transmetimi vlerash kulturore, është çështje shenjtorësh në kalendar – kohët e
fundit, ia kanë dalë të shtojnë, krahas Kadaresë që ka qenë aty prej vitesh,
edhe Fishtën dhe Camajn; në një kohë kur për Trebeshinën ende nuk po vendosin
dot; dhe e gjithë kjo në një kohë që asnjë nga këta autorë nuk po lexohet më
aktivisht; madje disave nuk ua gjen dot as veprën të botuar. Brezi i ri e
refuzon këtë lloj hierarkie dhe këtë lloj fosilizimi; sepse është në natyrën e
brezit të ri që t’u kundërvihet sistemeve të kontrollit të mendjes, por edhe
për shkak të mënyrës brutale si po u paraqitet tradita, duke filluar që nga
shkolla, ku kultura rregullisht vlerësohet në optikën kombëtariste ose në
“çfarë i ka shërbyer çështjes kombëtare.” <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<i><span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Një ngjarje, një njeri, një libër, një fjalë e urtë që tani të duket vendimtare
për krijimtarinë tënde…<o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Më alarmon Interneti, rrjetet
sociale dhe komunitetet virtuale – edhe pse jo doemos për keq. Si autor, synimi
im është që t’ua çoj fjalën time të gjithë atyre që do ta vlerësonin; dhe në
këtë përpjekje, tani jam i detyruar të marr parasysh këtë organizim të ri
shoqërisë, që njëfarësoj përthyhet edhe në organizimin e lexuesve. Pyes veten:
me ç’gjuhë duhet t’u flas këtyre lexuesve të mi potencialë, në mënyrë që të më
dëgjojnë, por edhe pa qenë nevoja që të ulërij, të jargavitem, ose të dal nga
vetja? Interneti dhe rrjetet sociale tashmë e kanë modifikuar vetë mënyrën si u
qasemi teksteve, duke na stërvitur të gjithëve t’i konsumojmë këto si <i>collages</i>,
si pranëvënie, ose duke e “fuqizuar” lexuesin që ta krijojë tekstin ai vetë,
nëpërmjet bashkëngjitjes së fragmenteve. Edhe unë vetë ndoshta nuk do të
ekzistoja, si autor shqip, jashtë konteksteve që më ka dhuruar Interneti, si
teknologji – dhe pikërisht mundësisë që më ka dhënë për të komunikuar, nga NYC,
me publikun në Shqipëri. Çfarë ishte dje distancë e pakapërcyeshme, sot
anulohet për shkak të ripërkufizimit që ua ka bërë distancave virtualiteti.
Librin tim të fundit, “<i>Ndërhyrjet e zotit
Shyti</i>”, lexuesi i synuar e njohu më parë nëpërmjet pjesëve të botuara në
faqen time në Facebook – dhe ashtu, kur e pa pastaj në librari, <i>e dinte</i> se çfarë do të gjente aty, kish
disa pritje të caktuara, të cilat ia cytnin kuriozitetin për më tej, me kusht
që këto copëza paraprake ta kishin tërhequr. Por le të kemi parasysh se për një
autor sot gjasat janë që të mbetet i palexuar jo sepse <i>nuk</i> pëlqehet, por sepse askush nuk ka dëgjuar për librin e tij; dhe
nuk ka dëgjuar pikërisht për shkak të zallamahisë mediatike, promovimit që u
bëhet autorëve të tjerë, me hir a me pahir, kritikës letrare të pamjaftueshme
dhe, në përgjithësi, mungesës së një jete kulturore të shëndetshme, ku të mund
të metabolizohen produktet e reja. Prandaj çdo autor sot, përfshi edhe ata që e
ndihmojnë, si agjentët ose botuesit, duhet të jetë në gjendje të përdorë
Internetin, si amplifikator të informacionit dhe jo vetëm për të dalë nga
anonimiteti, por edhe për t’i shpërthyer gardhet e <i>statu quo</i>-së kulturore dhe të kitsch-it institucional, të cilit
kultura i intereson më shumë si e balsamosur dhe e muzeifikuar, se si e gjallë dhe
sfiduese. Por Interneti vetë, si çdo teknologji tjetër komunikimi, nuk është
neutral; teksa ti e përdor, ai të modifikon. Unë gjithnjë dyshoj se letërsia
ime e deritashme është ndikuar nga kjo teknologji, sikurse ka qenë e detyruar
të marrë parasysh qasjet e sotme ndaj teksteve të gjata dhe shpërndarjen e
vëmendjes së lexuesit; madje jo vetëm kaq: edhe mënyra si shkruaj është
ndikuar. Mua kjo nuk më shqetëson, në vetvete; tek e fundit, unë shkruaj në atë
mënyrë që më siguron lirinë krijuese maksimale; por më shqetëson marrëdhënia
ime me teknologjinë dhe koncesionet që më duhet t’i bëj.</span><span style="font-family: "cambria" , serif;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: right;">
<span lang="EN-GB" style="font-family: "cambria" , "serif"; font-size: 11.0pt;"> </span><span style="font-family: inherit;">(2016)</span></div>
</div>
<span style="font-family: inherit;">
</span>
<br />
<div>
<!--[if !supportFootnotes]--><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><br clear="all" />
</span><br />
<hr align="left" size="1" width="33%" />
<!--[endif]-->
<br />
<div id="ftn1">
<div class="MsoFootnoteText">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: medium;">* <a href="http://www.peizazhe.com/">www.peizazhe.com</a></span> </span><span lang="SQ" style="font-family: "cambria" , "serif"; font-size: 9.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
</div>
</div>
Esse non vidarehttp://www.blogger.com/profile/00556433488178931959noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5104911184935471123.post-36156561731161973032017-03-30T22:45:00.003-07:002024-01-18T04:03:34.959-08:00“Cipa e hollë e dritës që na bëhet lëkurë” - Bisedë me poeten Mariklena Niço <h1 style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: justify;">
</h1>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><span lang="SQ">Revista Haemus</span></b><span lang="SQ">: <i>E
dashur Mariklena Niço. Cilësia e poezisë që shkruan e nënkupton në njëfarë
mënyre jetën e tërhequr që bën. Si e shikon tani, pas kaq shkrimesh, praninë në
shtyp dhe në botime? </i><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><span lang="SQ">Mariklena Niço</span></b><span lang="SQ">: Ftuesi fisnik t’i rrit vlerat në sytë
e vetes. Unë ju falenderoj për mikpritjen në Haemus dhe ju uroj suksese në
punën, përkushtimin tuaj, ndaj artit dhe kulturës shqiptare. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Poezia vjen dhe bëhet një mënyrë të
jetuari; më pas – një lloj jete që nuk mundesh ta mbash vetëm për vete; vjen
koha kur duhet të kuptosh se sa do të mundet ajo të jetojë pa ty, ose koha kur
duhet ta harrosh, pra, botimi. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<i><span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Je lindur e rritur në Korçë... Si do ta përshkruaje Korçën për një lexues
që ka pak njohuri rreth traditës së atjeshme kulturore shumëvjeçare? Po për një
lexues që i di gjërat vetëm nga historia dhe nga librat?<o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Qyteti i Korҫës është themeluar nga
një njeri vizionar. Në shekullin XV, Iliaz Bej Mirahori, duke qëndruar buzë
lumit të Mborjes, me vështrimin përpara, tha: ”<i>Këtu do të ngrihet Korҫa</i>.” Dhe ashtu u bë. Ky fat përsëritet në
mënyra të ndryshme: qyteti, në kohë të vështira, gjithmonë i ka lindur
shpëtimtarët e vet. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Një lexuesi me pak njohuri, si një udhëtari pa hartë, do t’i thosha të
zgjidhte pa frikë atë udhë që të çon në qytet.</span></span></div>
<a name='more'></a><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <o:p></o:p></span><br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ato që nuk shkruhen në libra, duhen
prekur dhe ndier nga afër; një rrugë me pisha në park, dy-tri rrugica ku
s’kalon kush, por gjithmonë rri fshehur një sy që të sheh, dy-tri serenata që i
këndojnë të gjithë. Korҫarët e duan jetën të hijshme, e bukura, arti vlerësohen
si një shkallë më e lartë mirëqenieje. Pjesa tjetër e shpirtit që nuk duket në
rrugët e qytetit, rri e të pret në muze.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<i><span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Çfarë mendon se ka humbur dhe çfarë ka mbetur nga jeta e dikurshme korçare?<o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Në një poezi me kujtime fëmijërie e
qyteti, shkruaj:<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“<i>Kur
ne u lindëm<o:p></o:p></i></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<i><span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">nuk lejohej të binin këmbana<o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<i><span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">dhe krahët e qytetit ishin prerë<o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><i><span lang="SQ">me gjithë stoli</span></i><span lang="SQ">.”<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ҫfarë humbi është e thënë në vargje,
mbeti kujtesa dhe vetëdija për to që sot po e ndihmojnë qytetin të
ripërtërihet.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<i><span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Cilat mendon se ishin shtysat e para që të kthyen, apo të nisën drejt
shkrimit?<o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Endërrimi, shkëputja nga realiteti,
përfytyrimi, këto të kthejnë nga ku je nisur dhe të nisin andej nga je kthyer.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<i><span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Si e sheh tani periudhën dhe vendet ku kalove fëmininë dhe vitet e
shkollimit?<o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Fëmijëria i ka shënuar të bukura dhe të
paqta vendet në kujtesë. Por, në ҫdo rikthim, ngjiten copëza të harruara të mozaikut;
më kujtohet, dikur, në shkollën fillore, ndonjëherë binte alarmi, në mes të
orës së mësimit, ne duhet të mbulonim dritaret me letra të zeza dhe të
rreshtoheshim për të hyrë në vendstrehimin që ndodhej në oborr. Përgatitje
reale për t’u ndeshur me fantazinë. Kjo dhe ngjarje të tjera më janë dukur të
ҫuditshme. Më pas, vitet erdhën me zhurmë, përmbysje e ndryshime, u përpoqa të
kuptoja sa munda, duke u rritur mes tyre.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<i><span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">A ka ndonjë ngjarje, e cila të ta ketë veguar gjer edhe me dhimbje se rruga
jote është letërsia?<o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kam një natyrë të heshtur dhe më tërheq
vetmia, aty kam nisur t’ia dëgjoj zërin vetes. Përjetimi i dhimbjes vetjake dhe
i dhembshurisë për gjëra jashtë meje, më kanë mësuar të mbaj një fletore
shënimesh, kjo është shndërruar tani në zakon. Kam kthjelluar veten duke shkruar,
kam thënë gjëra që s’do të mundja dot ndryshe. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<i><span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">A mund të na thuash diçka për librat dhe autorët që ke më për zemër?<o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Nga fëmijëria më vjen një kujtesë e
përfytyrimeve dhe aromave të disa librave. Leximet e hershme kanë qenë letërsi
klasike. Në poezi, kam shijuar së pari Lasgush Poradecin dhe Migjenin. Ndër
shkrimtarët që i kam ndier më afër, në periudha të ndryshme leximi, kanë qenë
Franc Kafka, Jorge Luis Borges, Fernando Pessoa, Janis Ricos, për gjuhën prej
përralle, Mitrush Kuteli, për poezinë e thellë, përplot ndjeshmëri, Martin
Camaj e Frederik Rreshpja. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<i><span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Si do t’i përshkruaje shkurtimisht botimet e tua?<o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kam botuar vetëm një libër, mund ta
përshkruaj si të zhdukur, në kushte botimi ku libri i ngarkohet autorit në
shpinë, pasi del nga shtëpia botuese. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<i><span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Çfarë marrëdhëniesh ke me shkrimtarë e lexues?<o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Nuk kam bërë një jetë letrare aktive e,
si rrjedhojë, marrëdhëniet më të mira i kam përmes librave të tyre. Nuk di të
them shumë për lexues, por mjaftojnë vetëm disa, me shije të hollë për poezinë
dhe dashamirësi prekëse për vargun tim, që të marr guxim për më tepër.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<i><span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Si kalon një ditë e jote kur shkruan? Po një ditë kur ndodh të mos
shkruash?<o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Më ka ndodhur të kem periudha të gjata
shkëputjeje nga poezia, pastaj jam kthyer. Ka qenë përherë si kthimi në vende
për të cilat të tjerët të sigurojnë se janë zhdukur, ashtu siҫ ka pasur edhe
shijen e një kthimi, në vende të panjohura.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<i><span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kanë ndryshuar thelbi dhe trajta e poezisë qysh kur nise të shkruaje e deri
tani, kur poezia jote kërkon në hapësira të parrahura të shprehjes?<o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Po, ka ndryshuar ndjeshëm, krahas
ndryshimit të vetëdijes sime, por poezia është një vetëdije më e lartë.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<i><span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Një poezi dhe / ose një varg, të cilin do të doje ta kishe shkruar...<o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Janë shumë, disa bëhen lajtmotiv i një
dite, ose kohe. Nuk guxoj të them që do të doja t’i kisha shkruar, por i kam
ndier sikur t’i kem shkruar. Tani më ndërmenden disa vargje nga Martin Camaj: <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“<i>Avitu
njeri!<o:p></o:p></i></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<i><span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Nga palci i urrejtjes dëshiroj me dalë, <o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><i><span lang="SQ">si bima prej fare, në pranverë</span></i><span lang="SQ">.”<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<i><span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Po një poezi dhe / ose një varg që do të doje ta dinin përmendësh lexuesit?<o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Këtë do të doja ta kisha shkruar,
ndoshta do të mundem një ditë.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<i><span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Sa mund të na thuash për librin që po shkruan tani?<o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Është një libër për heshtjen, heshtjen
si disiplinë vetjake që të përcjell tek shkrimi. Pastaj për heshtje që
tjetërsojnë, shkretojnë dhe... heshtje të tjera.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<i><span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Si është mjedisi ku jeton tani? Për çfarë të ze malli më shumë?<o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Mjedisi ku jetoj tani, prej 5 vjetësh,
ka qenë më shumë i brendshëm, se i jashtëm. Ardhja në jetë e dy vajzave të mia
ma eklipsoi botën, tani jam e lumtur që nuk kam humbur asnjë fill të padukshëm
nga rritja e tyre. Unë e dua Prishtinën për këtë edhe ngaqë këtu shpërfaqet
ana tjetër e mundimit të botës shqiptare, për të qenë, për ta shkruar të
vërtetë historinë e saj... Malli më ze, më shumë, për fëmijërinë: <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“<i>Ajo
që s’ndërrohet<o:p></o:p></i></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<i><span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">këmisha e ditëve të para<o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><i><span lang="SQ">cipa e hollë e dritës që na bëhet lëkurë</span></i><span lang="SQ">.”<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<i><span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Mund të thuash se ke njohur edhe mërgimin ‘klasik’, përfshi atë të
brendshmin, nëpër të cilin kalon shpesh çdo shkrimtar? Çfarë veçanësish ka
mërgimi yt?<o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ka qenë një mërgim prej të gjithave,
deri diku edhe prej vetes. Ka qenë edhe i kërkuar, si një nevojë e brendshme,
për t’u edukuar në një tjetër përmasë, gjë që vendlindja nuk ta lejon, ndoshta
sepse aty i ke shumë pranë rrënjët e tua.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<i><span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Çfarë do të doje të kishte dhe të mos kishte shtypi letrar?<o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Disa me fjalën thurrin gjerdanë. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Disa shkojnë fjalë në fill që këputet.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ka edhe nga ata që këmbëngulin të
lidhin nyje gjithҫka.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Të paktën, të mos jenë të pranishëm,
këta të vargut të fundit.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<i><span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Një libër, një ngjarje, një njeri, një parabolë që tani mendon se kanë
ndikuar ndjeshëm në krijimtarinë tënde...<o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Në fillim, im atë që shkroi poezi, por
s’e ndoqi udhën e saj. Pikëpamjet e Lasgush Poradecit për poezinë, të
përmbledhura nga Petraq Kolevica në librin me kujtime: “Lasgushi më ka thënë.” Një
skicë e Franc Kafkës, titulluar “Natën”, ku shkruhet: ... ”<i>Kurse ti rri e përgjon, ti je një përgjues, ti shquan njeriun që ndodhet
më pranë, nga drita e pishtarit, të hedhur në këmbët e tua... Përse përgjon ti?
Duhet përgjuar, thonë! Po, dikush duhet të rrijë zgjuar</i>”... Një thënie e
ardhur në kohën e duhur, nga një njeri që e ҫmoj: “<i>Lutu si di dhe do mësosh si duhet</i>!”<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<i><span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Çfarë pyetje do t’i kishe bërë vetes në mbarim të kësaj bisede?<o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">
<span lang="SQ" style="line-height: 115%;">Ky zë
që jehon në mua, sa heshtje ka mundur të thyejë?</span></span><br />
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><span lang="SQ" style="line-height: 115%;"><br /></span></span>
<br />
<div style="text-align: right;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="SQ" style="line-height: 115%;">(2016)</span></span></div>
Esse non vidarehttp://www.blogger.com/profile/00556433488178931959noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5104911184935471123.post-71621438379653160632016-08-19T09:43:00.004-07:002022-08-10T01:44:19.985-07:00FREDERIK RESHPJA: Acum beau singur și spun: prietenii nu vin; atunci cine mă va trăda? (Tani pi vetëm dhe them: miqtë nuk po vijnë, atëherë kush do të më tradhtojë?)<div class="MsoNormal" style="break-after: avoid; margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc382572977"></a></div>
<div align="right" class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: right;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 2cm; text-align: justify;">
<i><span style="font-family: inherit;">Poet
născut la Shkodra, Albania, în anul 1940 (unii spun 1941), a suferit peste un
sfert de veac în închisorile comuniste, fiind aproape la fel de persecutat –
din cauza invidiilor mărunte – și după schimbarea regimului totalitar din
Albania. Talent excepțional, de talie europeană, autor al volumelor
"Rapsodii albaneze", "În acest oraș", "Enisé,
enisé", "Veni ceasul să mor din nou", ”În solitudine” etc., și a
unor opere rămase în manuscris, Reshpja e murit în sărăcie și înaltă demnitate
la Shkodra la 17 februarie 2006. <span style="font-size: large;"><o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="break-after: avoid; margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 57.2pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="break-after: avoid; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><i>Fenicienii</i></b><b><i> </i></b><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc376191384"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc380566522"></a>(Fenikasit)<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Fenicienii
au ajuns într-un port necunoscut<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">și-au aflat
că zeii se schimbaseră.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Locul se
numea Europa în cinstea surorii lui Kadmus<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">rege al
Enkeleilor, ilirii cei divini<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">fiu al lui
Agamemnon.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Apoi au
plecat și devenit-au suflete-n ceruri<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Doar
corăbiile s-au prefăcut în miraj, ca-nainte,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">zeii
n-acceptau sufletele corăbiilor.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="break-after: avoid; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><i><br /></i></b></span>
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc376191385"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc380566523"></a><b><i>Metamorfoză</i></b><b><i> </i></b><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc376191386"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc380566524"></a>(Metamorfozë)<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Un pom la
orizont ca un om părăsit<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Plouă peste
solitudinea sa.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Corzile
ploii vuiesc<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">când vântul
cântă la vioară<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Acest pom
poet a fost, sau însuși Pitagora?</span></div>
<a name='more'></a><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><o:p></o:p></span><br />
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="break-after: avoid; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc376191387"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc380566525"></a><b><i>Eclogă</i></b><b><i> </i></b><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc376191388"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc380566526"></a>(Eklogë)<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Se-ntorc
păstorii, dar luna au uitat-o aprinsă pe munte<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Aștrii pun
lumânări prin cărările păsărilor<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">peste oile
tăcute.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Când eram
copil, vorbeam cu oile<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">care-mi
spuneau chestii înțelepte<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ciudat! Când
creștem, oile nu mai vorbesc.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="break-after: avoid; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><i><br /></i></b></span>
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc376191389"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc380566527"></a><b><i>Testament</i></b><b><i><o:p></o:p></i></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">De mic am
înțeles că mă născusem<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">blestemat cu
artă.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Altfel
priveam lucrurile:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Prin ploile
moarte peștii zburau spre<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Cuiburi, la
stele. În loc de ninsoare cădeau păsări<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Pe fiece
copac.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Vântul ca o veveriță
rodea crengile.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Plângea
peste mine mama, sânmaria mea. Ave mama mea!<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Să n-aibă
nimeni soarta asta!<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Iubit-am o
Afrodita-n Olimpul<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">trandafirilor.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Apoi tu
veniși plină de plecare.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Mai târziu
veneai doar în vise, ca zeițele ilire.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Așa s-a dus
și floarea vârstei, filigranul tinereții<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">blestemat cu
artă.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Să n-aibă
nimeni soarta asta!<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Acum,
murind, visez doar o cruce la căpătâi<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">și să fiu
uitat, căci nu vreau și după moarte<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">să m-alerge
blestemul artei.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Să n-aibă
nimeni soarta asta!<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dar când voi
muri, portretul meu<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 106.2pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">va apărea
prin frunze <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">căci
prieteni am fost cu fiece copac.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">În anotimpul
când frunzele cad<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">vor cădea și
ochii mei.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">De acum
încolo ploile vor fi lacrimile mele<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Să n-aibă
nimeni soarta asta!<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="break-after: avoid; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><i><br /></i></b></span>
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc376191390"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc380566528"></a><b><i>Oricum</i></b><b><i> </i></b><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc376191391"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc380566529"></a>(Sidoqoftë)<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Oricum
această dimineața-mi va muri-ntre palme.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Oricum
oamenii vor născoci cumva o dimineață<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">așa cum au
născocit marea, stelele, ploaia<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">și multe
lucruri inexistente.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Noaptea-i a
ta umbră<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">pe care încă
n-ai putut-o aduna.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Oricum eu
pot scrie lirici moderne<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">dar acum e
prea târziu să inventez lucruri inexistente<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">ca de pildă
fericirea.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Sau copii
frumoși, ploi de flori și asemenea chestiii<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">despre care
Geneza învinovățește zeii.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="break-after: avoid; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><i><br /></i></b></span>
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc376191392"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc380566530"></a><b><i>Salutare</i></b><b><i> </i></b><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc376191393"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc380566531"></a>(Përshëndetje)<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Pășesc pe
malul mării și navele salut<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">în miezul
zilei iluminat ca o biserică.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">E rău când
nu-ți întorc salutul<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">sau când
nu-i nicio navă<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">dar este și
mai rău când<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">tu treci pe
malul mării și nu saluți.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="break-after: avoid; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><i><br /></i></b></span>
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc376191394"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc380566532"></a><b><i>Pomul</i></b><b><i> </i></b><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc376191395"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc380566533"></a>(Pema)<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ciudat cu
acest pom ce picură-n nopți<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">parcă-și
bocește rădăcinile<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">în orbirea
lor.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">În a
frunzelor și-a copacilor memorie<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">trăiește și
ceasul când mi-au spus rămas-bun<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Prea târziu
am înțeles<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">lungul șir
al ceasurilor, al copacilor<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">pe lungul
drum al satului<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">unde le-am
petrecut.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Și iarna
când căzut-au frunzele și copacul vuia<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">peste
pârâiele de lună.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ciudat cu
acest pom ce vuiește cu palmele goale<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">ciudat că nu
ți-am spus rămas-bun.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="break-after: avoid; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><i><br /></i></b></span>
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc376191396"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc380566534"></a><b><i>Pentru mine însumi</i></b><b><i> </i></b><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc376191397"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc380566535"></a>(Për vehten time)<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Cântă
siguratica privighetoare până-n durere<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dar nimeni
nu-i ascultă vocea<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Fiindcă îi lipsea colivia.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Pe un
piedestal de tăcere<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Zace
profilul meu de la nașterea pietrei.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="break-after: avoid; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><i><br /></i></b></span>
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc376191398"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc380566536"></a><b><i>Copilărie</i></b><b><i> </i></b><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc376191399"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc380566537"></a>(Fëmijëri)<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Răsări
trandafirul roșu la poartă dimineața<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ca un
fulger.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Veni cândva
o fată cu eșarfă roșie și bătu la poartă.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Acum nu mai
sunt tânăr și culorile confund<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Poate-i un
trandafir alb<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Poate-i un
trandafir albastru.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dar știu:
veni cândva un trandafir cu eșarfă <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Și o fată
răsări frunze la poartă. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="break-after: avoid; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><i><br /></i></b></span>
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc376191400"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc380566538"></a><b><i>Ziua vânătorilor</i></b><b><i> </i></b><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc376191401"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc380566539"></a>(Dita e gjahtarëve)<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ne-a prins
dimineața pe drum<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Tu, vechea
mea căciulă<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Drum, nori.
În față – marea ieroglifă a zilei.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Cheia ei o
poartă noaptea.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Fluviul e
prea departe<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dar mie de
ce mi-e dor de pământuri pe care nu le-am văzut?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Doar vocea
lor am văzut-o la Li Bo.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Vara trecută
aveam un băț ce devei salcie la vechiul pârâu<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Vor veni
păsările, își vor face cuib<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Și noi nu
vom mai fi singuri, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Vechea mea
căciulă.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Până-n ziua
vânătorilor.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Vânătorilor
blestemați.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="break-after: avoid; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><i><br /></i></b></span>
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc376191402"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc380566540"></a><b><i>Caii pe câmp</i></b><b><i> </i></b><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc376191403"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc380566541"></a>(Kuajt në fushë)<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Caii pe câmp
priveau avioanele<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Avioanele
fugit-au prin cer<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dar au rămas
pe câmp caii<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Vechile
radare ale rapsodiilor.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Călăreții au
plecat de mult<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Și orizontul
cu pelerinele lor<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Acoperă
sfârșitul lumii.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="break-after: avoid; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><i><br /></i></b></span>
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc376191404"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc380566542"></a><b><i>Bufnița</i></b><b><i> </i></b><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc376191405"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc380566543"></a>(Bufi)<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Veni noaptea
și bufnița bocește din creangă-n creangă<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">În copacul
ploii cu rădăcinile-n cer<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dar veniră
fulgerele și zbură pasărea grotelor<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Spre
pietrele nopții, dărâmate de noapte una după alta<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">O, sărmană
pasăre, vai, pe cine vei blestema acum<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Acolo, la
rădăcina cutremurelor?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="break-after: avoid; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><i><br /></i></b></span>
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc376191406"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc380566544"></a><b><i>Iarnă</i></b><b><i> </i></b><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc376191407"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc380566545"></a>(Dimër)<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ninge.
Oftează<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Carele
vlăguite ca un cor de tragedii antice<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Pe cărarea
satului<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Și mi-am
amintit de necredința ta.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Desigur,
zăpada a inventat-o un zeu necredincios<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Apoi Domnul
trădat privea<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Câmpia
acoperită cu <i>qefin</i>*<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ca pentru un
mort măreț<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Vai, cum
te-ai gândit la necredință!<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Cum te-ai
gândit la zăpadă!<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">M-ai iubit
mult.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dar veni
ziua-n care-ai inventat zăpada.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Acum
drumurile-s închise<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Și eu stau
și privesc câmpul unde moare magistral iubirea.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="break-after: avoid; margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><i><br /></i></b></span>
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc376191408"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc380566546"></a><b><i>Prag</i></b><b><i><o:p></o:p></i></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Bocește
cucul în muntele secat<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Numărându-mi
zilele<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Se duce
pârâul în orbirea sa<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Tremură
stejarul bătrân de groază<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Bocește
cucul necazurile lumii<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dar pe mine
iarna cuvântului mă așteaptă la poartă.</span><span style="font-family: "cambria" , serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Prezentare și traducere <a href="http://www.kuciuk.blogspot.ro/" target="_blank">Ardian-Christian Kuciuk</a></span></div>
<br />
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
Esse non vidarehttp://www.blogger.com/profile/00556433488178931959noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5104911184935471123.post-5090020134582655132016-08-19T06:01:00.003-07:002016-08-19T06:01:33.658-07:00LUCIAN BLAGA: Vuaja nga tepri shpirti<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><i><br />Unë nuk e prish buqetën e mrekullive të botës<br /><br /> </i></b></span><div class="MsoNormal">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Unë nuk e prish buqetën e mrekullive të botës<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">dhe nuk vras<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">me mendje të fshehtat që has<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">në udhën time<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">në lule, në sy, në buzë a varre.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Drita e të tjerëve<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">mbyt magjinë e së fshehtës së papërçueshme<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">në thellësi prej terri,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">por unë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">unë me dritën time e rrit të fshehtën e botës -<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">dhe ashtu si hëna me rrezet e saj të bardha<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">nuk e zvogëlon, por me dridhje<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">e zmadhon edhe më të fshehtën e natës,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">ashtu edhe unë e pasuroj agimin e errësuar<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">me drithma të gjera prej misteri të shenjtë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">dhe gjithçka e pakuptueshme<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">shndrrohet në moskuptime edhe më të mëdha<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">nën sytë e mi -<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">sepse unë dashuroj<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">dhe lule dhe sy dhe buzë dhe varre.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
</div>
<a name='more'></a><br /><br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<h1>
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc276408276"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc276405344"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc345097794"></a><i>Rrapi</i><i><o:p></o:p></i></span></h1>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Në largësi të kthjellta dëgjoj nga gjoksi i një kulle<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">tek rreh si zemër një këmbanë<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">e në tinguj të ëmbël<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">më duket<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">se pikla qetësie, jo gjaku, më rrjedhin në damarë.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">O rrap buzëpylli,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">përse më mposht,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">me flatra të buta kaq paqe,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">kur dergjem nën hijen tënde<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">e më zbut me gjethen lozonjare.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Oh, kush e di? - Ndofta <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">nga trungu yt do të ma gdhendin<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">pas dokohe qivurin,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">dhe qetësinë<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">që do shijoj midis dhogave të tij,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">sikur e ndjej që tani:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">e ndjej si gjethja jote ma derdh në shpirt -<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">dhe memec<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">dëgjoj si rritet në trupin tënd arkivoli,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">arkivoli im,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">në çdo çast që kalon,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">o rrap buzëpylli.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<h1>
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc276408277"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc276405345"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc345097795"></a><i>Djepi</i><i><o:p></o:p></i></span></h1>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Isha aq i lodhur<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">dhe vuaja.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Besoj se vuaja nga tepri shpirti.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Në shpate agimet hapnin qepallat<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">dhe sytë e skuqur nga mosçlodhja.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">I përhumbur u vetëpyeta:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Diell,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">si e ndjen ende gëzimin e çmendur<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">të lindjes?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dhe atë mëngjes të pagjumë<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">tek po ecja me hapa të plumbtë<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">në një cep të strukur më zunë sytë një djep.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Merimangat endnin në të botët e tyre të imta,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">dhe zgavrat ia hanin qetësinë.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">E këqyra me mendimin e tejhapur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ishte djepi,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">në të cilin një dorë e plakur sot nga fati im<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">më përkundi<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">gjumin e parë dhe mbase të parën ëndërr.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Me gishtat e kujtimit<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">e preka<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">ngadalë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">ngadalë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">të shkuarën si një i verbër<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">dhe pa e kuptuar përse,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">u gremisa <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">e me dënesë <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">zura të qaj mbi djepin tim.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Isha aq i drobitur<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">nga pranverat,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">nga trëndafilët,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">nga rinia<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">e nga qeshja.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Me hamendje po kërkoja në djepin plak<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">me duar vetveten<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">si fëmijë.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<h1>
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc276408278"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc276405346"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc345097796"></a><i>Shpirti i fshatit</i><i><o:p></o:p></i></span></h1>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Vogëlushe, veri duart mbi gjunjët e mi.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Unë besoj se përjetësia është lindur në fshat.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Këtu çdo mendim është më i ngadaltë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">dhe zemra të gufmon më rrallë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">sikur të mos rrihkej në kraharor,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">por diku thellë nën dhe.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Këtu shërohet etja e shpëtimit të shpirtit,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">e në se të janë përgjakur këmbët<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">ulu mbi një tog balte.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Pa shih, është mbrëmje.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Shpirti i katundit na fëshfërit pranë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">si një erë e ndrojtur bari të kositur,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">si një rënie tymi nga strehë prej kashte,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">si një lojë kecash mbi varre shtatlartë.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<h1>
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc276408279"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc276405347"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc345097797"></a><i>Pejsazh transhendent</i><i><o:p></o:p></i></span></h1>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Gjela apokaliptikë klithin e klithin,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">klithin nga fshatra rumune.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Krojet e natës<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">hapin sytë e mbajnë vesh<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">lajmet e errët.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Zogj si ndoca ëngjëj prej uji<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">deti i sjell në brigje.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Në breg-me temjan në flokë<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Jezusi përgjaket përbrenda<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">nga të shtatë fjalët<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">mbi kryq.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Nga pyje prej gjumi<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">e vise të tjera të zeza<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">kafshë të rritura në stuhi<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">dalin vjedhtas të pijnë<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">ujë të vdekur hendeqesh.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Digjet me mendime valësh<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">dheu i veshur me grurë.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Flatra me tingull legjende<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">përplasen të lemeritura në lumë.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Era fshikulloi pyllin<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">të thyejë degë e brirë drerësh.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Këmbana apo ndofta qivurë<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">këndojnë nën bar me mijra.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<h1>
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc276408280"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc276405348"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc345097798"></a><i>Kënga e kallzave</i><i><o:p></o:p></i></span></h1>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Nga malli e vdekja kallzat drithrohen tej në fushë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">kur drapri i hënës shfaqet në kupën qiellore.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Si vashat po kërkojnë, me ar në flokë e gushë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">hyjniun e agimit me afsh të zjarrtë prore.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Një fjalë nxjerrin kallzat, si vasha në zjarrmi:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">i hënës drapër qënkej veç dritë, një dritë e beftë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">si mund, vallë, të na thikë, si mund ai, në gji,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">në gjunjë, të na shtrijë përmbys, në erën e nxehtë?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ky është trishtimi i madh i kallzave të pjekur, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">se nuk janë të prera nga ti, e bukra hënë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">se vetëm nga i tokës hekur<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">t'u vijë fundi qënka thënë.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<h1>
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"> </span></h1>
<h1>
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc276408281"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc276405349"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc345097799"></a><i>Qetësi</i><i><o:p></o:p></i></span></h1>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kaq qetësi është përreth, sa më bëhet se dëgjoj<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">si përplasen mbi qelq rrezet e hënës.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Në gjoks<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">më është zgjuar një zë i huaj<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">dhe një këngë këndon tek unë një mall, që s'është i imi.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Thuhet se të moçmit që vdiqën para kohe,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">me gjak të ri ende ndër deje<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">me dëshira të mëdha në gjak<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">me diell të gjallë në dëshirë<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">vijnë<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">vijnë të jetojnë më tej<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">tek ne<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">jetën e pajetuar.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kaq qetësi është përreth, sa më bëhet se dëgjoj<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">si përplasen mbi qelq rrezet e hënës.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Oh, kush e di, - shpirt, - në ç'gjoks do ta këndosh<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">edhe ti njëherë pas shekujsh<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">mbi fijet e ëmbla të qetësisë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">mbi harpën prej terri - mallin e mbytur<o:p></o:p></span></div>
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">dhe
gëzimin e thyer të jetës? Kush e di? Kush e di?</span><br />
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-size: large;">Shqipëroi <a href="http://www.kkycyku.blogspot.ro/" target="_blank">Kopi Kyçyku</a></span>Esse non vidarehttp://www.blogger.com/profile/00556433488178931959noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5104911184935471123.post-64756678733681664752016-08-19T05:57:00.003-07:002016-08-19T05:58:20.140-07:00ANA BLANDIANA: Jemi të ëndërruar nga dikush...<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><i>Lodër</i></b></span><br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Qiell e dhé<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Me fill mëndafshi,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Shiu, tek bje<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">I lidh si afshi.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Shih si thurr bari<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Tokën me retë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Mos jam i pari<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Që shoh përpjetë?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Nga sipër duket<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Bari si shi,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Tek rrjedh i gjelbër<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Në gjithësi.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Të jetë ky shi,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Në udhë të reve,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Si bari gri,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Që rrjedh për neve?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Më jep një re,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Të jap një emër,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Tani, e sheh<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">si rreh kjo zemër?</span></div>
<a name='more'></a><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><o:p></o:p></span><br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dhe ti, rrogtar,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Mos bëj çudi,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Shiu ësht' bar,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dhe bari shi.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Shi rritin retë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Qiellin lan bari,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kjo e vërtetë<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ndriçon si fari.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"> </span><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> </span></div>
<h1>
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc276408661"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc276405729"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc345097954"></a><i>Morfologji</i><i><o:p></o:p></i></span></h1>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Një mall i shuar nga bota<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dhe gati i fikur nga unë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Me emra, mbiemra të plota,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Të gjuhës së huaj në punë.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Mes frazash, të saj elemente,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Të buta, të lashta, lastare,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Shoh foljet që shndrrojn' në fermente<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Mendimin në gjuhën amtare.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">E vetmja që bluaj paprerë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Me mendje, me shpirt e me zjarr,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Luhatje të serta përherë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Nga djepi dhe deri në varr.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ajo që fort mirë e kuptojmë, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">E flasin dhe male, dhe dete,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Vetiu si ligj e mësojnë<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Me lidhza, me emra, epitete.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Pasthirrmat e tharta, si xhindër<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Mendimin e shprehin të nxehtë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Për botën me mallin për prindër,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dhe për fëmininë - të qetë.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<h1>
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc276408662"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc276405730"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc345097955"></a><i>Gjenealogji</i><i><o:p></o:p></i></span></h1>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Jemi të ëndërruar nga dikush,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Që nga ana e vet është ëndërruar<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Nga një tjetër,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">I cili është ëndrra e një ëndrre<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Të caktuar,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Të rrokur nga gjumi<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Endërrojmë edhe në një botë<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Të përplasur egër në gjumë.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Duke ëndërruar,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Hallkë e brishtë jemi<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Në zinxhirin pa krye<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Që nuk do të mbarojë<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kurrë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Megjithse<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Do të mjaftonte<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Një klithmë e vetme<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">E fuqishme sa të mund të zgjonte<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Përgjysmë<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Të parin zotëri<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Nga gjumi<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Atë që fle<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Në themelin e botëve</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Të ëndërruara.</span><span style="font-family: "book antiqua" , serif; font-size: 11pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">Shqipëroi <a href="http://www.kkycyku.blogspot.ro/" target="_blank">Kopi Kyçyku</a></span></div>
Esse non vidarehttp://www.blogger.com/profile/00556433488178931959noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5104911184935471123.post-88491035321363201832016-08-19T05:53:00.002-07:002016-08-19T05:54:48.393-07:00MARIN SORESCU: Duhej të mbanin një emër<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><i>Shekspiri</i></b></span><br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Shekspiri e krijoi botën në shtatë ditë.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ditën e parë bëri qiellin, malet dhe humnerat shpirtërore.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ditën e dytë bëri lumenjtë, detet, oqeanet<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dhe ndjenjat e tjera -<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">E ia dha Hamletit, Julius Qezarit, Antonit, Kleopatrës dhe Ofelisë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Otellos dhe të tjerëve<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">T'i zotërojnë, ata dhe pasardhësit e tyre,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Në jetë të jetëve.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ditën e tretë i mblodhi të gjithë njerëzit<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dhe u mësoi shijet:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Shijen e lumturisë, të dashurisë, të dëshpërimit,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Shijen e xhelozisë, të lavdisë e kështu me radhë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Gjersa u mbaruan të gjitha shijet.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Atëhere mbërritën ca njerëz që ishin vonuar.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Krijuesi u përkëdheli kokat me mëshirë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dhe u tha se nuk u mbetej veçse të bëheshin <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kritikë<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dhe t'ia hedhin veprën poshtë.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ditën e katërt dhe të pestën ia la mënjanë së qeshurës.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Lëshoi klounët<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Të bëjnë kollotumba,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dhe i la mbretërit, perandorët<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dhe të palumtur të tjerë të zbaviten.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ditën e gjashtë zgjidhi ca probleme administrative:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Vuri në vijë furtunën,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dhe e mësoi mbretin Lir<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Si duhet të mbajë një kurorë pendësh.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Patën mbetur ende ca copëra nga ngjizja e botës<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dhe krijoi Rikardin e III-të.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ditën e shtatë pá nëse i pat ngelur ende ndonjë gjë për të bërë. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Drejtorët e teatrove patën mbushur tashmë tokën me afishe,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dhe Shekspiri mendoi se pas aq mundimi<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">E kish bërë hak të shihte edhe ai një shfaqje.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Por, më parë, meqënëse ish tejmase i kapitur,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Shkoi të vdiste pak.</span></div>
<a name='more'></a><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <o:p></o:p></span><br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<h1>
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc276408523"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc276405591"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc345097985"></a><i>Shah</i><i><o:p></o:p></i></span></h1>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Unë lëviz një ditë të bardhë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ai lëviz një ditë të zezë. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Unë avancoj me një ëndërr,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ai ma merr me luftë.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ai më sulmon në mushkëritë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Unë rri menduar një vit në spital,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Sajoj një kombinim të mrekullueshëm<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dhe i fitoj një ditë të zezë.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ai lëviz një fatkeqësi<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dhe më kërcënon me kancerin<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">(I cili tashpërtash çapitet në trajtë kryqi).<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Por unë i ve përpara një libër<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dhe e detyroj të tërhiqet.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">I fitoj edhe ca gurë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Por, shih, gjysma e jetës sime<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Del buzë honit.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Do të të jap një shah që ta humbësh optimizmin,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Më thotë ai.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">S'prish punë, bëj shaka unë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Do të bëj rokadën e ndjenjave.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Prapa meje ime shoqe dhe fëmijët,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dielli, hëna dhe miq të tjerë<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dridhen sa herë bëj ndonjë lëvizje.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Unë ndez një cigare<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dhe vazhdoj ndeshjen. <o:p></o:p></span><br />
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<h1>
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc276408524"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc276405592"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc345097986"></a><i>Sëmundja</i><i><o:p></o:p></i></span></h1>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Doktor, ndjej diçka vdekëse</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Brenda qënies sime.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Më dhembin gjithë organet,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ditën më dhemb dielli,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ndërsa natën hëna dhe yjet.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Më ka dalë një xhungë në renë e qiellit<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Që deri qëparë nuk e kisha vënë re<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dhe çdo mëngjes <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Më duket se ka ardhur dimri.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Më kot u mbyta me ilaçe,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kam urryer dhe kam dashuruar, kam mësuar të lexoj<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Madje dhe kam lëçitur disa libra,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kam folur me njerëzit dhe jam menduar,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kam qënë i mirë dhe i bukur...<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Të gjitha këto nuk kanë pasur asnjë efekt, doktor.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dhe kam harxhuar një lumë me vite.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Besoj se jam sëmurur për vdekje<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Atë ditë që u linda.<o:p></o:p></span><br />
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<h1>
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc276408526"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc276405594"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc345097991"></a><i>Duhej të mbanin një emër</i><i><o:p></o:p></i></span></h1>
<div>
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><i><br /></i></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Eminesku as që ka ekzistuar ndonjëherë.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ka ekzistuar vetëm një vend i bukur<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Buzë detit<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ku valët sajojnë nyje bardhoshe<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Si një mjekër e shpupurisur prej fodulli.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dhe ca ujra si trungje që pikojnë<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ku hëna e ka pasur folenë rrotullame.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dhe, sidomos, kanë qënë ca njerëz të thjeshtë<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Që quheshin Mirçea Plaku, Stefani i Madh*,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Apo më shkoqur: barinj dhe bujq,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"> Të cilëve u pëlqente të recitonin<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Mbrëmjeve rreth vatrës poezi...<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">"Shqerrkëzën" dhe "Yllin e mëngjesit" dhe "Letrën
e Tretë"**.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Por me që vazhdimisht dëgjonin <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Si lehnin qentë në stanin e tyre,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Niseshin të luftonin me tartarët<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dhe me avarët dhe me hunët e gotët<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dhe me turqit.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Gjatë kohës që u mbetej e lirë<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Midis dy rreziqeve,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Këta njerëz bënin nga fyejt e tyre<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Enë<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Për lotët e gurëve të mallëngjyer,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Aq sa rridhnin dojnat në luginë<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Nga gjithë malet e Moldovës e të Muntenies<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">E të Trevës së Bërsës e të Vrançës***<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">E të visesve të tjera rumune.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kanë qënë edhe ca pyje të dendur<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dhe një djalosh që kuvendonte me ta,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">E i pyeste përse lëkunden edhe kur s'kish erë?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ky djalosh me sy të mëdhenj,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Si historia jonë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kalonte i rrahur nga mendimet<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Nga libri cirilik në librin e jetës,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Gjithë duke numuruar plepat e dritës, të drejtësisë, të dashurisë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Që i dilnin vazhdimisht vetëm tek, kurrë çift.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Po kanë qënë edhe disa blire,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dhe dy të dashuruar<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Të cilët dinin ta shndrronin çdo lule<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Në një puthje.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dhe ca zogj si vetë retë<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Që flatronin sipër tyre<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Si pllaja të gjata e në lëvizje.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dhe meqë të gjitha këto <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Duhej të mbanin një emër,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Vetëm një emër,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">I quajtën<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Eminesku. <o:p></o:p></span><br />
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Shqipëroi <a href="http://www.kkycyku.blogspot.ro/" target="_blank">Kopi Kyçyku</a></span></div>
<br />
<div>
<!--[if !supportFootnotes]--><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><br clear="all" />
</span><br />
<hr align="left" size="1" width="33%" />
<!--[endif]-->
<br />
<div id="ftn1">
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit;">* Prijsa popullorë rumunë.<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="ftn2">
<div class="MsoFootnoteText">
<span style="font-family: inherit;">** Krijime të famshme të
Emineskut<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div id="ftn3">
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit;"><span style="font-family: inherit;">*** Krahina rumune </span><span style="font-size: large;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoFootnoteText">
<br /></div>
</div>
</div>
Esse non vidarehttp://www.blogger.com/profile/00556433488178931959noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5104911184935471123.post-70113462799701437732016-08-19T05:49:00.000-07:002016-08-19T05:49:09.480-07:00CONSTANTIN VIRGIL GHEORGHIU: Ora 25<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">„<i>Më 23 gusht 1944, në orën dhjetë të mbrëmjes, emisioni i
radios kroate ndërpritet befas. Përcillet një lajm i veçantë. Mbreti i Rumanisë
i jep urdhër ushtrisë së vet të dorëzojë armët. Rumania ndalon luftën. Ajo
kapitullon pa kushte. Ushtria sovjetike ka pushtuar tashmë mbarë vendin.
Rumania është kapur në lak. Kufijtë e saj janë </i>sovjetikisht<i>
të mbyllur. Im atë dhe gjithë të mijtë janë kapur. Shpërthej në lotë. Vajtoj
gjithë natën. Vigjëloj mbi vdekjen e atdheut tim. Rumania nuk ekziston më. Jam
pa atdhe. I mërguar</i>”.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 2cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Romancier, gazetar dhe prift ortodoks, lindur më 15 shtator 1916 në Războjeni,
rrethi Neamț i Rumanisë. Ndjek mësimet ushtarake në Kishinjev (Moldavi) dhe
Cernowitz (Ukrainë) dhe në vitin 1936 regjistrohet në Fakultetin e Letërsisë
dhe Filozofisë të Bukureshtit. Më vonë ndjek Fakultetin e Teologjisë në
Hajdelberg (Gjermani). Ndërmjet viteve 1942 dhe 1943 është sekretar në
Ministrinë e Punëve të Jashtme të Rumanisë. Bëhet i njohur si gazetar në
periodikun „Timpul” (Koha), ku pat punuar edhe Eminesku. Për shkak të dashurisë
me <i>Zambaken e Zezë</i> (alias Ecaterina
Burbea, me prejardhje hebraike) detyrohet të heqë dorë nga gazetaria. Drama e
dashurisë së tij do të përshfaqet në romanin e famshëm „Ora 25” (çifti Trajan
Koruga – Eleonora West). Gheorghiu punësohet si diplomat në ish-Jugosllavi nga
ku largohet për t’u vendosur përfundimisht në Francë në vitin 1948. Duke
ndjekur traditën familjare, priftërohet në vitin 1963 dhe zgjidhet Prift i Madh
i Patrikanës Ekumenike të Kostandinopojës, si dhe Ekonom Stavrovor i Kishës Ortodokse
Rumune të Parisit. Ka shkruar mbi dyzet vëllime me prozë, ese, kujtime. Romani
„Ora 25” u ekranizua nga Hollivudi dhe në rolet kryesore interpretuan Anthony
Queen dhe Julie Cristie. Përkthyer në frëngjisht nga Monique Saint-Come, romani
doli nga shtypi në vitin 1949 në Paris dhe njohu një sukses të mbamendshëm.
Thelbi i titullit të romanit është: pasi mbyllet koha e natyrshme, shënjuar nga
njëzetekatër orët e ditënatës, dyndet Ora 25, ora apokaliptike, barbare, e
„qytetërimit të ri evropian”, ku njeriu ka vlerën e një sendi të thjeshtë.
Mendimtari dhe shkrimtari rumun me famë botërore Mirçea Eliade shprehej se „<i>Romani ‚Ora 25’ është vepra e parë letrare
ku pasqyrohet terrori i historisë bashkëkohore, histori e cila për shumicën
dërrmuese të banorëve të globit nënkupton ose vdekjen, ose shndërrimin e
njeriut në makinë, shpërbërjen e personalitetit, çnjerëzimin e tij</i>”.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ja disa copëza nga romani:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">” - Evropa e ka braktisur prej shekujsh
tregtinë me skllevër! Ata që u shitën të fundit ishin zezakët, në Amerikë.
Tregtia e skllevërve është e ndaluar në mbarë rruzullin tokësor. Ligjet e
ndalimit të skllavërisë përfaqësojnë një nga arritjet më të mëdha të
qytetërimit tonë. E tani kthejmë orën e historisë mbrapsht dhe rifillojmë
tregtinë me njerëz. Nga shekulli XX gdhihemi të zhvendosur befas në epokën
parakristiane, duke kërcyer mbi Rilindje e Mesjetë (…) Nuk i lidhin me
zinxhirë, sepse s’ka kurrfarë rreziku të arratisen. Shoqëria moderne ka mënyra
të ruajtjes së skllevërve, të cilat lashtësia nuk i kishte. E kam fjalën jo
vetëm për armët dhe telat me gjemba, me rrymë elektrike vrastare, por edhe për
mjetet burokratike: tallonat e ushqimit, lejet policore që të mund të zesh vend
në një hotel, të hipësh në tren, të shëtisësh në rrugë, apo të shpërngulesh në
tjetër qytet. As grekët a egjiptianët e lashtë nuk do t’i kishin hedhur
skllevërit në zinxhirë, po të kishin pasur teknikat e kontrollit që shpikëm ne.
Mirpo skllavëria mbetet e njëjta. (…)</span></div>
<a name='more'></a><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><o:p></o:p></span><br />
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">- Kultura jonë, Luçian, është zhdukur. Ajo
kishte tri cilësi: e donte dhe e respektonte të bukurën – zakon i mësuar nga
grekët; e donte dhe e respektonte të drejtën – zakon i mësuar nga romakët; e
donte dhe e respektonte njeriun – zakon që e mësuam vështirë e tepër me vonesë
nga krishterimi. Vetëm përmes respektimit të këtyre tre simboleve - Njeriu, E Bukura
dhe Drejtësia - kultura jonë perëndimore u bë ajo që ishte. E tani humbet
trashëgiminë më të rëndësishme: respektin ndaj njeriut. Pa këtë respekt e dashuri,
kultura perëndimore nuk mbijeton dot. Ka cofur! <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">- Njeriu ka njohur gjatë historisë edhe
epoka shumë më të errëta se sa e tanishmja, tha Luçiani. Është djegur në turrën
e druve, është flijuar mbi altar, është thërrmuar me rrotë, është shitur e
është trajtuar si send. Nuk është e drejtë të jemi kaq të ashpër ndaj epokës
bashkëkohore.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">- Të vërteta këto që thua, - shtoi konti.
Asokohe, në ato epoka të errëta, njeriu shpërfillej, teksa barbaria e
praktikonte flijimin njerëzor. Mirpo ne patëm mposhtur barbarinë dhe kishim
nisur të çmonim njeriun: kjo epokë sapo kish nisur. Atëbotë u fanit shoqëria e
tanishme, e qytetërimit teknik, dhe gjithë ç’patëm fituar në shekuj u bë pluhur
e hi. Kjo risolli përbuzjen ndaj njeriut, krejt si në barbarí. Njeriu ndrydhet
sot vetëm në përmasën e vet shoqërore… Ikim më mirë? Qënka vonë!<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Luçiani këqyri sahatin.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">- Ora ime paska ngelur, tha. Sa është ora,
baba?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">- 25!<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">- Nuk marr vesh, - tha Luçiani.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">- E marr vesh që s’e merr vesh!. Askush nuk
don të marrë vesh! Është ora 25: ora e qytetërimit evropian. (…)<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">- Ja, pra, i shitur tek gjermanët, i dashur
Moritz! Tha shefi i ekipit duke qeshur. Pyes veten sa të holla do të kenë bërë
hungarezët me lëkurën tënde. S’më duket se kushton shumë. Do kenë marrë ndonjë
arkë me plumba në këmbim. Kam dëgjuar se gjermanët nuk paguan me të holla. Kanë
dhënë armë e municione. Më shumë se një arkë me municion nuk besoj se kanë dhënë
për ty. Një arkë për të gjitha: lëkurën, kockat, mishin.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Shefi i rrahu supin dhe qeshi sërish:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">- Është një çmim mjaft i mirë! Rusët s’do
të kishin dhënë kaq: tek ata njerëzit kushtojnë më lirë”. (...)<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 2cm; text-align: justify;">
<i><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Protagonist i romanit është një fshatar i ri rumun,
ortodoks, që zyrtarisht quhet Johann Moritz dhe i shërben priftit të fshatit Fântăna
(Shatërvani). Ai kalon parreshtur mes situatash të skajshme, shprehí të absurditetit
të një bote që nuk del dot nga traumat. Kryexhandari i fshatit e damkos si
hebre, - ndonëse e di mirë që është rumun i krishterë, - për të shtënë në dorë
Suzanën, bashkëshorten e Johanit. Pasi arratiset në Hungari, Johani kapet,
pandehet spiun rumun dhe torturohet keqas. Më tej internohet në Gjermani, ku
një specialist i epërsisë së racës ariane e sheh si mishërim të „familjes
heroike”. Si roje në një kamp përqëndrimi, Johani ndihmon arratisjen e një
grupi francezësh, mirpo sos ai vetë në një kamp përqëndrimi amerikan si nazist
i dyshuar për krime lufte. Ngjarjet dendësohen në mënyrë marramendëse dhe heroi
i romanit kalon nga njëra fatkeqësi në tjetrën pa u ndërkryer. Sjellja e tij
është një „qeverisje” e qetë, fshatçe, e trandjeve të fatit. Johani kërkon
vendin e vet në një univers ku është gdhirë me një vetëdije të epërme pafajnie
dhe me një kuptim po aq të thellë gjërash e qëniesh. Ai gjithmonë ka bindjen se
ndodhin keqkuptime dhe saherë thirret për t’u ndëshkuar, sa herë dënohet e
nëpërkëmbet, në fakt pret që ta lirojnë. Sipas kritikut Paul Miclău, 'në
romanin „Ora 25” ravijëzohet një fytyrë e panjohur e kombit rumun: me një
filozofi të lindur, ky duron botën dhe historinë, duke i çuar në shpinë drejt
përjetësisë. Pafajnia e heroit është një mënyrë të jetuari, për të mbetur i
lirë’.<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">„Johan Mortiz është liruar, më në fund. Pat
munguar trembëdhjetë vjet.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ndërkaq është dergjur në dhjetra burgje e
kampe përqëndrimi. Tani është me të shoqen dhe fëmijët.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ora dhjetë e mbrëmjes. Mbëmja e parë
sëbashku.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Johan Moritz ka ngrënë. Rri me ballin
mbështetur në duar, me bërrylat në tryezë, dhe kundron fëmijët e vet.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Petru, djali i madh, është pesëmbëdhjetë
vjeç. Moritz e vështron, pulit sytë, që të bindet se s’është në ëndërr. Megjithatë
nuk i vjen të besojë se është i biri.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Petru mban veshur një xhaketë amerikane
lyer me të kaltër, pi duhan dhe ka sytë e të atit. As atij nuk i vjen të besojë
se burri thatim e me tëmthat e thinjura, ai përballë, që nuk e ka parë kurrë,
është i ati.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Tani, meqë do të jetojnë në të njëjtën
dhomë, përpiqen të miqesohen.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">- Do flas me shefin e ndofta të jep edhe ty
punë aty ku punoj unë, - tha Petru.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Johan Moritz buzëqeshi.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">- Po të rekomandova unë, shefi të pranon, -
vazhdoi Petru. Zakonisht nuk merr punëtorë të pakualifikuar, dhe ti je i
pakualifikuar. Po do ta bëjë ai një përjashtim, kur t’i them se je im atë!<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Johan Moritz këqyri djalin e dytë,
Nikolain. Ngjan me Suzanën: gjithaq flokëverdhë e me vështrimin e butë, si prej
kadifeje.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Johan Moritz vështron tani të tretin. Është
katër vjeç. Nuk është i veti: Suzana e ka bërë me rusët. Por ai e ka falur! Nuk
ishte faji i saj. (…)”<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 2cm; text-align: justify;">
<i><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Pasi rilidhet me të shoqen dhe me frymën e ndjenjës së dikurshme,
- pas disa orësh dashurie mes një kopështi që u ngjall në shpirt fshatin ku
qenë njohur e pëlqyer ndërsjelltas, - kthehen në shtëpi, ku i pret një tjetër
udhëtim…<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">„Vetëm tetëmbëdhjetë orë isha i lirë, tha
me vete. Tani kthehem sërish në burg. Por tani nuk burgosem më ngaqë jam çifut,
rumun, hungarez, gjerman apo SS. Më hedhin prangat ngaqë jam lindur në
hemisferën lindore.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Sytë e Mortiz-it u mbushën me lotë.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">- Nuk po bëhesh gati, babë? e pyeti Petru,
i befasuar nga ikja.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">- Unë jam gati! - u gjegj Moritz-i. Çprej
trembëdhjetë vjetësh nuk bëj veçse një gjë: shpërngulem nga një kamp
përqëndrimi në tjetrin! Të jem gati për udhë! Do ta mësosh edhe ti këtë. Më
vjen keq, por tre njerëz do ta mësojnë! Vetëm kjo është: kamp, tel me gjemba,
rrugëtim. Unë kam ndenjur në 105 burgje. Ky do të jetë i 106-i! Mëkat që nuk
shijova më shumë se tetëmbëdhjetë orë lirie! Kushedi a do të jem edhe një herë
i lirë gjer të vdes!<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Johan Moritzi u kthye nga Suzana:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">- Ama ishte kaq bukur… Tani mund të vdes!
Nuk e pata përfytyruar se mund të jetoj ndonjëherë kaq bukur! Ishte si në
fshat. Apo jo, Suzanë?”<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Paraqitje dhe shqip<span lang="SQ">ërimi <a href="http://www.akycyku.com/" target="_blank">Ardian-Christian Kyçyku</a></span></span><span lang="SQ" style="font-family: "Cambria","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: SQ;"><o:p></o:p></span></div>
Esse non vidarehttp://www.blogger.com/profile/00556433488178931959noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5104911184935471123.post-33193248631444606262016-08-19T05:25:00.002-07:002016-08-19T05:28:07.459-07:00NICOLAE BREBAN: Çfarë është një armik i mirë? <div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit;">Lindur më 1 shkurt 1934, në qytetin Baia Mare, shkrimtari i mirënjohur rumun Nikolae Breban skicën e parë me titull <i>Zonja e ëndrrës</i> e botoi në revistën “Jeta studentore” (Viaţa studenţească), ndërsa pas katër vjetësh nxori në dritë skicën tjetër <i>Vjedhësi</i>, në “Gazetën letrare” (Gazeta literară). Ka botuar një numur të madh romanesh, ndër të cilët: <i>Françiska (1965, 1967, 1971), Në mungesë të pronarëve (1966, 1996), Kafshë të ligura (1968, 1969, 1992), Ëngjëlli prej allçie (1973), Lajmi i mirë (1977, 1994, botuar në frëngjisht më 1985), Don Zhuani (1981, 1996, botuar në frëngjisht më 1993), Udha në mur (1984), Pritë dhe joshje (1991), Nikoqir: tre vëllime: Djajtë e vegjël, Prokurorët, Alberta (1994), Dita dhe nata (1998), Rrëfime të dhunshme (1994)</i> etj. Vëllimi me sonete <i>Elegji pariziane</i>, që po i paraqitim lexuesit shqiptar, e ka parë dritën e botimit në Bukuresht më 1992. Vepra e Nikolae Brebanit është vlerësuar lart nga kritika vendëse dhe e huaj dhe ka merituar një numur të madh çmimesh letrare.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="break-after: avoid; margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 72pt; text-align: justify; text-indent: -72pt;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> .... Oh, miq, do të desha t'ju rrëfej një
ëndërr:<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 72pt; text-align: justify; text-indent: -72pt;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">isha lumë, lumë
i ri, lindur nga shkëmbi që quhet <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 72pt; text-align: justify; text-indent: -72pt;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">naivitet e
mllef dhe nga parimi subversiv që<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 72pt; text-align: justify; text-indent: -72pt;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">vesh planetin,
mendimi që rrjedh nën hapat e hapave<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 72pt; text-align: justify; text-indent: -72pt;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">tanë, nën
mineralin e çarmatosur... isha një lumë i ri,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">duke luftuar i lumtur me brigjet e veta, duke u përplasur me furi e
imagjinatë në brigjet metalikë të shkëmbinjve, bashkudhëtarë që përshkojnë
sekonda të gjata sëbashku me valën e vet të zhdërvjelltë, aq hgënjyese qënka fqinjësia
dhe lufta; kur fërkohesh vetë pas një pengese, e merr me vete për një sekondë,
dy sekonda, pejsazhi i gjerë dhe i gjelbër e le veten të zvarritet nga këqyrja
që e thyen në trajtë rrethi dritaren e vagonit, fqinji i huaj e i qetë pranë
tavolinës sate, në klub, sëmuret për disa minuta nga ankthet e tua të ligura e
të hershme, e le veten të zvarritet nga un-i yt i thellë e subversiv dhe të
vështron i përçartur, i plagosur nga mospërfillja yte e dukshme!...<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> ... Brigjet e tij, armiqtë numur një
të tij e lumi i ri <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">struken midis trungje. midis gurëve të gjelbër e</span></span></div>
<a name='more'></a><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><o:p></o:p></span><br />
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">labirinteve ranorë, duke gufmuar dhe i ndryrë pandërprerje nga caqet e veta
të ngushta, duke i urryer sipas fuqisë së fantazisë dhe të trashëgimisë së tij,
duke goditur me bërryla bustin e tij social<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">që huazon me poezi instinktive pamjen e dukshme dhe magjinë zbukuruese të
vegjetales, duke u përkundur, petale vigane, midis euforive Shën Françesk dhe
shpikjet e vogla të Matisit që priste me gërshërë të kaltrën e zogjtë e
bardhë...<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><br /></span></span>
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">I ngacmuar e i dehur nga lufta e vet
- të cilën një hy ia pat dhuruar! - i përgjuar me ironi nga bredhat e hollë që
hepohen në majat e larta, lumi mezi e ndjen që po bjerret, që po rrëshqet mbi
një rrafsh të pjerrët abstrakt, dikush ia hedh kushinetat nën këmbë, urrejtja ndaj
brigjeve të veta i jep baraspeshë instinktiv por edhe një qëllim, një qëllim të
parë e ai, <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">si një qënie, godet majtas, pastaj djathtas, kthehet<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">duke turfulluar e shkumëzuar, naiv në dinakërinë e tij e tashmë i plakur
nga fitoret e para, kërcen vazhdimisht i lumtur mbi hone të vegjël dhe lëmon,
në ëndrrën e velave të tij, kolona e pragje, monedha e gurë vezakë, muza të
shtrira në plazhin e dridhshëm e zhgënjyes, të vëna në kllapa të argjendta prej
peshqsh syçakarritur...<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br />
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Këta shkëmbinj e brigje të pampakshëm
nga armiq<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">të pavdekshëm dhe urrejtja e lumit të ri veshin simbole abstrakte,
përpjekja e tij do ta shpëtojë botën, në vorbullat e tij janë përthithur
kuptime të mëdha, ideale të lëmuar, të vjetër; fitorja, kur të vijë, nuk do të
jetë vetëm e tij, një brez i tërë vlerash do të ushqehet nga substanca e
pasionit të tij, nga e vërteta <i>politike</i>
e përballimit të tij kristalor.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br />
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Pastaj, si të ligur nga një virus i
brendshëm, brigjet e tij ulen e largohen, fitorja e lumit, kaq kohë<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">e shtyrë saqë dukej si utopi letrare, përmbushet me<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">saktësi: ai del, më në fund, duke bubuitur e i qetë midis maleve, duke i
lënë armiqtë prapa, lindja e tij ka qënë fatlume, motrat e zanave, Parkat, i
kanë hedhur në djep, herët, instinktin e lumnueshëm të agresionit.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 72pt; text-align: justify; text-indent: -72pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 72pt; text-align: justify; text-indent: -72pt;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">2<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 72pt; text-align: justify; text-indent: -72pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 72pt; text-align: justify; text-indent: -72pt;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> ... Dhe kështu, në ëndrrën time, o miq,
rridhja<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 72pt; text-align: justify; text-indent: -72pt;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">befas i
lehtësuar nga armiqtë në ajrin e pavërtetë të<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 72pt; text-align: justify; text-indent: -72pt;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">fitores, Ideali
më avitej nga të dyja duart dhe<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">luante me to, i zbutur, qen i madh e i mënçur, mbrojtës e mendjeftilluar,
një nag ato kafshët emblematike të pëlhurave të Velasquez-it. Dhe atëhere
katastrofa: në gazmendin e tij, në hibrisin e suksesit të tij, lumi hidhet pa
mend në lug e mbytet në gjelbërim; mbetur pa brigjet e veta të vjetër, pasqyra
horizontale e qënies së tij bie dhe varroset ëmbël e vendosmërisht në rrafshin
e qetë të fushës si një këmbëshkallë që pason vetvetiu malin, si
njëpasnjëshmëri e hekurt e reliefit, ashtu si<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">koha e qetësuar dhe e parashikueshme pason atë moshë plot me shtysa e
vetëvrasje të papara të kohës së rinisë romantike, ashtu si burri i pjekur i
dorëzuar por i fuqishëm ec mbi bishtin e rrobës së rioshit gjenial e të uritur
nga një nevojë abstrakte, i tmerruar nga vula e vokacionit të vet që kërcen mbi
të me rreptësi si një shatërvan artezian, si një tufë zogjsh që shpërthejnë nga
qëndra e gjethnajës aq të gjelbër e aq të dëndur saqë ideja e vetë së gjelbrës
duket<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">që e trysnon si plumbi!...<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br />
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dhe atëhere, në baltën që pason
fitoren, i braktisur <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">nga brigjet, nga armiqtë, që ngjanin sikur mishëronin vetë parimin e
mosqënies – mosqënies së tij, në radhë të parë! - lumi ndjeu sëmundjen e parë
të madhe,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">nostalgjinë e thellë për luftën e hershme e keqardhjen që i pat humbur
armiqtë. Ai, që kërcente shpërfillës mbi pragjet e gurtë dhe këqyrte pa
marramendje lart,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">drejt humbëtirave të përmbysura të brigjeve të veta, katedralet të cilave
një erë jolëndore ua pat shkulur çatitë, po shpërbëhet në dhjetra e dgjetra
krahë, shumë më tepër krahë për një trup të vetëm... Dhe mendimi i tij, me një
vendosmëri gjithnjë e më të madhe kthehet prapa, në një spirale si prej zogu
detar që lëkund njolla të mëdha, të hirta, mbi pendët <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">abstrakte, duke e rrethuar kujtimin e ish-luftës së vet të lumtur, armiqtë
e tij të dikurshëm kërcejnë në kujtesën e tij të çartur e mirënjohëse, ndërsa
keqardhja, keqardhja e fundit, u kushtohet atyre, një mendim keqardhës aq i
vendosur saqë fqinjësohet me mirënjohjen: është mendimi i tij i parë i pjekur,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">kushtuar armiqve të tij të qëndrueshëm, të mirëve armiq! <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">3<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Çfarë është një armik i mirë?... <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Një armik i mirë është, padyshim, një dhuratë e<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">fatit, një instrument i pushtetit, një thjerrzë përmes së cilës shohim se
si vetëzbulohemi, një ngjyrosës që na<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">projekton në të qartë-të errtën jetësore. Një armik i mirë është një armik
i durueshëm, i dashuruar njëfarësoj me ne në largësinë e vet vetmitare, i aftë
të urrejë thellë e shumë, është dikush që nuk mund ta korruptojë nxitja jonë
fëminore për pajtim. Një armik i mirë e këndon arien e vet gjer në fund, luftën
kundër nesh dhe neve vetë na shndrron në një farë ideali pas të cilit lidhet,
një ideal i përmbysur e i zi,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">vërtet, po cili ka ende ideale sot, në një botë kaq<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">të kequshqyer...?!<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Një armik i mirë është një shënjë e sigurtë e sigurisë<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">së jetës, një peshore që na i peshon pandërprerje <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">miqtë e rrallë, cilësia dhe forca e tij janë e vetmja pasqyrë morale e
jona: po të duam të jemi vërtet praktikë, miq, ta thyejmë vetëm një sekondë
para<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">vdekjes!...<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">4<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Keqardhja e tij cfilitëse ka dy pamje: një mirënjohje<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">të habitshme ndaj armiqve të vet të vjetër dhe mënçurinë e vonuar lidhur me
atë që do të ish dashur të bënte! Do të duhej të ngrinte brigje të brendshëm,
brigje të qelqtë, lumi i ri e fodull, njeriu i ri, ikonoklast! Në vrrullin e
luftës duheshin ngritur caqe të brendshëm, brigje të tejpashëm nëpër<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">të cilët të rridhte pa pengesë gjenialiteti i tij atëhere kur armiqtë e
vjetër do të largohen me dinakëri, kur, të kapitur, do ta pranojnë në afshin e
parreshtur për të qënë, duke e tërhequr në kurthin e fundit, në atë të fitores.
Nëqoftëse jemi të dashuruar me vetveten, o miq, le të ndërtohemi shpejt
sëbrendshmi, të vetëmbrohemi, me burrësi, nga fitorja jonë aq gjatë e
ëndërruar, uniteti i qënies sonë shpirtërore le të rrjedhë midis mureve të
ashpër e abstraktë atëhere kur, më në fund, realja na pranon, kur fitorja e
utopisë sonë largon çdo pengesë të jashtme, atëhere kur mbetemi pandreqshëm
fillikat...<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br />
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Un-i im duhet t'i kundërvihet un-it
tim dhe keni për të parë atëhere shfaqjen mahnitëse të një lumi<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">që rrjedh në ajër, të një gjarpëri të lëngët që e tkurr<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">pa u lodhur dritën, të një tuneli të gjallë e të tejdukshëm që fle në
hapësirë, të një energjie që gjasmon qënien, të një qënieje që gjasmon lumin e
mënçur e të pastër, të pakorruptueshëm nga fitorja.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br />
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Le të rrjedhim në ajër, o miq,
ndërmjet brigjeve<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">tanë të rinj, të padukshëm e të qëndrueshëm, qënie fantastike e të
vendosura që e ndërtojnë qëndresën e tyre; e çfarë është një breg, një pengesë
përveçse një qëndresë; një <i>jo</i> që na e
huazon natyra, tek e cila përplasemi, që na përball e na dhuron kësisoj
kthjelltësinë e parë për vetveten dhe të parën<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">krenari për të qënë, të parën ekzistencë.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br />
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Le të udhëtojmë kështu midis
simbolesh e kujtimesh, drejt ekzotikes së çdo profecie, të mbrojtur nga mure të
shpikur, nga akuariumi, si një tren fantastik që ngarend mbi shtylla të
padukshme, si një metaforë që ngërthehet pandërprerje në rripa lëkure të pazakontë,
si një gjarpër që rrëshqet brenda luspave të veta prej diamanti, opali, topazi
e ametisti, shpikje gjeniale të rrezeve të imta, miliona rreze, prej drite...<o:p></o:p></span></span></div>
<div style="text-align: right;">
<i><span lang="SQ" style="line-height: 115%;"><span style="font-family: inherit;">15 qershor '87</span></span></i></div>
<div style="text-align: right;">
<i><span lang="SQ" style="line-height: 115%;"><span style="font-family: inherit;"><br /></span></span></i></div>
<div style="text-align: left;">
<span lang="SQ" style="line-height: 115%;"><span style="font-family: inherit;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Shqipëroi <a href="http://www.kkycyku.blogspot.ro/" target="_blank">Kopi Kyçyku</a></span><i> </i></span></span></div>
Esse non vidarehttp://www.blogger.com/profile/00556433488178931959noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5104911184935471123.post-31267955504670117142016-08-19T05:20:00.002-07:002016-08-19T05:21:44.213-07:00ELVIRA DONES: Căutați-mă la gunoaie... <div class="MsoBodyText" style="margin-right: 42.45pt; text-align: justify; text-indent: 1.0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyText" style="margin-left: 2.0cm; text-align: justify;">
<i><span lang="IT"><span style="font-family: inherit;">Prozatoare,
jurnalistă, scenaristă și traducătoare, Elvira Dones s-a născut în orașul
Durrës din Albania la 24 Iulie 1960. După ce absolvă Facultatea de Filologie a Universității de Stat din Tirana, Secția Limbă și Literatură Engleză, lucrează
la Televiziunea Albaneză, la Studioul de Filme “Albania Nouă” și la Editura
“Naim Frashëri”. Fuge din țară în 1988 și urmează studii de drept la
Universitatea de Stat din Milano. Timp de câțiva ani lucrează la Televiziunea
Elveției Italiene, se mută în SUA și se întoarce în Elveția. <o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoBodyText" style="margin-left: 2.0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit;"><i><span lang="IT">Este
autoarea câtorva volume de succes, “Fără bagaje” (sau “Iubire străină”), “Kardigan”,
”Flori greșite”, ”I love Tom Hanks”, „Stelele nu se îmbracă astfel”, ”O zi alba
jignită”, ”Mai apoi tăcerea”, ”Virginile jurate”, ”Un război mic neprihănit”,
traduse în câteva limbi străine. Multipremiatul film ”Sworn Virgin” este bazat
pe romanul lui Dones ”Virginele jurate”. Laureată a numeroase premii
importante, Dones a realizat și câteva filme documentare.</span></i><span lang="IT"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Tuși zgomotos. Se uită
la terenul înconjurat de blocuri, încercând să pipăie perdeaua găurită a
ferestrei doar cu vârful degetelor. Totul în cameră era uleios: geamurile, pereții,
până și dușumeaua.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Afară era o vreme de
lupi, una din acele nopți care-ți injectează în suflet un sentiment dubios: de
iepure sau de ucigaș. Dacă ar fi putut alege, Ahmet s-ar fi făcut iepure, s-ar
fi ascuns într-un colț și și-ar fi tras un somn de zile mari. Dar trebuia să
iasă afară, în ger, și să facă pe ucigașul, aidoma cowboy-lor de altădată,
pistolul în mână, privirea amenințătoare, fie ce o fi!<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><span lang="IT">Ahmet se scarpină pe cap
și se îndepărtă de fereastră. Se așeză lângă masa șchioapă a camerei,
gândindu-se că ultima oară când avusese norocul să lucreze pe undeva se întâmplase
acum trei săptămâni. Vecinul de jos îi mai dăduse cheile mașinii de gunoaie și
altă dată, dar seara trecută spusese clar că e ultima oară. </span><span lang="EN-GB">Ahmet încremenise preț de câteva clipe: să nu accepte
sau să facă pe </span>surdul<span lang="EN-GB">? </span><span lang="IT">Ş</span><span lang="IT">i
făcuse pe surdul. Se vedea clar că vecinul avea chef de ceartă. “<i>M-ai auzit sau nu? Gata. Nu vreau să-mi
pierd locul de muncă din cauza ta</i>”. Dar vecinul nu-i împrumuta mașina de
gunoaie fiindcă ar ține la Ahmet, ci pentru că nu vroia să se trezească atât de
devreme și să-și înceapă ziua printre gunoaie. Mario nu ducea lipsă de bani,
dar nu vroia, totuși, să piardă acel loc de muncă. Astfel, Ahmet se ducea la
gunoaie în locul lui Mario, de la ora patru dimineața până la zece și, la sfârșitul
lunii, conform înțelegerii, <i>înlocuitorul</i>
câștiga treizeci de mii de lire. Astfel, Mario dormea liniștit, iar Ahmet
refugiatul își vlăguia oasele printre gunoaie, întorcându-se în cotețul unde
locuia, totuși, cu sentimentul omului împlinit.</span></span><br />
<a name='more'></a><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><span lang="IT"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Refugiatul se uită la
ceas: era unu după miezul nopții. Era prea devreme pentru gunoaie, dar Mario îi
spusese că pe la patru mașina avea alte treburi, de aceea Ahmet trebuia să se
grăbească. <i>În regulă?</i> Dar dacă apare
vreun copoi? <i>N-o să apară nici măcar vreun
căcat</i>. Dar dacă apare? <i>Hai, fugi
acuma, nu mă-nerva</i>!<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><span lang="IT">Ahmet porni după ce-și
strânse bine urechile căciulei și-și ridică gulerul gecii. Se opri ca de obicei
în mijlocul blocurilor care semănau cu niște statui urâte de carton. Nu era,
totuși, prea frig. În această perioadă, oamenii din patria sa se simțeau fericiți,
deoarece nu îi speria frigul și lipsa lemnelor de încălzit. Ahmet zâmbi ușor.
Acum, acolo, florile cu siguranță înfloreau. Bineînțeles, acolo unde mai rămăsese
vreo floare care nu fusese smulsă pentru vreu ceai, sau lichid, sau pur și
simplu pentru a satisface plăcerea smulgerii. Căci oamenii, în acea și în
această parte a mării, aveau tabieturi ciudate. Un prieten de familie, de pildă
– odinioară juca table cu tatăl lui Ahmet, Dumnezeu să-l odihnească – era mort
după flori, ar fi ucis dacă cineva punea mâna pe vreo petală sau frunză. Dar dacă
pomeneai cuvântul “smulgere”, îi ieșeau scântei din ochi. Abia aștepta să smulgă
firele de pe fața oamenilor, de pe alunițe, de pe sprâncene. Stăteai de vorbă
cu el din curtoazie și, pe neașteptate, sărea să-ți smulgă vreun fir nevinovat
care-ți crescuse. Devenise spaima cartierului, căci, după bărbați, pornise să
curețe femeile, mai ales pe cele bătrâne care semănau cu niște măgari îmbătrâniți.
Ahmet râse din tot sufletul. Naiba știe de ce mi-am adus aminte de Spaima Cartierului,
spuse. Porni mașina de gunoaie și pândi cu urechea zgomotul motorului. Dacă
cabina n-ar fi mirosit a putreziciune, Ahmet ar fi crezut că se suie într-unul
din acele TIR-uri care străbat Europa. </span><span lang="EN-GB">Ahmet Lamaj, șofer european! Dar de ce îi puseseră părinții
acest nume, Ahmet, numele străbunicului?! </span><span lang="IT">I-ar
fi plăcut să poarte un nume modern, aidoma multor prieteni: Adrian, Ilir,
Massimo, James, Kevin, ceva de genul ăsta. Dar nu, nu. Nu se potrivea cu numele
de familie. Mai bine Arben. Arben Lamaj. Nu suna rău. Cine știe?! Poate
Dumnezeu păstra și pentru el o minune. Arben Lamaj – șofer cu carnet european.
De fapt, nu trebuia să obosească cu asemenea chestii. Bine spunea maică-sa:
numele nu-i decât un ham; mai bine să ai numele unui străbunic, decât al
vreunui mort necunoscut și de care habar n-ai nici măcar ce mutră a avut. Dar
ce treabă au morții aici, mamă? Au, au: toți oamenii vii au nume de oameni morți.
<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Oh, fetelor, încă un
singur client și terminăm pentru azi!” spuse cea poreclită Extaza, în timp ce
se dădea cu ruj pe buzele uscate. Jasmina o privi cu ironie, făcându-i un semn
Nataliei, pe care clienții o chemau Madonna.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Ah”, țipă Madonna, “încet
că mă doare. Ce te-a apucat?!<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“N-auzi ce zice? Cică e
obosită. Îmi vine s-o sugrum, nesimțita! Cred și eu că-i obosită, dacă mi-a
furat doi clienți”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Cine a zis că ți-i-am
furat? Azi m-au vrut pe mine. Dacă vroiau, te luau pe tine”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Ia închide-ți buda aia,
mai bine, că n-am putere să mă cert”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“N-ai putere să te cerți,
căci n-ai ce spune. Dar te tot scarpini, că nu ți-a ieșit nimic azi”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><span lang="IT">Celelalte femei urmăreau
cearta cu privirile înstrăinate ale unor păpuși de ceară. Bine că nu era frig.
Dacă n-ar fi fost obosite, ar fi fost o seară chiar plăcută. Un autoturism
venea înspre ele. Femeile luară poziția așteptării. Ăsta-i al meu, zise grasa
Coastei de Fildeș, vă tai gâtul dacă vă apropiați! Heej, bombonelul meu!
Africanca se opri la fereastra deschisă a mașinii cu niște gesturi unduite. Urcă-te,
zise bărbatul. Depinde. Hai, urcă-te, n-o mai lungi degeaba! </span><span lang="EN-GB">În mașină, sau la hotel? În mașină. Complet, sau doar
o muie? Asta hotărâsc eu. Păi, hotărăște-te odată, altfel nu mă urc. </span><span lang="IT">Aaa,
ți-e cam lungă limba azi; cum vrei, tu ai pierdut.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Autoturismul pieri de
acolo, iar fetele îl priviră fără să știe dacă trebuiau să râdă sau să se
supere.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Rahat”. Africanca dădu
cu piciorul pe asfalt, dar tocul s-a îndoit și pe ea a durut-o glezna. “Oh!
Client de rahat, m-am mai culcat cu el, e plin de vicii, o dată-ți cere cutare
poziție, pe urmă ce nu te obligă să faci…”<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Tu ești de vină că l-ai
scăpat”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Bine ai făcut”, zise
Madonna, care se credea președintă a grupului, deși nimeni n-o recunoștea ca
atare. “Acestui gen de rahat nu trebuie să-i faci concesii. Ăstuia îi mai și
miroase a… pthuuu…” I se făcu pielea găinii.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><span lang="IT">“Fetelor, vin porci
tineri, sunt patru”. </span><span lang="EN-GB">Fetele s-au întors
pe partea cealaltă. </span><span lang="IT">Erau patru autoturisme.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Romina își întinse fusta
împrumutată de la Coasta de Fildeș. Dacă prindea ceva acum, după ce avea să
achite partea Bosului, aveau să-i rămână bani și pentru pantofii fetiței. Își
etala un zâmbet de idioată. Clientul era complet chel, uscățiv, cu pomeții
exagerat de ieșiți. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="EN-GB"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Hej, gagicilor, acceptați în grup”?<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><span lang="EN-GB">Cum să nu, suflețel, în toate culorile și parfumurile.
</span><span lang="IT">Cât e tariful? Treizeci de mii de lire sfertul de oră. Păi, nu
trec reducerile de prețuri și pe la voi? Treizeci de mii sfertul, altfel dublu.
Depinde și de poziții, strigă Coasta. Ssst, lasă-mă să vorbesc eu, șopti
Madonna. Romina se uită la Jasmina. Mor după o țigară, zise aceasta. Aveți
vr’un loc unde nu vine poliția? Mai întrebi, suflețel?! Extaza porni să se urce
în mașină. Nu tu, țipă chelul. Doar aia cu curul mare și asta de aci. </span><span lang="IT">Ş</span><span lang="IT">i o
arăta cu degetul pe Romina. Urcați-vă.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Coasta o luă de braț pe
Romina și o împinse în mașină. Romina se strădui să vadă în care dintre
autoturisme se urcă Iasmina. Madonna rămase ultima. Fundul Exatazei pieri în
penultimul autoturism. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Mergi unde-ți spun eu”,
îi spuse Coasta clientului. Se întoarse spre Romina și îi făcu semn să fie mai
veselă. Romina se dezvinovăți ridicându-și umerii. Uscățivul scoase o țigară
dintr-o cutie de argint. Încotro, întrebă. Drept înainte. Tu doar mergi, îți
spun eu unde, avem un loc sigur. Uscățivul scoase mână de la fereastră și îi
invită pe ceilalți să-l urmeze.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Jasmina își ridică
bretelele. Încotro, o întrebă grasul care îi fusese sortit și care puțea a
sudoare. Oribil, se gândi Jasmina în limba ei, mirose a carne putrezită. Grasul
începu să-și desfacă pantalonii. Dă-i drumul, îi porunci fetei, grăbește-te, că
vreau să mă dezumflu ca lumea. Își scoase din chiloți o chestie roșcată,
nemiloasă. Jasmina încremeni. Bine că era ultimul. Doamne! Unde ne ducem, ai
zis? Grasul îi luă mâna și i-o puse pe sexul său umflat, fata se lăsă convinsă.
Grasu își lăsă sexul în mâinile fetei, uitându-se la mașina din față, de unde
se vedea ritmic capul Extazei care se apucase și ea de treabă.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Lângă centrul de
gunoaie”, zise Jasmina, rugându-se la Dumnezeu ca Grasul să ejaculeze cât mai
repede și să nu mai fie timp de chinul gurii. “Pe acolo poliția nu trece, iar
Boșilor noștri le e mai ușor să ne adune, dacă porcii nu…”<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Hai, gata cu vorbele,
ia-o-n gură!”<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Nu”, zise Jasmina, “Boșii
ne-au interzis-o”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Frumușel”, zise
Madonna, “să ne lămurim mai întâi. Eu sunt șefa de… sindicat pentru noi cinci, și
îți spun că în drum se pot întâmpla accidente, clar?”<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Scoate-ți măcar chiloții”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Clientul era bâlbâit. Ai
grijă, își porunci Madonna; nu-i râde în față!<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Parcă am mai făcut-o împreună,
dacă nu greșesc”, spuse Bâlbâitul. Mașina dădu de o groapă, și ei săriră cu
capul înspre tavan.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Nu, e prima oară că ne
vedem. Nu pierde mașina din față, altfel se rătăcesc și cei de după noi”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ajunseră în fața unui
semafor care semăna cu un copilaș bolnav de scarlatină. Madonna își întoarse
privirea și zări capul cu bucle exagerate al Extazei, măi încolo zări părul de înger
al Jasminei – cea mai frumoasă dintre toate. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Scoate-ți chiloții, să ți-o
pipăi”, spuse Bâlbâitul. Madonna își dădu chiloții jos, el îi bâga mână liberă în
gaură și îi zâmbi cu amabilitate. Mașina mirosea a parfum scump. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Coasta îi ținea de urât Uscățivului,
iar Romina își spuse că, fără-ndoială, Coasta de Fildeș făcea acum pe învățătoarea
sau pe vreo prezentatoare de televiziune cu atâtea cuvinte frumoase, deloc de
târfă, pe care le rostea. Uscăciosul își termină țigara.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Mai avem? Oricum eu nu
plătesc timpul deplasării, să vă fie clar”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="EN-GB"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Ajungem, suflețel, nu te plictisi”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Coasta îl mângâie pe
chelie, Uscățivul schițând o expresie de netot. Se apropiară de un teren viran,
lângă niște lăzi de gunoi, pădurea începea la doar câțiva pași mai încolo,
amenințătoare și ocrotitoare.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“De ce aci?” întrebă Uscățivul
cu o oarecare suspiciune.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Aci ne lăsăm noi
hainele pe care le îmbrăcăm după ce ne terminăm tura, inimioară, și deoarece
grupul vostru a nimerit a fi ultimul pentru ziua de azi, după ce terminăm, noi
ne luăm hainele, iar voi ne descărcați în centru. E bine?”<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Fie”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Celelalte autoturisme
s-au oprit în spate, ocolind razele unui neon semiorb. O ambulanță tăie aerul
nopții, având țipătul unei vrăjitoare, și dispăru înspre centrul orașului,
fulgerător, așa cum apăruse. Ptiu, căca-m-aș pe rasa ta, țipă unul dintre clienți.
Fetele au râs. Ia lăsați-vă figurile, voi! Fetele au continuat să râdă. Aah, ce
aer, Thelma, Luise, spuse Madonna. Ne-ai înebunit și tu cu filmul acela, strigă
Jasmina. Ce să caute aici Thelma și Luise?! De parcă am fi în America. Cu cine
stau și eu de vorbă, voi nu vă pricepeți la nimic, tâmpite veți muri. Să mori
tu, sper, zise Extaza, dar clientul ei nu-și deschisese geamul autoturismului,
de aceea vocea ei ieși afară ca o minge de lână, absurd.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Uscățivul își ridică brațul.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“De acuma începe plata,
ne vedem după un sfert de oră, niciun minut mai mult”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Romina se uita la chelia
lui din spate și parcă i se făcu milă. Bunicul ei avea aceeași pace pe chelie.
O astfel de chelie nu putea fi decât neutră, nepericuloasă.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Tu, dezbracă-te de
tot”, îi spuse cheliosul neutru Rominei, ”așază-te pe mine și ia-o. Tu,
africanco, să sugi sfârcurile acestei copile, dar pune-te bine pe poziții, ca să
vă văd bine pe amândouă!”<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Bine, suflețel”. Coasta
de Fildeș se uită la Romina, dar privirea acesteia era goală și îndepărtată.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Se dezbrăcară. Coasta de
Fildeș, în timp ce sugea țâțele mici și delicate ale Rominei, se uita la dansul
cumplit al trupurilor din celelalte mașini. Neonul semiorb prelungea umbrele ca
într-un teatru chinezesc de umbre, lipsite însă de eleganță.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Extaza gemea, da, da, așa
puișor, dă-i, dă-i, că-ți dai drumul, încă puțin…<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Jasmina dansa cu brațele
ridicate, tăcută, semăna cu balerinele lui Maurice Bejart, dar nu era deloc o
balerină, era aci, curvă la fel ca și celelalte colege de breaslă, iar
spectacolul avea să se sfârșească, și ele doar se murdăriseră un pic. Doar Se Murdăriseră
Un Pic. Doar Un Pic.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Uh”, zise Coasta de
Fildeș către Uscățiv, “mi-au obosit fălcile, iar tu nici n-ai de gând să-ți dai
drumul”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><i><span lang="IT">Ah uh dah dă-i</span></i><span lang="IT"> gemea Uscățivul în timp ce Romina tremura
înfiptă în sexul gras și scurt al <i>bunicului </i>, o durea gaura doar la pereți,
dar nu în vârf, ah, dacă ar fi avut acum niște mușețel ca să-și potolească acea
usturime blestemată! Mă’, ce-i, mă, cu zgomotul ăsta?<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Poliția!” țipă Coasta
de Fildeș.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Vai, polițiaa”, țipă și
Extaza.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Ne-au prins“, zise
Madonna, ștergându-și buzele care-i puțeau.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Clienții se strecurară în
fotolii, ca să nu fie văzuți de afară, și începură să-și caute pantalonii încurcați
în vine.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dar nimeni nu s-a
apropiat de gașca lor. Doar două fâșii de lumină, aidoma unor trunchiuri strălucitoare,
căzură peste autoturismele mute și se opriseră la gunoaie. Fetele zăriră umbra
ca un dinosaur a unui camion de adunat gunoaie. Un băiat slab și înalt se dădu
jos din capul dinosaurului.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Ce căc…” Mâna Uscățivului
rămase sub fundul uneia dintre fete. Umbra băiatului se apropie de lăzile de
gunoi, încărcă niște saci și-i aruncă în burta desfăcută a camionului. Părea a
fi tânăr, judăcând după viteza cu care se mișca. Romina <i>își</i> scoase
obiectul cărnos peste care dansase până acum, Uscățivul nu protestă. Găsise
chiloții Coastei și îi aruncă spre ea. Coasta și-i puse cu dificultate.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Nu te opri, nu te opri,
am zis!” strigă neînfricat clientul Jasminei, aceasta uitându-se la el șocată.
Dar se supuse voinței lui. Umbrele celorlalți încremeniseră.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ahmet încercă să tălmăcească
murmurul nopții. Noaptea murmura în depărtări aidoma unui animal care-și studiază
victima înainte s-o sfâșie. Dar ce poți să-mi mai faci, spuse el cu voce tare.
Era o noapte inutilă, parcă paralizată, ca și cum bolognezii, atât de zgomotoși
de obicei, ar fi dispărut de pe fața pământului. Ahmet oftă și îi făcu Lunii cu
ochiul.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Băiatul sări de câteva
ori pe loc, să se încălzească, deși nu părea să-i fie frig. A continuat să
arunce saci în burta camionului. Înainte să plece, zări un sac singuratic, ceva
mai departe de lazile mari, un sac în culori țipătoare. Se gândi o clipă, pe
urmă îl luă și-l aruncă în camion. Sări în cabină și claxonă doar ca să nu stea
degeaba. Aaa, să trăiești Mario, zâmbi. Acum avea treizeci de mii de lire câștigate
fără prea multă osteneală, deci cei de acasă aveau cu ce să se întrețină o
vreme. Făcu repede o socoteală în gând: mai avea de curățat încă două centre de
gunoi, pe urmă să-și tragă un pui de somn. În timp ce se uita la oglinda din
stânga, zări grupul negru al autoturismelor. Or fi cupluri, își spuse, și porni
fluierând o veche melodie din Albania Meridională.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Romina căută nervoasă
‘sculele de curățat’ și se liniști doar când le găsi în străfundul genții.
Coasta își pusese deja chiloții prea strâmți pentru dimensiunile ei, iar Uscățivul,
încă alarmat, le urmărea cu o privire goală, fără să știe ce să spună. Romina începu
să se curețe.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Mă’, târfă mică, n-am
terminat. Nu vezi că…”<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Văd”, spuse Romina frecându-și
rana dintre picioare, “ți s-a-nmuiat, iar sfertul de oră a trecut”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Da’ n-am terminat, însă”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Din cauza rahatului ăluia”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Da’ nu era vina noastră”.
Coasta își revenise. “Noi am terminat pentru azi, acum suntem obosite”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Nici să nu te gândești”.
Uscățivul nu știa dacă trebuia să se enerveze, sau nu. Își băgase scula sub
pantaloni, poate astfel reușea să fie mai lucid.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Clientul Jasminei îi
ordona acesteia să nu se miște din loc și se duse să ia directive de la Uscățiv.
Ciocăni în geam. Ce vrei? Nimic, mă-ntrebam ce facem acum? Tu ai terminat? Nu.
Eu zic să fumăm câte o țigară, pe urmă vedem. Da, bine zici.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Își aprinseră câte o țigară.
Ieșiră și ceilalți doi. Fetele rămaseră înăuntru, vlăguite. Madonna își scoase
din geantă o sticlă mică de Coca-Cola și strigă:<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Fetelor, cine vrea o
gură?”<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Eu”, țipă Extaza, dar
n-o auzi nimeni. Coborâră toate din autoturisme și băură câte o gură de Cola.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><span lang="EN-GB">“Vai, ce noapte fetelor, mor de somn”. </span><span lang="IT">Coasta
se întinse și se uită la clienți. Curve și curvari se studiară în liniște. Cum
de nu mi-am dat seama că nimerisem la cel mai urât, se întrebă Madonna jignită,
măcar câte un pic de estetică din când în când... Coasta își aprinse o țigară.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Acum dați banu’, noi ne
luăm hainele și ne duceți până în centru, da?” Vocea Madonnei ieși autoritară.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Nici nu se discută”, răspunse
Bâlbâitul ei, “ce, ne credeți chiar tâmpiți, ca să plătim fără a ne
satisface?!”<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Eu am încercat”, se
dezvinovăți Romina, “e altceva că tu te-ai făcut fleașcă. Eu am nevoie de banii
aceia”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Si soția mea”, râse
monstruos clientul Jasminei, cel mai tânăr dintre ei. “Vroia să-și cumpere un
sutien nou, doar că nu prea are ce să-și bage-n el, hi-hi-hi”. Avea vocea unei
cucuvele.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Coasta se plimba cu țigara
în mână, gânditoare. Bărbății își stinseră țigările.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Eu propun”, zise Uscățivul,
“s-o facem în picioare, toți împreună, la pomii ăștia, dar noi nu mai plătim
nimic, și așa suntem chit”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Fetele se gândiră, niciuna
nu vroia să-și piardă banii aceia.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><span lang="IT">“Bine”, murmură Madonna.
Porniră spre pomi, tărându-și picioarele. </span><span lang="EN-GB">“Ei, Coasto, ai auzit ce s-a </span>hotărât<span lang="EN-GB">?”<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="EN-GB"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Fetelor, uaaa, fetelor! Ne-a luat hainele mizerabilul
ăla, am rămas goale!”<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><i><span lang="IT">Aoleo ce dracu cum adică cine-a zis mamă</span></i><span lang="IT">.
Săriră toate laolaltă spre locul unde-și ascundeau de obicei sacul cu <i>hainele bune</i>, clienții urmărindu-le uimiți. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Sacul, sacul hainelor,
nu mai e. Hainele noastre, aveam pantofii noi, fetelor, suntem pierdute…”<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Ia nu mai țipa tu ca o
cucuvea! Am înțeles”. Jasmina căută disperată ca nu cumva sacul rămăsese în
fundul lăzii.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Vai ce ne facem acum
nenorocitul naibii el a luat sacul ce ne facem fetelor fusta mea helanca mea
tricoul meu o dată îmbrăcat incredibil da mă’ nu s-a mai văzut una ca asta
nenorocitul.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Mă’, gata, gata, n-a
pierit lumea din cauza unor zdrențe”. Uscățivul se speriase mai tare decât ele.
“Ne terminăm treaba și cu banii noștri vă duceți să vă cumpărați altele noi”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Nici să nu te gândești
eu îmi vreau hainele erau nou-nouțe da’ cum de n-am observat că lua sacul
nostru vai fetelor ce noapte nenorocită presimțeam eu că ceva avea să meargă pe
dos.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Se opriră cu toții; se priviră-n
ochi.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Să-l urmărim. Să-l găsim!”<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Hai să-l găsim, pe urmă
v-o dăm noi pe gratis”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="EN-GB"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“S-a făcut”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="EN-GB"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Să trăiți”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Conducători deveniră Uscățivul,
Coasta de Fildeș și Romina; de ei depindea acum succesul sau eșecul operațiunii.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“În fine, se știe cam
unde merge”. Zise oarecum ușurat Bâlbâitul Madonnei. “N-are unde scăpa”. Își
scoase din buzunar o pungă cu alune. “Vrei două?”<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Mai târziu, acum sunt răscolită”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Nu te supăra, că-l
prindem noi. În ce mă-sa o să meargă. Tu de unde ești?”<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Polonia”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Mmmm” făcu Bâlbâitul.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Mmmm ce? se întrebă
Madonna iritată, privind profilul lui urâcios. În alte condiții i-ar fi tras o
palmă fără niciun motiv. Bâlbâitul avea față, cum s-ar zice, de-palmă-atrăgătoare.
Celălalt conducea încercând să nu piardă din vedere fundul mașinii din față.
Intrau deja în zone ceva mai luminate ale orașului și era mare aglomerație. Mamă,
ce palmă i-aș fi tras, visă Madonna.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Uite unde-i, pe banda
din mijloc, țipă Jasmina scărpinându-și pieptul. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">A nuuu, surâse clientul,
imposibil! De ce? Pentru că s-a scurs ceva timp din momentul în care
nenorocitul v-a furat sacul, până când noi ne-am hotărât să-l urmărim…
Socoteala e simplă, nu? Jasmina ridică din umeri continuând să-și scarpine
pieptul, mai ales țâța stângă care nu vroia să se potolească. Nu te mai scărpina,
îi spuse clientul, că se ia, și începu să se scarpine printre picioare.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Romina ațipea în
fotoliul din spate, încolăcită în pătura clientului. Zgomotul autostrăzii unde
intraseră cu câteva minute înainte, o legăna plăcut. De fapt, nu erau clienți răi,
se gândi înainte de a se lăsa definitiv în brațele lui Morpheus, cine te mai
ajuta să urmărești un hoț în noapte, cine te…<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Ei, Romina, ce faci,
dormi?” Coastei îi era frig și tremura toată. Când observă că Romina n-o auzea,
se întoarse către Uscățiv și-i puse mâna pe umăr. El pierise într-un soi de încremenire
ireală, cu mâinile pe volan.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Nu mă atinge când
conduc, nu vezi ce trafic este?”<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Iartă-mă. Iartă-mă,
n-am vrut să… să dea Dumnezeu să-l prindem pe hoțul acela”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“O să-l prindem neapărat.
Ne-a distrus cea mai plăcută noapte, ‘tu-i mama lui de hoț. Plănificasem mai de
mult noi noaptea asta. Auzi: să ne-ntrerupă el tocmai…”<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Nu vă faceți griji, că
ne vom revanșa noi dublu”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Coastei i-au curs
lacrimile incontrolabil. Dacă n-ar fi fost vorba de celălalte fete și mai ales
de sărmana Romina, care n-avea un sfanț în buzunar, Coasta ar fi dat naibii țoalele
alea.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Ah, nu. Cu lacrimi nu”,
zise clientul ei, “cu lacrimi mă udă nevastă-mea de trei ori pe săptămână. Dacă
plângi, te arunc aci în mijlocul autostrăzii!” Si apăsă cu toată puterea pe
frâne.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Bâlbâitul și Madonna făcură
un cerc infernal, nefiind pregătiți de o asemenea oprire.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Luca, stronnnzzzzooo,
ce pula mea faci?!” Uscățivul care se numea Luca porni din nou, iar Coasta
continuă să plângă cu ochii închiși. Corul claxoanelor din spate fu brodat cu
blesteme și înjurături dintre cele mai colorate. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Când situația s-a mai
normalizat, Coasta simți pe umăr mânuța fragedă a Rominei.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Din cauza mea”. Zise
Romina. “Din cauza mea?”<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Uscățivul se îmblânzise,
poate și în semn de regret față de reacția violentă de acum câteva minute.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Ce vină poți avea tu
aci?! Hai, gata fetelor, mai avem doar un kilometru până la centrul de gunoaie”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Dacă-l prind, îl fut în
gură, să fure pe urmă cât or vrea toate hainele femeilor nefericite,
poponarul!”<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Extaza, care călătorea
aproape indiferentă, întinsă în fotoliul de lângă client, continuă să-și
mângâie coapsele. De unde se putea ști că hoțul era poponar?! Poate nu era
poponar, ci doar un vânzător de haine furate.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Eu n-aveam noi decât
pantofii”, spuse Extaza cu o voce lenevoasă, “de ei da, îmi pare rău, căci nu-i
încălțasem decât de două ori și-mi dădeau aerul unei contabile, nu vreau să-i
mai găsesc. Am pierdut o oră la magazin până ce m-am hotărât să-i cumpăr. Mai
mult decât pantofii, hoțul ăla mi-a furat timpul. Într-o oră, o curvă bună face
patru-cinci clienți”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Clientul râse până ce ieșiră
din autostradă. De ce, cum arată pantofii contabilelor? Hi, hi, hi. Extaza se
uita la el cu scârbă, fără să-și întrerupă mângâierea coapselor.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Un client de acum patru
luni, în timp ce ejacula printre coapsele ei pentru a patra oară consecutiv, îi
spusese că era mare păcat de ea că stă și face pe târfa la Bologna. Dacă ar fi
fost în Los Angeles, cu acele picioare mișto, putea să lucreze în domeniul
cinematografiei. Dar ce treabă are cinematografia cu picioarele? Proasto, multe
dintre milionarele alea, cică starurile, au niște picioare de te sperii, de
aceea când trebuie să se dezbrace în fața ecranului se folosesc de alte
picioare, adică le împrumută. Ei, flăcăule, îi spusese Extaza care nu-și
pierdea niciodată simțul realității, ia-o mai încet cu fanteziile! Ce legătură
pot avea picioarele mele negre cu tenul alb ca laptele, al lui Michele
Pfeifer?! Își curățase sperma flăcăului. Mmmm, cam ai dreptate, îi răspunsese
flăcăul încheându-și fermoarul pantalonilor. Dar ai totuși niște picioare
fantastice. Extaza începuse să creadă că celălalt era totuși inimos și o trata
cu considerație, dacă îi tot lăuda picioarele. Whoopi Goldberg, actriță
fenomenală, dar are cele mai urâte picioare cu putință. O poți înlocui pe
Whoopi Goldberg. Privirea flăcăului avusese o strălucire triumfală. Tâmpenii,
spusese Extaza cu dispreț. Lasă banii, frumușelule, și pleacă. Deșii, de ce s-o
ascund, cuvintele tale mă flatează…<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Hi, hi, hi”, râdea
clientul de acum, pe când autoturismele se opreau lângă centrul de gunoaie.
Zona era pustie.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Toate femeile neamului
meu au fost și sunt contabile, doar maică-mea a fost contabil-șef, dar acum e
pensionară, hi, hi, hi, am s-o întreb cam ce pantofi poartă contabilele”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ia mai tacă-ți odată
gura aia, se gândi Extaza cu dispreț. Neam prost ce ești; o pomenești pe mama într-o
mașină plină cu târfe.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Coborâră cu toții,
femeile fiind deja moarte de oboseală. Bărbații se uitară împrejur, iritați și
oarecum îngâmfați, făcând pe salvatorii. Buzele femeilor deveniseră vineții din
cauza frigului. Se lăsau zorile, doi cocoși tâmpiți credeau că decoloratul lor
cântec stropea cu ceva romantism cartierul.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Ptiu, tâmpiților!“ înjură
Jasmina. “Acuma ce facem, lume bună? Eu vreau să mă duc acasă, sunt moartă”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“De aci nu se pleacă fără
să ne terminăm treabă hotărâtă, noi ne-am făcut datoria. Hoțul ăla trebuia să
fie oarecum aci, aci e centrul de gunoaie”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">„Întocmai: <i>oarecum</i>”. Spuse Madonna. “Poate vine,
poate mai adună gunoaie în celelalte părți și ajunge aici mai târziu”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Deci, o facem cu toții împreună,
facem o orgie de neuitat, iar dacă nenorocitul ăla ajunge aci între timp, îl
rezolvăm. Dacă nu vine, doar n-avem de gând să umblăm prin tot orașul cu cinci
curve în spinare”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Femeile se uitară una la
cealaltă disperate. Romina se făcuse cât un pumn sub pătura cu care se învelise.
Toate privirile se opriră la <i>doamna președinte</i>.
Care dădu din cap, mușcându-și buza inferioară.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Noi nu mai plătim nici
un sfanț”, spuse Uscățivul hotărât. Dacă află Bosul nostru că ne-am aventurat
cu voi până aci și nu ne-ați satisfăcut… Nu noi suntem cei datori”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Bine, fetelor. Hai să
terminăm odată cu porcăria asta!”<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Eu o fac doar normal,
adică cu un singur client, nu mi-au plăcut niciodată orgiile”, îndrăzni să spună
Jasmina.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Si cine naiba a vrut să
știe ce-ți place și ce nu?! Sau toate împreună, sau deloc, altfel știți singure
ce socoteală veți da”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Uscățivul se îndreptă
spre propria-i mașină. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Mașina mea e tocmai bună
pentru orgia asta”, spuse<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Fetele se lăsară
convinse și începură să se dezbrace. Bărbații ordonară cu delicatețe care
trebuia să stea jos, care sus, care să lingă, care să țipe. Din păcate, cocoșii
aceia tâmpiți își terminaseră melodiile și singura muzică însoțitoare pentru
orgie rămăsese zgomotul orașului care se trezea. Gemete, țipete, răscoală de
carne care intra și ieșea din ea însăși, duhoare de suflete care pier cu viteza
luminii, un orgasm însoțit în mod straniu de un vocabular aseptic, un nou
ordin, adică una dintre fete s-o înlocuiască pe cealaltă la unul dintre
sandwich-uri, uh, nu, eu n-o iau în spate, n-am luat-o niciodată, intră aci ți-am
zis, sunt nouă în meseria asta, niciodată nu-i târziu pentru a învăța, dă-mi ce
ți-am cerut și taci.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Lăsați-o-n pace, e prea
tânără”, sări Coasta, “intru eu acolo”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Cu tine vom munci mai
târziu. Tu, vino aci, am zis!”<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Nu, te rog”, se rugă
Romina, “Faceți-mi ce vreți, dar nu aia”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Eu vreau fundul și gata”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Nu!”<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Pe Rominei o usturau
ochii din cauza palmei primite. Pe Uscățiv îl ustura palma, atât de tare o
lovise. Ceilalți își continuară treaba ca și cum n-ar fi auzit nimic, Romina
izbucni în lacrimi. Uscățivul o întoarse cu spatele, iar ea se scufundă în
plâns fără a ști ce să mai facă.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Eeei, animalule, strigă
Extaza, trăgându-i Uscățivului un pumn – în mână îi apăruse tubulețul cu
vaselină – măcar unge-o cu asta. Pe cine faci animal, tu, târfo, răspunse
imediat Uscățivul și-i aplică un pumn fioros direct în burtă. Bătălia se opri
imediat, deoarece trupurile împletite împiedicau orice gest exagerat. Uscățivul
se întoarse spre Romina și i-o trase cu putere; aceasta din urmă, cu ochii închiși,
înghițindu-și țipătul îngrozitor, își spunea: ce bine că luna nu ne vede, ce
bine că luna se ascunsese și zorii de zi semănau mai mult cu amurgul, fă să nu
ne vadă nimeni, Doamne, se rugă cea violată, Dumnezeu o ascultă, fă să pot
aprinde radioul acesta, Uscățivul intră atât de puternic în ea, încât ea dădu
cu capul de casetofonul mașinii, o, ce bine e, o, ce Concert pentru pianoforte și
orchestră număr 2 opus 18 execută Lilia Cilberstein, ce futaie, nene…<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Muzica aceea uriașă
solemnă măreață divină se îngrămădi înlăuntrul cabinei împreună cu animalul
care-și executa ultimele mișcări rapide, ținându-se de talia fetei. Dar
orchestra continua continua continua și ceilalți încremeniseră cu hainele în
mâini Orchestra continua și Romina nu ascultase niciodată ceva atât de frumos și
trebuia neapărat să rețină numele artistei rostit de spikeră număr doi opus
optsprezece număr doi, ce-i căcatul ăsta de muzică, spuse unul dintre bărbați,
nu, lăsați-o, imploră Romina, nu opriți muzica, opus optsprezece, număr doi.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Rămase încolăcită, cu
fundul înflăcărat de durere, nu-i păsa că toată lumea îi vede fundul, fundul
ridicat să se aerisească, să-și aline usturimea cu briza dimineții, mamă,
Rahmaninov, număr doi, opus optsprezece.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Ridică-te, Romina,
ridică-te suflețel, s-a terminat, gata, plecăm. Hai, îmbracă-te, dacă nu acum,
odată și odată avea să se întâmple și asta, era inevitabil. Ridică-te, c-ai înghețat”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Nu vreau”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Nu fii copilă acuma”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dar ea Este o copilă, își
spuse Madonna ieșind din mașină. Oh, Doamne, când avea să ajungă la vârsta ei,
pielea copilei avea să devină șmirghel. Se rezemă de ușa din stânga, încercând
să ascundă privirilor maniace trupul gol al Rominei. Bărbații fumau. Se certau în
șoaptă. Coasta, Jasmina și Extaza se uitau uimite la sacii cu gunoaie care semănau
cu țâțele unei scroafe întoarsă cu picioarele în sus.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dar nu mă așteptasem să
ascultăm muzică simfonică într-o orgie în aer liber. Madonna zâmbi amar. Era
cea mai veche dintre curvele Bolognei. Zgomotul unui camion trecu peste
gândurile ei precum un cilindru care întinde foile de plăcintă. Își întoarse
capul. Ceilalți la fel.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Vaaai”, făcu una dintre
fete. “Iată c-a apărut și frumușelul nostru, tocmai când ne pierdusem toate
speranțele…”<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Rămaseră toți cu gura căscată.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Bâlbâitul încuviință și-și
scarpină urechea dreaptă. Era <i>el</i>. Când șoferul sări din camion, nimeni
n-a mai avut vreo îndoială. Aceleași mișcări, același mers. Romina, șchiopătând,
se uită cu o oarecare suspiciune la șoferul gunoaielor.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ahmet măsură cu privirea
distanța dintre camion și punctul cel mai potrivit pentru a descărca sacii. Se
urcă iar în cabina caldă. Abia atunci zări bărbații și femeile care-l pironeau
cu niște priviri ciudate. Bărbații păreau normali. Femeile – târfe, nu încăpea
nici o îndoială. Porni motorul, fără să-i scape din vedere.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Măi, ce face, iar pleacă
ăsta?!” țipă Extaza, alergând înspre botul camionului. “Măi, băieților, mișcați-vă,
că pleacă! Ei, tu, ia coboară oleacă, am ceva să-ți spun! Coboară, măi,
tâmpitule, n-auzi!”<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ce are femeia asta cu
mine?! O fi vreo nebună. Ahmet era mort de oboseală, vroia doar să descarce și…
ce, ce zice nebuna asta, eu hoț?! Se gândi că e mai bine să plece de acolo, să
descarce altundeva, sau să revină mai târziu. Bărbații înconjurară camionul. Nu
putea să mergă cu spatale fără să-i calce. Celelalte curve se adunară în fața
camionului. Doamne ferește, își spuse Ahmet. Cine știe ce necaz era pe capul
lor și cu cine îl confundau. Că doar necazul îi putea aduce aici la ora asta.
Coboră din cabină încercând să pară cât mai inimos.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Bună dimineață, oameni
buni”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Bună dimineața mă-tii.
Hoțule!”<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Doamnă, eu…” Una dintre
ele răbufni în râs după cuvântul <i>doamnă</i>, dar celelalte o opriră. “De ce
mă jignești? Ne cunoaștem cumva?”<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Vom face cunoștință
acuma, puiule”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Uscățivul se apropie
amenințător, măsurându-l pe Ahmet Lamaj cu privirea. Ahmet nu înțelegea nimic.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Taci tu, muiere. Îl lămuresc
eu pe ăsta”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Îi trase lui Ahmet un
pumn neașteptat, între ochi, și femeile, cât ai clipi din ochi, săriră toate
peste el. Ahmet se strădui să se apere, dar nu reuși. Sângele țâșni din nasul
lui, bărbații renunțară la bătaie, lăsară totul pe mâna femeilor, supărarea
acestora din urmă era de nestăpânit. Tu să furi hainele noastre și să ne lași
goale pe străzi, tu să scoți hainele nenorocitule unde le-ai ascuns unde e
sacul nostru…<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Extaza se văzu obligată
să-și folosească tocul unuia dintre pantofi. Trase câteva lovituri scurte și
uscate pe capul deja însângerat al șoferului. Acesta lovea disperat, orbește, în
toate direcțiile, doar ca să se apere, ceea ce puse gaz pe turbarea femeilor.
Coasta de Fildeș, după primele lovituri, își încrucișă mâinile și înjură în
limba ei. Acest gest, pare-se, îi producea o plăcere deosebită, căci n-a mai
intervenit la bătaie. Hoțul a fost dezarmat, cum s-ar zice, de sângele care îi
acoperise privirea. Îl bătură ca-n filme. Tulburată, Romina urmărea scena de la
câțiva pași mai departe, ținându-și brațele în loc de fular.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Destul, destul, că l-ați
omorât”, spuse, dar nimeni n-o ascultă. “Destul, luăm hainele și…”<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Dar ce… ce sac căutăți?”
întrebă șoferul, vorbind italiana cu un accent indescifrabil, încercând să-și șteargă
sângele care-i curgea din nas. “Eu n-am nici un sac… N-am adunat decât
gunoaie…”<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Întocmai”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Fetele încetară și îl
priveau cu ochii unor hiene. Bărbații râdeau.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Stați”, zise Bâlbâitul.
“Mai întâi să aflăm care-i treabă”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Ce treabă, domnilor?
Despre ce haine e vorba?”<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Posedată de un sentiment
trecător de dreptate, Madonna îi dădu o cârpă găsită pe jos, să-și șteargă
sângele.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Noi aveam de lucru cu
aceștia. Îi vezi?” arătând cu dispreț spre bărbați. “Era ultima tură”. Soferul încuviință.
“Când o făceam cu ăștia în pădure, matale ai venit să aduni gunoaiele și împreună
cu ele ai luat și sacul nostru de culoare de ciclamen, în care noi ne ținem
hainele bune. Dar ne-am dat seama cu întârziere, altfel te prindeam și-ți…”<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Soferul rămase înlemnit.
Cârpa aceea murdară îi umpluse fața cu hârțișoare de praf.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Să mor eu dacă înțeleg
ceva”, spuse. “Habar n-am ce sac și ce aveți cu mine”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Din cauza ta, ăștia
ne-au tras-o gratuit, iar noi ne aflăm tot aici și stăm de vorbă cu un rahat ca
tine, Bosul deja a ajuns la apartament și așteaptă banii și noi n-avem ce să-i
dăm. Pricepi? Acum scoate hainele noastre, altfel îți găurim capul ăla de
castrat. Suie-te în camion și descarcă!”<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><span lang="IT">El se sui foarte uimit și
apăsă pe butonul descărcării. Caroseria se ridică puternic, și o avalanșă de
gunoaie alunecă pe pămânetul rece. </span><span lang="EN-GB">Uită-te,
uite unde sunt hainele noastre, uite sacul nostru, vai, fetelor, l-am găsit. Săriră
ca niște hiene peste sacul lor, îl sfâșiară. Doamne, ce bine, gândi Romina;
hainele ei erau toate acolo, în sac, chinul se sfârșise, dacă n-ar fi fost și
durerea aceea blestemată în fund. Soferul coborâ din camion în mod automat, și,
imediat după ce-și puse tâlpile pe pământ, regretă. De ce mă dau jos așa, întrebă
cerul care părea mai uimit decât el însuși. Se uită la târfa cea mai micuță.
Copila își lepădase pătura și se îmbrăca cu mâinile tremurânde. </span><span lang="IT">Ahmet
își puse iar piciorul pe scărișoara cabinei. Dar se răzgândi. Se îndreptă spre
bărbații care se pregăteau să-și lase curvele cu victima bătăii. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Cel puțin să lămurim
treaba chestia cu hoțul”, spuse Ahmet. “Căci să mănânc bătaie de la niște… și să
mai fiu și luat drept hoț, nu se poate”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ei îl priviră cu
indiferență. Dacă n-ar fi fost atât de obosiți, i-ar fi tras și ei o bătaie
zdravănă.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Du-le tu acasă acuma,
noi ne-am făcut datoria. Si altă dată nu mai fura hainele curvelor, dobitocule”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Pășiră spre mașini fără
s-o mai lungească.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Ei, așteptați!” Ahmet părea
în culmea disperării. Aștepta să leșine după atâta sânge pierdut. “Puteți să mă
duceți, vă rog, până la spital, cred că mi-ați rupt nasul”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Femeile se îmbrăcau; din
privirile lor încă nu dispăruse lucirea răzbunării. Coasta continua să
bolborosească în limba ei.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Duceți-l la spital, sărmanul,
nu vedeți în ce hal l-ați adus…” Romina parcă-și revenise. Bărbații se uitară
la ea ca și cum ar privi o fantomă.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Lasă pălăvrăgeala, n-o
mai face pe Maica Tereza”, spuse Coasta iritată.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><i><span lang="IT">“I
shkreti”,</span></i><span lang="IT"> spuse Romina în albaneză. <i>“S’duket si
hajdut”.</i>* <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ahmet Lamai își întoarse
capul șocat. Ce naiba, își spuse, asta vorbește, dar asta parcă-i, seamănă cu,
asta mi se pare că este…<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Ce ai zis?” aproape
strigă Ahmet. “Tu ești albanezoaică, ești…? Doamne… în ce hal te-ai…”<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Romina se apropie de el
cu pașii unei bețive, bărbații intraseră în mașini, iar celelalte fete alergau
după ei cu strigăte, ca să nu le lase acolo.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="EN-GB"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Ia zi, cine sunt! Zi în ce hal m-am!”<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Romina parcă turbase. Se
opri în fața lui cu mâinile în talie, amenințătoare, iar din spate părea
aproape ridicolă.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Nu te-am recunoscut,
te-ai schimbat mult…” Ahmet se uită la fardul șters al femeii și sentimentul leșinului
îl cuprinse definitiv.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ce căcat de limbă mai e și
asta, se întreba Coasta în timp ce se grăbi s-o ia pe Romina de acolo.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Ia zi, mă, cine sunt!”<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Ești Romina, fata
Xhaferilor…”** <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Daaa?! Romina
Xhaferilor, ai?! Dar acum ce sunt? Aici, acum, ce sunt aici și acum, zi, mă,
rahatule, ce sunt, ai?”<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ahmet abia putea să se
mai țină pe picioare. Fața fostei vecine își pierdea din trăsături.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Acum ești… Romina
Xhaferilor”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Minți, nenorocitule,
acum sunt curvă, sunt târfă, și tu cu siguranță îți bați joc de mine în mintea
aia a ta de albanez putrezit”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Nu”, începu să spună
Ahmet cu voce, căci fără voce își spunea da, așa era, nu era decât o curvă,
adică bucățica de curvă rămasă din ditamai fată frumoasă, delicată, superbă, de
altădată, precum șoferul de gunoaie de acum nu era decât o bucățică de șofer de
gunoaie rămas din extraordinarul mecanic de altădată. “Cine a zis că mă gândeam
așa!? Eu…”<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Mă disprețuiești că am
ajuns ce am ajuns, ă? Îți arăt eu ție onoarea și nasul în sus, nenorocitule, că
dacă eu sunt curvă, tu nu ești decât un hoț de haine de curve, deci nu ești
prea departe de mine!”<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Tu ești curvă, eu nu
sunt hoț”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Romina îl scuipă pe
obraz cu toată puterea. Porni să plece, dar s-a întors din drum înfiorată.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Nesimțitul ăsta îmi
spune curvă. Fetelor, o zdreanță ca mine, un rahat, îndrăznește să-mi spună
curvă. Adică, vrea să spună că toate suntem la fel, adică la fel ca gunoaiele
pe care le adună. Crede că-i mai bun decât noi”.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Ce-i face-e-em?” țipă
Extaza.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">“Îl batem mă-ă-ăr!” țipă
Romina.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">De data aceasta se uniră
cu toții, victime și patroni. Cine cu ce putu, cu mâinile, cu pantofii, cu
sacii goliți, cu bucăți de scaune rupte, cu pietre.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Când a ajuns poliția,
Ahmet Lamaj zăcea pe pământ, peste o hartă de sânge și oase rupte. Un motan și
o pisică se învârteau în jurul lui, în deplină nepăsare, încercau doar să găsească
un locșor bun pentru a face dragoste. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Cele patru autoturisme,
cu curvele înăuntru, dispăruseră în primăvara zgomotoasă a orașului. Curvele
s-au dat jos în fața cămăruței unde trăiau.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit;"><span style="font-size: large;">Altă dată să vă meargă
mai bine, salutară masculii cu ironie. <i>Gia</i>,
bolborosi Extaza, uitându-se la picioarele ei hollywoodiene.</span><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT" style="font-size: 10pt;"><span style="font-family: inherit;">* <i>Sărmanul. Nu pare a fi hoț</i>. - alb.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoBodyText" style="text-align: justify;">
<span lang="IT" style="font-size: 10pt;"><span style="font-family: inherit;">** Nume
de familie albaneză.<span style="font-size: 10pt;"><o:p></o:p></span></span></span></div>
<div align="right" class="MsoBodyText" style="line-height: 12.0pt; mso-line-height-rule: exactly; text-align: right; text-indent: 21.3pt;">
<br /></div>
<b><span lang="EN-US" style="font-size: 10pt;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Traducere
și prezentare de <a href="http://www.kuciuk.blogspot.ro/" target="_blank">Ardian-Christian Kuciuk</a></span></span></b>Esse non vidarehttp://www.blogger.com/profile/00556433488178931959noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5104911184935471123.post-56886315375065073432016-08-18T13:44:00.000-07:002016-08-18T13:46:47.365-07:00KOPI KYÇYKU: Prit!<div>
<span style="font-family: inherit;">(Duke marrë shkas nga leximi i Lutjeve dhe i Librave të Shënjtë)</span></div>
<div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-GB"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Të kam thirrur me dëshpërim, o
Zot, me drithma, duke vajtuar, <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-GB"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kam dëgjuar zërin Tënd të ëmbël
që gjithkënd magjeps, mahnit,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-GB"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">T’u luta të më japësh dritë,
udhën e drejtë për të më treguar, <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Me mirësinë e pamatë më
the veç kaq: “O biri im i dashur, PRIT!”<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Më mësove të vij tek Ti,
të kërkoja dhe do më jepje, vetëm të besoja, <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Premtove se do të më
ndihmosh kudo që të jem, edhe në infinit, <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Por ndjehesha i humbur
dhe të thërrisja prapë, papushim vajtoja, <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ti më përgjigjeshe butë
me durim: “O biri im i dashur: PRIT!” <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Isha i zhgënjyer, e
padrejtë dhe e tmerrshme më dukej jeta mbi dhé, <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Shikoja nga qielli me
pafuqi e përsërisja: “Çfarë të pres më?” <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-GB"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Atëhere zbrite tek unë, më
vështrove në sy e më the:<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-GB"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">”Deshe një shënjë? Kaq kishe
dashur ti? Një zë?”<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-GB"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Shtove: “Mund t’i lëviz malet
edhe ta fik pa ngurruar diellin,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-GB"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">T’i ringjall krejt të vdekurit
dhe ta përflak në çast qiellin,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-GB"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Por po të të tregoja se çfarë të
zgjidhje që të ndjeheshe mirë, <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-GB"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Do të kishe përgjigje për të
gjitha, por të më takoje s’do kishe më dëshirë.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-GB"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Nuk do të mundje të ndjeje
dashurinë me të cilën shenjtorët i qarkoj,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-GB"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Nuk mund të merrje fuqinë të
cilën të pashpresëve ua dhuroj,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-GB"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Nuk do të prisje i heshtur një
rreze që largon retë e dëshpërimit, <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-GB"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Nuk do të shijoje qetësinë e
shenjtë që vjen pas mundimit!<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-GB"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Nuk do të dije të ecje me besim
tek unë, nuk do shihje që pranë teje rri, <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-GB"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Zemra jote e turbulluar nuk do të
kërkonte të gjente tek unë qetësi!<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-GB"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Nuk do ta njihje plotësisht as
për nga larg dashurinë time qiellore,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-GB"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Që ta mbush jetën me paqe e me
plot dhunti hyjnore. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-GB"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Po qe se dhembja jote do të
zgjatte vetëm një çast, ti nuk do të luftoje!<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-GB"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Nuk do të dije ç’është
ngadhnjimi, as ç’mund të kesh falë vetëflijimit tim, s’do ta kuptoje!<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-GB"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Mund të përmbusheshin ëndrrat e
tua, por malli yt për mua do të davaritej,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-GB"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Nuk mund të të bëja ty një perlë
të thesarit tim, gjithçka do të venitej!<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Pra, o biri im, çapitu
mes stuhive dhe mendo ditët e lumtura, siç thua,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Duke ditur që dhurata më
e madhe është takimi me mua!<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Edhe në mos gjetsh
përgjigje dhe jeta të duket e padrejtë, të mërzit,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-GB"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Mos harro që jam me ty atëhere
kur me durim të them: PRIT! “ <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<div style="text-align: right;">
<span lang="EN-GB"><span style="font-family: inherit; font-size: medium;"><i>2016</i></span><span style="font-family: "cambria" , serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></span></div>
</div>
</div>
Esse non vidarehttp://www.blogger.com/profile/00556433488178931959noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5104911184935471123.post-13268278410049099892016-08-18T00:35:00.000-07:002016-08-18T00:35:27.346-07:00MIHAI EMINESCU: Një ré floriri nga deti i hidhërimit / Un nor de aur din marea de amar... <h1 style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-align: justify;">
<i> </i></h1>
<h1 style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-indent: 36.0pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc435610149"><i>Od</i></a><i><span lang="SQ">ë</span></i><i> – në metër antik</i><i> </i><i><span style="font-weight: normal;">(Odă – în metru antic)</span></i><i><o:p></o:p></i></span></h1>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">S’besoja
të kuptoja si vdiset ndonjëherë<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Riosh
përjetësisht, i kallur në mantel<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Lartoja
sytë e ëndërrt drejt yllit <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; text-indent: 36.0pt; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Të
vetmisë.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">E
beftë m’u fanite sakaq në udhën time<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">O vojtkë, kaq e ëmbël, tamam si dhëmbja vetë<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Me fund gëlltita epshin e vdekjes<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; text-indent: 36.0pt; vertical-align: baseline;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Së pashpirt.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Në zi së gjalli digjem, cfilitur si Nessusi<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">A si Herkul që petku mjerisht e pat helmuar<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ta fikin zjarrin tim nuk mundin dot së toku<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> Ujrat e detit.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Nga ëndrra ime qahem, zhuritur, përvëluar,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Mes zjarrit tim nis tretem parreshtur nëpër flakë...<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span lang="EN-US"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Të ngjallem,
a do mund, sërish dritues si <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; text-indent: 36.0pt; vertical-align: baseline;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Zogu Feniks? <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">I humba mb’udhë sytë e tronditur,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Sërish eja në gji, shkujdesje e trishtë;<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Të mund të vdes në paqe, veten time<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; text-indent: 36.0pt; vertical-align: baseline;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Jepma, pra!<o:p></o:p></span></span></div>
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><i><br clear="all" style="page-break-before: always;" />
</i>
</span><br />
<h1 style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-indent: 36.0pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc435610150"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc405581824"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc405582380"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc433060681"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc345096750"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc345097723"></a><i>U shua jeta...</i><i> </i><i><span style="font-weight: normal;">(S-a stins via</span></i><i><span style="font-weight: normal;">ț</span></i><i><span style="font-weight: normal;">a...)</span></i><i><o:p></o:p></i></span></h1>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Iu
shua jeta Venecjes së praruar,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">S'dëgjon
vallzim, s'sheh drita, kënga shteri,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Portalesh
pleq, mes shkallësh prej mermeri<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Fut
kryet hëna, muret për t'i argjenduar.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Okeanusi
mbi kanale qan ngadalë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Për
shekuj varg mbart lulen e rinimit,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">T'i
falë nuses frymën e gjallimit,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Mbi
ujra shfaqet e kumbon me valë.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kalatë
porsi varre heshtjen zgjatën.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">I
vetëm, prift që kohrash mbet në jetë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Shën
Marku me trishtim godet mesnatën.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Me
gjuhë prej Sibile, por zëdet,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Me
tinguj të qetuar hedh mandatën:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">"Më
kot, o djem, nuk ngjallet kush u tret!"<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<a name='more'></a><br />
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<h1 style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-indent: 36.0pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc435610151"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc405581825"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc405582381"></a><i>Dojna</i><sup><span lang="EN-US" style="font-weight: normal;"><!--[if !supportFootnotes]--><sup><span lang="EN-US">*</span></sup><!--[endif]--></span></sup><i><span lang="EN-US"> </span></i><i><span style="font-weight: normal;">(Doina)</span></i><i><span style="font-weight: normal;"><o:p></o:p></span></i></span></h1>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Që
nga Nistri gjer në Tisë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Qënka
nderë perde e zisë<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dhe
rumuni qan me lot,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Nga
të huajt s'po çan dot.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Nga
Hotini gjer në Det,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Vijn'
kaluar, vaj medet,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">E
nga Deti në Hotin<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Papushuar
udha nxin.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Vatra
e Dornës e Bojan,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Janë
mbushur anemban'<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Fara
e huaj të kullot<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Aq
sa veten s'e njeh dot.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Lart
në mal e poshtë në lug<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kanë
bërë hasmët rrug'<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Nga
Satmari në Saçele<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Mbushin
shtigje, çajn' zabele.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ja,
pa shih: rumuni i shkret'<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Si
gaforrja pas baret,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">As
bën këmbë sa një plesht,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">As
dhe vjeshtën s'e ka vjesht'<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Vera
verë s'qënka, thuaj,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ku
ka lindur është i huaj.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Që
në Turn, në Dorohoj,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Rrjedhin
hasmët "si në voj"...<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Këmbëkryqen
fort të thekur<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dhe
tek vijn' me zjarr e hekur<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Gjithë
këngët janë mekur.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Fluturon
krejt shpeshëria<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Nga
e zeza huajsia,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Vetëm
hija e gjemborit -<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Në
der' të krishter të gjorit.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Vendi
zhvesh gjoksin hata,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Pylli
me rumunin vlla<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Gjith
po qethet nën sëpatë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Varfëri,
zi e mandatë.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kujt
të huajit i dha emër,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Qentë
mos i lënçin zemër,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ia
përpift' shtëpinë shkretimi,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Soj
e sorollop mjerimi!<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">O
Stefan, o Madhëri, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ti
në Putnë më mos rri<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dhe
ia ler arkimandritit<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Tërë
punërat e shpirtit,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Priftërinjtë
e ungjillorët<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Le
të merren me shenjtorët,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Mbi
këmbanat të qëllojnë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ditë
e natë mos pushojnë.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Zot
i madh, i mëshirofsh!<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ti,
Stefan, vendin shpëtofsh!<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ngrihu,
trim, e lere varrë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Bjeri
bririt si i marrë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Mblidh
Moldovën - zemërzjarrë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Po
i re bririt një herë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Vjen
Moldova shpejt, si erë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kur
dy herë briri ushton,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Vjen
dhe pylli të ndihmon.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Në
i rënç të tretën herë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Hasmët
s'kanë pikë vlerë.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Cep
më cep e anë më anë<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Korbat
mishin le t'u hanë<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Hallkat
paçin përmatanë!<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<h1 style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-indent: 36.0pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc435610152"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc405581826"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc405582382"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc345096751"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc345097724"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc349925130"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc433060683"><i> </i></a></span></h1>
<h1 style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-indent: 36.0pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><i>Mortua est!</i><i><o:p></o:p></i></span></h1>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Pishtar
i përndritshëm mbi varret e njoma,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Një
tingull këmbane në orët e vona,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Një
ëndërr që flatrën e zbut në trishtim,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kështu
e kaptove të botës pengim.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kalove
kur qielli ish fushë kthjellore,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Me
gurra prej qumshti, me lule diellore,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kur
retë si nata - pallat turivrarë, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Prej
hënës hyjneshë me radhë janë parë. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Më
ngjake si hije argjendi ndriçuar,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Me
krahët të ngritur, drejt qiejve drejtuar,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">E
skelat e reve i ngjit, shpirt i gjorë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Mes
shiut me rreze, me yjet dëborë.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Një
rreze të ngritka, një këng' të mban çuar,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Me
krahët e bardhë mbi gjoks kryqëzuar,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kur
furka dëgjohet në lëmsh si magji,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Argjend
ka ndër ujra, në ajër flori.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ta
shoh shpirtin borë kur shkon n' hapësirë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Më
pas edhe baltën ... të bardhë e të ngrirë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Me
veshjen e gjatë, nënqesh si e gjallë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Qivuri
ku dergjesh, ndriçoka si rrallë.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dhe
shpirtin shpesh pyes, mëdyshjen ta tretë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Pse
vdiqe, o ëngjëll, me faqe të zbehtë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">A
s'ishe e bukur, a s'ishe e re?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">U
nise të shuash një yll zjarr, mbi re?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Po
ndofta kështjella do ketë andejpari,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Me
mure prej yjesh, me harqe prej ari,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Lumenj
zjarri, ura të lyera në argjënd,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">E
brigje me lule, me këngë anekënd;<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Të
ecësh mes tyre, mbretëreshë e bekuar,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Me
flokë prej rrezesh, me sy të drituar,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Me
veshjen e kaltër spërkatur me ar,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kurorë
dafine mbi ballin zbehtar.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Oh,
vdekja - rrëmujë, një det yjeplot,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kur
jeta ësht' baltë me ëndrra krejt kot;<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Oh,
vdekja - një shekull nga diej lulëzuar,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kur
jeta ësht' dokërr, pa gjë, e shëmtuar.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Por...kokën
stuhitë ma bëjn' shkretëtirë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Mendimet
e liga dëbojn' çdo të mirë...<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kur
diejt të shuhen e yje s'ka më,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Më
vjen të besoj se gjithçka s'qënka gjë.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">A
mundet të çahet thjesht kupa qiellore,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Mosgjëja
të bjerë me natën yjore,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ta
shoh qiellin sterrë si botrat fort shkund,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Si
pré kalimtare të vdekjes pa fund...<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Në
qoftë krejt ndryshe... ahere përjetë<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">S'do
vijë shpirti yt, i valë, më në jetë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Memece
do bëhet gjuha jote si mjaltë...<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ky
ëngjëll ahere do shndrrohet në baltë.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dhe
prapë, moj tokë e bekuar, e vdekur,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Te
varri vë harpën e thyer, të mekur,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Për
mortjen mos qaj, gëzohu me bujë<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Me
rrezen që derdhet mbi botën - rrëmujë.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Pastaj...ç'është
mirë askush nuk e di,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Të
rrosh a mos rrosh...ama çdo njeri<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">E
di që kush s'është, s'ndjen dhimbje aspak,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">E
dhimbje ka shumë, gëzime fort pak.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Të
rrosh? Çmenduri e trishtuar, e shkretë;<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Të
rren veshi yt dhe syri i vërtetë;<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Çka
thotë një shekull, s'e thënkan të tjerë.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Më
mirë gjëprejgjëje, se ëndërr pa vlerë.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Shoh
ëndrra që nisen të tjera për të kapur,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Gjer
ndalen te varret, që presin gojëhapur,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Më
s'di ku ta shuaj mendimin nën ballë:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Të
qesh si të marrët? T'i tall? T'u qaj hallë?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ç'kuptim
ka?... Mos qënka gjithçka marrëzi?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Po
vdekja e jote, o ëngjëll, s'e di<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Përse
ndodhi, vallë? Ti, qënie që qesh,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Jetove
që varrin ta marrësh peshqesh?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Në
pastë kuptim, ateu ka vepruar,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Në
ballin tënd Zotin s'e paske të shkruar. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<h1 style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-indent: 36.0pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc405581827"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc405582383"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc433060684"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc435610153"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc345096752"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc345097725"></a><i>Ç'të uroj unë ty, o e ëmbla
Rumani</i><i> <o:p></o:p></i></span></h1>
<h1 style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-indent: 36.0pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc435610154"><i><span style="font-weight: normal;">(Ce-</span></i></a><i><span style="font-weight: normal;">ț</span></i><i><span style="font-weight: normal;">i doresc eu </span></i><i><span style="font-weight: normal;">ț</span></i><i><span style="font-weight: normal;">ie, dulce Românie)</span></i><i><span style="font-weight: normal;"><o:p></o:p></span></i></span></h1>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Çfarë
të të uroj, o e ëmbla Rumani,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Truall
i lavdisë, vend i mallit tim?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Krahë
të kërcyer, armë plot fuqi,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Si
e madhja e shkuar, t'ardhme me ngadhnjim.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Le
të zjejë vera, kupash të shkumojë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Se
me të mëkohen bijtë e tu dragoj,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Shkëmbi
as që tundet, vala le të shkojë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Rumani
e ëmbël, ja se ç'të uroj.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Endërr
për hakmarrje, sterrë porsi varri,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Shpatë
të përgjakur, hasmin që e bën hi,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Fluturim
mbi hidrën me vrrull prej të marri, <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Endërrim
të dlirë, me ngadhnjim, lavdi.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Botës
mbarë t'i thoni, flamuj tringjyrore,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">T'i
rrëfeni ç'është kombi i madh rumun,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kur
shenjtisht përndizet e tij gjeratore,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Rumani
e ëmbël, ja ç'të uroj un’.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Engjëlli
i dashurisë, ëngjëll për paqtimin,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Në
altar fatthënës heshtaz buzëqesh<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">E
në lavde Marsit ia rrëmben shikimin,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kur
flatron me llampën, dritën çon peshqesh.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Në
gjinë tënd të virgjër ai le të zbresë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Parajsën
të ndjejë, të qiellit lumni,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ti
në krah shtrëngoje, pa altar mos mbesë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ja
se ç'të uroj, e ëmbla Rumani.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ç'të
uroj unë ty, o e ëmbla Rumani,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Nuse
bukuroshe, nënë mbushur mall!<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Bijtë
e tu të rrojnë veç në vllazëri,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Si
të natës yje, si agim dritrrall’.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Jetë
të amëshuar, gaz e madhështi,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Armë
të pathyera, shpirt të thellë rumun,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Endërr
trimërie, famë, krenari,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Rumani
e ëmbël, ja ç'të uroj un’.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<h1 style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-indent: 36.0pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc435610155"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc405581828"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc405582384"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc433060685"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc345096753"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc345097726"></a><i>Mesnata po goditet...</i><i> </i><i><span style="font-weight: normal;">(Se bate miezul nop</span></i><i><span style="font-weight: normal;">ț</span></i><i><span style="font-weight: normal;">ii)</span></i><i><span style="font-weight: normal;"><o:p></o:p></span></i></span></h1>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Mesnata
e goditi të bakërtën këmbanë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Doganë
e jetës-gjumi, ma la taksën mënjanë;<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Të
rrahurave rrugë do mendja të më bartë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Mes
jetës edhe vdekjes nuk shoh dallim të qartë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">S'ndryshon,
veç, asnjë fije peshorja e mendimit,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Se
heshtaz ndehet gjuha mes jo-së dhe pohimit.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<h1 style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0cm; text-indent: 36.0pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc435610156"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc405581829"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc405582385"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc433060686"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc345096754"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc345097727"></a><i>Glosë</i><i> </i><i><span style="font-weight: normal;">(Glossă)</span></i><i><span style="font-weight: normal;"><o:p></o:p></span></i></span></h1>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Koha
shkon, por edhe vjen,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Gjithçka
rri e re, e vjetër; <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ç’është
mirë a keq, e gjen,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Vraje
mendjen veç, patjetër;<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Mos
ki shpresë e mos u ndruaj,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ç’është
valë, do shkojë si valë;<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Në
çdo ngasje, si i huaj,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Rri
i ftohtë dhe pafjalë.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Gjëra
plot para na dalin,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">E
në vesh na vijnë të tjera,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Por
vëmendjen dot s’e ndalin,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">S’kemi
nge, ndaj i merr era.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Pangurrim
qëndro mënjanë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Tek
vetveten e rigjen,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kur
me zhurma anembanë<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Koha
shkon, por edhe vjen.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">As
akrepi i saj nuk pjerret -<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kjo
peshore e mendimit -<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Drejt
momentit që ze bjerret -<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Fli
e maskës së galdimit,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Që
nga vdekja e saj merr lindje<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Edhe
zgjat një çast, jo tjetër,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Për
atë që e njeh me bindje<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Gjithçka
rri e re, e vjetër. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Spektator
si në teatër<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Në
kët’ botë përherë ji: <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Luan
njëri dhe për katër<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Çirrja
maskën gjithsesi;<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dhe
në nxjerrtë lot fytyre<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Rri
në qoshe, veten ndjen,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Të
kuptosh nga arti i tyre<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ç’është
mirë a keq, e gjen.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Çka
do vijë e çfarë ka shkuar<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Janë
dy pamje, veç një fletë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Fillin
ka për ta shikuar<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Bash
në fund kush nxë në jetë;<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Gjithë
ç’qenë e do të vinë<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">I
shikojm’ me sytë e vjetër<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Që
t’u njohësh kotësinë<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Vraje
mendjen veç, patjetër.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Mbetkan
pó të njëjtat mjete<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Që
trysnojnë çdo gjallesë<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kanë
rrjedhur mijra vjete,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Bota
njeh gaz e dënesë;<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Tjetër
maskë, e njëjta pjesë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Tjetër
gojë, të njëjtët truaj,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">I
zhgënjyer, prerë në besë<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Mos
shpreso e mos u druaj.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Mos
shpreso kur ligësitë<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Për
ngadhnjim lidhen jo rrallë<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ta
kalojnë ndyrësitë <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dhe
në qofsh me yll në ballë;<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Mos
u tremb kur përsëri<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ndërlëvdohen
me aq fjalë<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Me
ta kurrë shok mos ji<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ç’është
valë, do shkojë si valë.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Me
një këngë prej sirene<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Bash
kjo botë i ngre kurth dritës <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Që
të ndrrojë aktorët skene<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Me
karrem të josh drejt pritës;<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Atypari
qëndro strukur<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Veshin
fare mos e luaj<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Që
nga shtegu ku je futur<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Në
çdo ngasje, si i huaj.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Në
qëllofshin, bëj mënjanë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Në
të nëmshin, mos bëj zë;<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Se
dhe fjalët vlerë s’kanë<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">U
di kutin, çfar’ pret më?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Le
të thotë gjithkush ç’të dojë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kush
të mundë, le të dalë<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Që
mos lidhesh as me gojë<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Rri
i ftohtë dhe pafjalë.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Rri
i ftohtë dhe pafjalë<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Në
çdo ngasje, si i huaj,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ç’është
valë, kalon si valë,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Mos
shpreso dhe mos u druaj,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Vraje
mendjen veç, patjetër,<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ç’është
mirë a keq, e gjen;<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Gjithçka
rri e re, e vjetër;<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Koha
shkon, por edhe vjen.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="mso-layout-grid-align: none; punctuation-wrap: simple; text-align: justify; text-autospace: none; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: right; vertical-align: baseline;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Shqipëroi <a href="http://www.kkycyku.blogspot.ro/" target="_blank">Kopi Kyçyku</a></span></div>
<br />
<div>
<!--[if !supportFootnotes]--><br clear="all" />
<hr align="left" size="1" width="33%" />
<!--[endif]-->
<div id="ftn1">
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "Cambria","serif"; font-size: 9.0pt; mso-ansi-language: RO;">* Krijim tradicional folklorik rumun. Emrat e shkruar me
gërmë të madhe përfaqësojnë lumenj, vise apo krahina rumune.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
</div>
Esse non vidarehttp://www.blogger.com/profile/00556433488178931959noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5104911184935471123.post-25528731189316285682016-08-18T00:25:00.003-07:002016-08-18T00:27:35.804-07:00JON LUKA KARAXHALE: Tepër vonë për të, tepër herët për ne...<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Banoja në një shtëpi, bashkë me një aktor, në verë drejtor i një teatri provincial. Stina e migrimit të aktorëve kish marrë fund: ishte vjeshtë dhe këta zogj shtegtarë po ktheheshin në çerdhet e tyre. Kur pa që lexoja pa pushim, aktori më tha me një fare krenarie: “Të pëlqeka të merresh me letërsi… Kam edhe unë një djalë në trupë që lexon shumë; është tepër i ditur, di gjermanisht dhe ka talent të madh: shkruan vjersha dhe na ka bërë ca kuplete të mrekullueshëm. Ma merr mendja se do të të pëlqente ta njihje”. Dhe më tregoi se si e pat gjetur në një hotel në Xhurxhiu atë djalosh, që kujdesej për një oborr, flinte në një grazhd me kashtë dhe lexonte me zë të lartë Shilerin. Në njërën anë të rrogozëve të grazhdit, ndodhej një valixhe, - biblioteka e djaloshit, - plot me libra në gjermanisht. Djali ishte tejet i urtë, i zellshëm, pa asnjë ves. Ishte i huaj, vinte nga larg, sikurse thoshte, por nuk donte të tregonte saktësisht prej ç’vendi. Dukej se ishte i fisëm dhe kish sosur aty kushedi në ç’rrethana. Aktori i propozoi ta merrte sufler për shtatë napolona në muaj dhe djali pranoi me gëzim. E pat marrë me vete bibliotekën dhe tani ndodhet në Bukureshti. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Meqë në mbrëmje duhej të vinte tek drejtori i vet, do të kisha mundësi ta
shihja. Isha tepër kurreshtar ta njihja. Nuk di pse e përfytyroja djaloshin
endacak si ndonjë gjallesë të jashtëzakonshme, një hero me të ardhme të
ndritshme. Në mendjen time, tek e këqyrja të revoltuar ndaj praktikës së jetës
së rëndomtë, kujtoja se përçmimi që kishte ndaj disiplinës sociale isht dëshmi
që ai njeri do të kish dalë nga një shtypshkronjë luksoze, jo si ato që
nxjerrin ekzemplare stereotipe në mijëra duzina. Sidoqë në përgjithësi teoria
nga nisesha, që të shperhem kësisoj, - pra që një njeri i madh duhet të jetë në
gjithçka jo si të tjerët, - ishte e nxituar, madje krejt e pathemeltë, në të
vërtetë u vërtetua katërcipërisht.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Djaloshi ia behu.</span></span></div>
<a name='more'></a><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <o:p></o:p></span><br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ishta yll i bukur! Një fytyrë klasike e qarkuar nga ca flokë të gjatë e të
zinj; ballëlartë e të pastër; me sy të mëdhenj – në ato dritare të shpirtit
shihej që diçka ndodhej përbrenda; me buzëqeshje të ëmbël e thellësisht
melankolike. Kishte pamjen e një shënjtori të ri të zbritur nga një ikonë e
hershme, një fëmijë me dhembje të paracaktuar, në fytyrën e të cilit shquhej
shkrimi i disa vuajtjeve të mëpasme. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><span lang="SQ">”Quhem Mihail Eminesku</span><!--[if supportFields]><span lang=SQ
style='font-size:11.0pt;font-family:"Cambria","serif";mso-bidi-font-family:
Mangal;mso-ansi-language:SQ'><span style='mso-element:field-begin'></span></span><span
lang=SQ style='font-family:"Cambria","serif";mso-ansi-language:SQ'> XE "</span><span
style='font-size:11.0pt;font-family:"Cambria","serif";mso-ansi-language:RO'>Eminesku</span><span
lang=SQ style='font-family:"Cambria","serif";mso-ansi-language:SQ'>" </span><![endif]--><!--[if supportFields]><span
lang=SQ style='font-size:11.0pt;font-family:"Cambria","serif";mso-bidi-font-family:
Mangal;mso-ansi-language:SQ'><span style='mso-element:field-end'></span></span><![endif]--><span lang="SQ">”. Kështu u njoha me të. Sa filozofi shpalosi një
natë të tërë me atë shtatëmbëdhjetëvjeçar! Sa entusiazëm! Sa gëzim! I vendosur!
Përfytyrimi im nuk kish gabuar... Ishte një fëmijë i mrekullueshëm. Një natë
tjetër më njohu me letërsinë gjermane, e cila e ngazëllente. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">- Meqënëse të pëlqeka kaq shumë poezia, duhet edhe të shkruash, - i thashë.
- Madje kam dëgjuar që zotrote edhe ke shkruar.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">- Po, kam shkruar.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">- Edhe mua më pëlqen poezia, megjithse nuk shkruaj dot. Të lutem më trego
ndonjë poezi tënden. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><span lang="SQ">Eminesku</span><!--[if supportFields]><span lang=SQ style='font-size:11.0pt;
font-family:"Cambria","serif";mso-bidi-font-family:Mangal;mso-ansi-language:
SQ'><span style='mso-element:field-begin'></span></span><span lang=SQ
style='font-family:"Cambria","serif";mso-ansi-language:SQ'> XE "</span><span
style='font-size:11.0pt;font-family:"Cambria","serif";mso-ansi-language:RO'>Eminesku</span><span
lang=SQ style='font-family:"Cambria","serif";mso-ansi-language:SQ'>" </span><![endif]--><!--[if supportFields]><span
lang=SQ style='font-size:11.0pt;font-family:"Cambria","serif";mso-bidi-font-family:
Mangal;mso-ansi-language:SQ'><span style='mso-element:field-end'></span></span><![endif]--><span lang="SQ"> nuk ma
prishi. Më lexoi një vjershë që ia pat kushtuar një aktoreje, me të cilën e
kish zënë keq qymyri. Nuk më kujtohet mirë. Di vetëm që bënte fjalë për
shkëlqimin dhe pasuritë e një mbreti asiras, i fatkeqësuar nga një pasion
zhgënjyes... diçka e tillë. Këtë poezi e botoi, më duket, në vitet 1868 apo
1869 në “Familja” të Budapestit. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Të nesërmen në mbrëmje u takuam sërish. Por ndërkohë vërejta se e brente
një pakënaqësi intime. Dua të them se aktoren nuk para e kishte prekur mllefi i
mbretit asiras.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><span lang="SQ">Tashmë Eminesku</span><!--[if supportFields]><span lang=SQ
style='font-size:11.0pt;font-family:"Cambria","serif";mso-bidi-font-family:
Mangal;mso-ansi-language:SQ'><span style='mso-element:field-begin'></span></span><span
lang=EN-US style='font-family:"Cambria","serif"'> XE "</span><span
style='font-size:11.0pt;font-family:"Cambria","serif";mso-ansi-language:RO'>Eminesku</span><span
lang=EN-US style='font-family:"Cambria","serif"'>" </span><![endif]--><!--[if supportFields]><span
lang=SQ style='font-size:11.0pt;font-family:"Cambria","serif";mso-bidi-font-family:
Mangal;mso-ansi-language:SQ'><span style='mso-element:field-end'></span></span><![endif]--><span lang="SQ"> ishte i
heshtur dhe i ngrysur, fliste fare pak dhe çdo kundërshtim e inatoste. Më kot e
luta të më tregonte ndonjë poezi tjetër ose taë ma rilexonte të parën. Shkoi të
flinte herët. Edhe të nesërmen në drekë e gjeta duke fjetur. E zgjova. Vura re
se zemërimi i ishte zhdukur, madje ishte më i gëzuar se ditën e pardjeshme. E
kaluam tërë ditën duke qeshur; më foli për Indinë e lashtë, për dakët, për
Stefanin e Madh dhe më këndoi “Dojnën”. I kish ikur mllefi i mbretit asiras dhe
po gëzohej në heshtje me pasuritë dhe shkëlqimin e mbretit.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kështu e njoha atëhere, kështu mbeti deri në orët e mira të fundme: i
gëzuar dhe i trishtë, komunikues dhe i ngrysur, i butë dhe i ashpër, i kënaqur
me pak dhe i pakënaqur nga të gjitha; herë i kënaqur me mungesat e një asketi e
herë i pangopur nga kënaqësitë e jetë; herë duke iu larguar njerëzve dhe herë
duke i kërkuar ata; shpërfillës si ndonjë plak kokëfortë dhe lehtësisht i
nervozueshëm si ndonjë vajzë lozonjare. Përzierje e çuditshme! – lumturuese për
një artist, fatkeqe për një njeri! <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><span lang="SQ">Pranverën që pasoi shkoi në Moldavi me një trupë teatrore shëtitëse. E
prita Emineskun</span><!--[if supportFields]><span lang=SQ style='font-size:
11.0pt;font-family:"Cambria","serif";mso-bidi-font-family:Mangal;mso-ansi-language:
SQ'><span style='mso-element:field-begin'></span></span><span lang=SQ
style='font-family:"Cambria","serif";mso-ansi-language:SQ'> XE "</span><span
style='font-size:11.0pt;font-family:"Cambria","serif";mso-ansi-language:RO'>Emineskun</span><span
lang=SQ style='font-family:"Cambria","serif";mso-ansi-language:SQ'>" </span><![endif]--><!--[if supportFields]><span
lang=SQ style='font-size:11.0pt;font-family:"Cambria","serif";mso-bidi-font-family:
Mangal;mso-ansi-language:SQ'><span style='mso-element:field-end'></span></span><![endif]--><span lang="SQ"> më kot në
vjeshtë, se trupa u kthye pa të. I ati, nga Botoshani, e rigjeti çamarrokun
ikës dhe, ca me të mirë e ca me të keq, e çoi në shtëpi dhe që atje e dërgoi në
Vjenë. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><span lang="SQ">E pashë më vonë “Ideal të humbur natën e një bote që nuk është më...”.
Eminesku</span><!--[if supportFields]><span lang=SQ style='font-size:11.0pt;
font-family:"Cambria","serif";mso-bidi-font-family:Mangal;mso-ansi-language:
SQ'><span style='mso-element:field-begin'></span></span><span lang=SQ
style='font-family:"Cambria","serif";mso-ansi-language:SQ'> XE "</span><span
style='font-size:11.0pt;font-family:"Cambria","serif";mso-ansi-language:RO'>Eminesku</span><span
lang=SQ style='font-family:"Cambria","serif";mso-ansi-language:SQ'>" </span><![endif]--><!--[if supportFields]><span
lang=SQ style='font-size:11.0pt;font-family:"Cambria","serif";mso-bidi-font-family:
Mangal;mso-ansi-language:SQ'><span style='mso-element:field-end'></span></span><![endif]--><span lang="SQ"> po e mbante
fjalën: vogëlushi ishte bërë burrë. Më pas e takova Emineskun</span><!--[if supportFields]><span
lang=SQ style='font-size:11.0pt;font-family:"Cambria","serif";mso-bidi-font-family:
Mangal;mso-ansi-language:SQ'><span style='mso-element:field-begin'></span></span><span
lang=SQ style='font-family:"Cambria","serif";mso-ansi-language:SQ'> XE "</span><span
style='font-size:11.0pt;font-family:"Cambria","serif";mso-ansi-language:RO'>Emineskun</span><span
lang=SQ style='font-family:"Cambria","serif";mso-ansi-language:SQ'>" </span><![endif]--><!--[if supportFields]><span
lang=SQ style='font-size:11.0pt;font-family:"Cambria","serif";mso-bidi-font-family:
Mangal;mso-ansi-language:SQ'><span style='mso-element:field-end'></span></span><![endif]--><span lang="SQ"> pò këtu, me
njò vëlla të tij, oficer. Po shkonin të dy jashtë shtetit, ai njëri në Vjenë,
tjetri në Berlin. Ushtaraku ishte më i madh; gjithaq i bukur, i urtë dhe i
çuditshëm – një ngjashmëri e mahnitshme në të gjitha. Ai që shkoi në Berlin,
brenda disa muajsh i la pa mend ata të Akademisë Ushtarake me talentin e, kur
dha një provim, e shtyu mareshalin Moltke të interesohej nga afër për fatin e
ti, me synimin ta merrte pranë vetes. Për të kremtuar suksesin, vëllai i
Emineskut</span><!--[if supportFields]><span lang=SQ style='font-size:11.0pt;
font-family:"Cambria","serif";mso-bidi-font-family:Mangal;mso-ansi-language:
SQ'><span style='mso-element:field-begin'></span></span><span lang=SQ
style='font-family:"Cambria","serif";mso-ansi-language:SQ'> XE "</span><i
style='mso-bidi-font-style:normal'><span style='font-size:11.0pt;font-family:
"Cambria","serif";mso-ansi-language:RO'>Emineskut</span></i><span lang=SQ
style='font-family:"Cambria","serif";mso-ansi-language:SQ'>" </span><![endif]--><!--[if supportFields]><span
lang=SQ style='font-size:11.0pt;font-family:"Cambria","serif";mso-bidi-font-family:
Mangal;mso-ansi-language:SQ'><span style='mso-element:field-end'></span></span><![endif]--><span lang="SQ"> shkoi në
shtëpi dhe, pa nxjerrë qoftë edhe një fjalë të vetme nga goja, vrau veten. Pas
një kohe të gjatë, kur ia përmenda atë ngjarje të dhembshme, Eminesku m’u
përgjigj duke qeshur: “Më mirë! Ai ishte më i urtë se ne!” <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><span lang="SQ">Disa vite më vonë erdhi në Bukuresht i ati i Emineskut</span><!--[if supportFields]><span
lang=SQ style='font-size:11.0pt;font-family:"Cambria","serif";mso-bidi-font-family:
Mangal;mso-ansi-language:SQ'><span style='mso-element:field-begin'></span></span><span
lang=SQ style='font-family:"Cambria","serif";mso-ansi-language:SQ'> XE "</span><i
style='mso-bidi-font-style:normal'><span style='font-size:11.0pt;font-family:
"Cambria","serif";mso-ansi-language:RO'>Emineskut</span></i><span lang=SQ
style='font-family:"Cambria","serif";mso-ansi-language:SQ'>" </span><![endif]--><!--[if supportFields]><span
lang=SQ style='font-size:11.0pt;font-family:"Cambria","serif";mso-bidi-font-family:
Mangal;mso-ansi-language:SQ'><span style='mso-element:field-end'></span></span><![endif]--><span lang="SQ">. Ishte në plak tepër i këndshëm, hokatar dhe
origjinal. Bëri një biznes të fitimprurës dhe bleu për të birin rroba, një orë
e i dha “për jetën” njëqind verdhushka, si pjesë të trashëgimisë nga pasuria
prindërore. E pyeta atëhere Emineskun</span><!--[if supportFields]><span
lang=SQ style='font-size:11.0pt;font-family:"Cambria","serif";mso-bidi-font-family:
Mangal;mso-ansi-language:SQ'><span style='mso-element:field-begin'></span></span><span
lang=SQ style='font-family:"Cambria","serif";mso-ansi-language:SQ'> XE "</span><span
style='font-size:11.0pt;font-family:"Cambria","serif";mso-ansi-language:RO'>Emineskun</span><span
lang=SQ style='font-family:"Cambria","serif";mso-ansi-language:SQ'>" </span><![endif]--><!--[if supportFields]><span
lang=SQ style='font-size:11.0pt;font-family:"Cambria","serif";mso-bidi-font-family:
Mangal;mso-ansi-language:SQ'><span style='mso-element:field-end'></span></span><![endif]--><span lang="SQ"> nëse e
kishte të ëmën gjallë. Ajo pat ndrruar jetë, por, sipas mënyrës si m’u
përgjigj, kuptova se me vdekjen e saj lidheshin disa kujtime më të ashpra sesa
të një vdekjeje normale, jo vetëm të dhembshme, por edhe të papëlqyeshme. Mora
vesh pastaj se një motër e tij, e cila e donte fort, jetonte e tërhequr në një
manastir: e gjora vajzë ishte paralizuar qysh në fëmijëri. Dhe pati njerëz, jo
dosido, por me emër të mirë, të cilët besonin ose linin të kuptohej që
fatkeqësia e Emineskut e kishte burimin tek vesi. Ç’është e vërtetë, ishte i
çrregullt, por kurrsesi jo me vese. Në këtë botë, shumica e njerëzve të
zakonshëm besonin se kënaqësitë lëndore të jetës përbëjnë privilegjin e tyre
ekskluziv dhe se njerëzit me vlera të rralla nuk kanë të drejtë të kenë cene.
Kishte një temperament të papërshkrueshëm: kur e mbërthente ndonjë pasion,
ishte një torturë e vërtetë. Ma pat hapur zemrën jo një herë. Duke mos u sjellë
në mënyrë normale, çdo sukses e nxirrte nga fiqiri... Atëhere shpërthente
tmerrisht, me ndjesi të nderë, me tepri lakmie, që bënin të përshfaqej fort
qartë se si do të përfundonte ky njeri i epërm. Kur lodhej jashtë mase nga ai
tërmet, mbyllej në dhomën e tij, flinte dhe në krye të dy-tri ditëve shfaqej
sërish i qetë si “Ylli i mëngjezit”, i pavdekshëm dhe i ftohtë.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Sakaq fillonte me gjallërinë shkëndijueae të më predikonte budizmin dhe të
më këndonte Nirvanën, pikësynimin e epërm të Buda-Çakiamunit. Një ndërlikim të
tillë, një tepri të tillë pati edhe në orët e mira të fundit: kjo qe edhe shënja
e fundit të tij. Pas tërmetit, nuk u mbyll më në dhomë për të fjetur dhe të
bëjë siç bënte më parë Ylli i mëngjezit. U çapit përpara, vetëm përpara, derisa
ra nën goditjet e armikut që mbante qysh kur ndodhej në gji të s’ëmës. Fëmijë e
një race të fisme dhe të hershme, brenda tij zhvillohej lufta vendimtare midis
flakës të jetës më të lartë dhe farës së shkatërrimit përfundimtar të racës –
gjeniut dhe çmendjes. Ajo luftë ishte e tmerrshme. Përpjekja, udha drejt
Nirvanës, ishte sa e dhembshme, aq edhe e ndritshme. Në kokën e të sëmurit,
zgjuarësia më shkëlqimtare, shpirti më i mllefosur në trupin më të munduar. Dhe
nëse qamë kur e vendosën miqtë armiq, admiruesit dhe smirëzinjtë, nën blirin e
shënjtë, nuk lotuam për vdekjen e tij, vajtuam për mundimin që përjetoi kjo
qenie e tendosur për shkak të rrethanave, për shkak të njerëzve, për shkak të
atij vetë. <o:p></o:p></span></span></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><span lang="SQ">Eminesku</span><!--[if supportFields]><span lang=SQ style='font-size:11.0pt;
font-family:"Cambria","serif";mso-bidi-font-family:Mangal;mso-ansi-language:
SQ'><span style='mso-element:field-begin'></span></span><span lang=SQ
style='font-family:"Cambria","serif";mso-ansi-language:SQ'> XE "</span><span
style='font-size:11.0pt;font-family:"Cambria","serif";mso-ansi-language:RO'>Eminesku</span><span
lang=SQ style='font-family:"Cambria","serif";mso-ansi-language:SQ'>" </span><![endif]--><!--[if supportFields]><span
lang=SQ style='font-size:11.0pt;font-family:"Cambria","serif";mso-bidi-font-family:
Mangal;mso-ansi-language:SQ'><span style='mso-element:field-end'></span></span><![endif]--></span><span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> vuajti
shumë, edhe nga uria. Po, ama nuk u përkul kurrë: ishte zotni burrë dhe jo nga
ata që gjen ngado ku shkel. Breza të tërë do të ngjiten me pompozitet në kodrën që
të çon në Sherban Voda, pasi ta kenë mbushur me mosgjënë e tyre një kohë dhe
një copë nga e cila të nxjerrësh një tjetër Eminesku ndoshta nuk ka për t’u
gjetur më. Le të prehet në qetësi shpirti i pezmuar! Budisti i ethshëm ndjehet
tani i lumtur: është kthyer në Nirvana, – aq bukur e kënduar, aq shumë e
dëshiruar, - për të tepër vonë, tepër herët për ne.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: right;">
<span style="font-family: "cambria" , serif; font-size: 14.6667px;"> </span><span style="font-family: inherit;">Shqipëroi <b>Kopi Kyçyku</b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><br /></span></span></div>
Esse non vidarehttp://www.blogger.com/profile/00556433488178931959noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5104911184935471123.post-63080853225424517882016-03-30T13:50:00.000-07:002019-01-11T12:53:12.387-08:00„S'më duhen lëvdata, as pare të thata / Për vargjet që thurra me lotët e mi”* - Bisedë me poetin, arkitektin dhe shqipëruesin Petraq Kolevica <div class="WordSection1">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit;"><br /></span></div>
<span style="font-family: inherit;">
</span>
<br />
<span style="font-size: large;"></span><br />
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><i><span style="font-family: inherit;"></span></i></span><br />
<div style="display: inline !important;">
<span style="font-size: large;"><i><span style="font-family: inherit;"><i><span style="font-family: inherit;">Petraq Kolevica u lind në Korçë më 11.01.1934. Kreu shkollën fillore dhe gjimnazin në Korçë. Gjimnazi i Korçës ishte pasardhës i Liceut Francez dhe disa nga profesorët e mëparshëm vazhdonin të jepnin mësim atje. Ndër te tjera, ishin këta mësues që ngjallen tek Petraqi interesin dhe dashurinë për artin e sidomos poezinë. Në atë kohë ai pati kontakt edhe me piktorët Vangjush Mio e Vangjush Tushi, që ndikuan shumë në formimin e tij.</span></i></span></i></span></div>
<span style="font-size: large;"><i><span style="font-family: inherit;">
</span></i></span></div>
<span style="font-size: large;">
<i><div style="text-align: justify;">
<i><span style="font-family: inherit;"></span></i><br />
<div style="display: inline !important;">
<i><span style="font-family: inherit;"><i><span style="font-family: inherit;">Studimet për inxhinieri ndërtimi i kreu në periudhen 1952-1957 në Universitetin Politeknik të Tiranës.</span></i></span></i></div>
<i><span style="font-family: inherit;">
</span></i></div>
<div style="text-align: justify;">
<i><span style="font-family: inherit;"></span></i><br />
<div style="display: inline !important;">
<i><span style="font-family: inherit;"><i><span style="font-family: inherit;">Punoi shumë vite si inxhinier dhe arkitekt. Gjatë gjithë veprimtarisë si arkitekt, ai u mundua të projektonte ndërtesa moderne dhe funksionale. U kritikua shumë herë për ndikime të huaja nga partiakët e asaj kohe. Pas një fjalëkëmbimi me Enver Hoxhën në ekspozitën „Shqipëria Sot“, u dërgua për të punuar si teknik ndërtimi në Valias. Që nga ajo kohë pothuajse nuk punoi më si arkitekt. Jetën e tij si inxhinier dhe arkitekt e ka përmbledhur në librin „Arkitektura dhe diktatura“.</span></i></span></i></div>
<i><span style="font-family: inherit;">
</span></i></div>
<div style="text-align: justify;">
<i><span style="font-family: inherit;"></span></i><br />
<div style="display: inline !important;">
<i><span style="font-family: inherit;"><i><span style="font-family: inherit;">Qysh në rininë e hershme interesohej për poezinë. Në vitet '60 botoi përkthimin e poemës „Demoni“ të Lermontovit, që u prit shumë mirë nga lexuesi i atëhershem.</span></i></span></i></div>
<i><span style="font-family: inherit;">
</span></i></div>
<div style="text-align: justify;">
<i><span style="font-family: inherit;"></span></i><br />
<div style="display: inline !important;">
<i><span style="font-family: inherit;"><i><span style="font-family: inherit;">Në vitin 1986, botoi librin me përkthime nga gjermanishtja „Poezi gjermane dhe austriake“.</span></i></span></i></div>
<i><span style="font-family: inherit;">
</span></i></div>
<div style="text-align: justify;">
<i><span style="font-family: inherit;"></span></i><br />
<div style="display: inline !important;">
<i><span style="font-family: inherit;"><i><span style="font-family: inherit;">Është i vetmi që ka përkthyer poezi klasike japoneze, ndonëse jo nga origjinali.</span></i></span></i></div>
<i><span style="font-family: inherit;">
</span></i></div>
<div style="text-align: justify;">
<i><span style="font-family: inherit;"></span></i><br />
<div style="display: inline !important;">
<i><span style="font-family: inherit;"><i><span style="font-family: inherit;">Në kohën e demokratizimit të Shqipërisë kontribuoi si deputet në parlamentin e parë pluralist të Shqipërisë dhe si pjestar i këshillit botues te gazetes „Rilindja Demokratike“.</span></i></span></i></div>
<i><span style="font-family: inherit;">
</span></i></div>
<div style="text-align: justify;">
<i><span style="font-family: inherit;"></span></i><br />
<div style="display: inline !important;">
<i><span style="font-family: inherit;"><i><span style="font-family: inherit;">Në vitet e mëvonshme, për shkak të një sëmundjeje të rëndë, Petraq Kolevica u tërhoq nga politika aktive, por ka shfaqur shpesh mendimin e tij në gazeta të ndryshme.</span></i></span></i></div>
<i><span style="font-family: inherit;">
</span></i></div>
<div style="text-align: justify;">
<i><span style="font-family: inherit;"></span></i><br />
<div style="display: inline !important;">
<i><span style="font-family: inherit;"><i><span style="font-family: inherit;">Në vitin 1992 u botua vëllimi i parë me poezi, „Kënge nga koha e keqe” - poezi të shkruara me parë prej tij, por të pabotuara deri atëhere, kuptohet: për arsye të përmbajtjes.</span></i></span></i></div>
<i><span style="font-family: inherit;">
</span></i></div>
<div style="text-align: justify;">
<i><span style="font-family: inherit;"></span></i><br />
<div style="display: inline !important;">
<i><span style="font-family: inherit;"><i><span style="font-family: inherit;">Më vonë botoi edhe vëllime të tjera me poezi. Së fundi, në vitin 2013, i përmblodhi poezitë e tij origjinale në dy vëllimet me titull “Të korrat e vona”.</span></i></span></i></div>
<i><span style="font-family: inherit;">
</span></i></div>
<div style="text-align: justify;">
<i><span style="font-family: inherit;"></span></i><br />
<div style="display: inline !important;">
<i><span style="font-family: inherit;"><i><span style="font-family: inherit;">Të rëndësishme në krijimtarinë e Kolevicës janë edhe librat për Lasgush Poradecin dhe Mitrush Kutelin, me të cilët e lidhte një miqësi e ngushtë.</span></i></span></i></div>
<i><span style="font-family: inherit;">
</span></i></div>
<div style="text-align: justify;">
<i><span style="font-family: inherit;"></span></i><br />
<div style="display: inline !important;">
<i><span style="font-family: inherit;"><i><span style="font-family: inherit;">Librat "Lasgushi më ka thënë" dhe "Me Mitrushin", si edhe disa libra të tjerë, mund të lexohen në www.petraq-kolevica.com ("Librat online").</span></i></span></i></div>
<i><span style="font-family: inherit;">
</span></i></div>
<div style="text-align: justify;">
<i><span style="font-family: inherit;"></span></i><br />
<div style="display: inline !important;">
<i><span style="font-family: inherit;"><i><span style="font-family: inherit;">Ky jetëshkrim synon të japë shkurtimisht vetëm disa nga momentet kryesore të jetës plot tallaze të Petraq Kolevicës, jetë që, më mirë se kudo, është pasqyruar në poezitë e tij.</span></i></span></i></div>
<i><span style="font-family: inherit;">
</span></i></div>
</i></span><br />
<div style="text-align: justify;">
<div style="display: inline !important;">
<i><span style="font-family: inherit;"><i><span style="font-family: inherit;"><br /></span></i></span></i></div>
</div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b>Revista Haemus</b>: <i>Lexuesit e
vëmendshëm dhe të zgjedhur e dinë </i><i><span lang="SQ">që</span></i><i> poezia juaj ka një arkitekturë krejt të
vetën, por edhe që arkitektura, aq sa mundej deri në fillimin e viteve ’90, ka
një poezi të mirëdallueshme…<o:p></o:p></i></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b>Petraq Kolevica</b>: Ju falemnderit që, në mes punëve tuaja të shumta,
gjeni kohë të bisedoni me mua. Gëzohem që jetoni e krijoni në atë vend ku
jetuan e krijuan i shenjti Asdren, i urti Mitrush Kuteli dhe i adhuruari Lasgush.
Uroj të keni jetë më të mirë dhe krijimtari më të begatë se ata.</span></div>
<a name='more'></a><div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify; text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><i><br />Meqë ende jetojmë në një botë të sunduar nga
mass-media, krijimtaria juaj artistike vazhdon të qëndrojë më shpesh në hije.
Si i shihni tani fillesat tuaja poetike? Korça, Tirana, vende të tjera të
shenjta vetjake për poezinë që do të shkruanit më vonë…</i><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Për artistët e të gjitha fushave
të krijimtarisë vendlindjet e tyre i kanë pasur si të shenjta dhe burime të
përhershme frymëzimi. Kështu ka qënë edhe për mua. Po kështu janë edhe mbresat
që lenë vendet e tjera, ku artisti kalon pjesë të jetës së tij.</span><br />
<i style="text-indent: 35.4pt;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><br /></span></i>
<i style="text-indent: 35.4pt;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">... Njohja me Lasgush Poradecin dhe çfarë do të
veçonit tani nga miqësia e gjatë me të?</span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Nga miqësia me Lasgushin mund të
veçoja shumë gjëra, por po theksoj një gjë, të cilkën e përsëriste shpesh: ”<i>Që të bësh poezi <u>që mbetet</u>, duhet të
njohësh mirë gjuhën e vendit tënd, të kesh një kulturë sa më të gjerë, dhe të
mos nxitohesh të bësh shpejt e shpejt një poezi, se</i>, - siç thoshte, - <i>poezia s’është shaka</i>!”</span><br />
<i style="text-indent: 35.4pt;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><br /></span></i>
<i style="text-indent: 35.4pt;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Cila nga shprehjet, apo bindjet e Lasgushit, ju
duket më e rëndësishme për këtë kohë?</span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Këto të thënat e tij vlejnë për
të gjitha kohërat.</span><br />
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><i><br /> Po nga miqësia me Kutelin?</i></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Pata fatin të kisha miqësi
disavjeçare me Mitrush Kutelin. Siç shihet në gjithë krijimtarinë e tij, edhe
Kuteli rëndësi të madhe i kushtonte gjuhës, që të ishte sa më e pastër dhe sa
më afër gjuhës së thjeshtë.</span><br />
<i style="text-indent: 35.4pt;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><br /></span></i>
<i style="text-indent: 35.4pt;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Cilët janë poetët me të cilët ju pjek ylli, siç thotë populli?</span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Mund të them se, qysh në rininë
time të hershme, e kisha njohur krijimtarinë e poetëve kryesorë shqiptarë, që
nga Naimi e këtej; por, më në fund, ylli më mbeti tek Fan S. Noli, sepse,
përveç poezive të tij origjinale, mësova edhe disa kulme të poezisë botërore,
që nga i vjetri Omar Khajam dhe deri tek Edgar Allan Poe, sa për të përmendur
prej tyre.</span><br />
<i style="text-indent: 35.4pt;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><br /></span></i>
<i style="text-indent: 35.4pt;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Sa dhe kur mendoni se shqipërimi / përkthimi
është krijimtari e mirëfilltë, a të paktën rikrijim në kuptimin e plotë të
fjalës?</span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Edhe për këtë, përgjigjen e saktë
na e jep vetë Fan Noli tek përkthimet e të cilit nuk gjejmë një përkthim
fjalë-për-fjalë, por një rikrijim në shqip të poezisë që përkthen. Edhe se
shpeshherë duket sikur largohet me fjalët, ai i mbetet besnik poezisë. Si
shëmbull mund të përmend përkthimin e poezisë «Dashuria e fundme» e Tutçjevit.</span><br />
<i style="text-indent: 35.4pt;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><br /></span></i>
<i style="text-indent: 35.4pt;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Në disa përmasa të saj, poezia juaj nxjerr në pah
plagët dhe mbrapshtitë e shoqërisë. Ka qënë qysh në fillim e tillë, apo
mashtrimet dhe pengesat e gjata diktatoriale ju kanë afruar më tepër me
dhembjet e përhershme të njerëzve?</span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Mund të them se kohën më të
shumtë të rinisë dhe të pjekurisë sime ia pata kushtuar profesionit tim si
arkitekt. Pjesa tjetër e kohës i mbetej poezisë, e në radhë të parë përkhtimeve
nga rusishtja dhe, më vonë, nga gjermanishtja. Krahas këtyre, thurrja edhe
poezi origjinale, por pa qëllim botimi. Poezive origjinale u kushtova më shumë
kohë që nga viti 1974, kur më larguan nga profesioni im si arkitekt, dhe
atëhere temat e poezive vinin vetvetiu nga mjedisi ku punoja. Këtu po përmend
poezitë që përmblidhen nën titullin «Këngë nga koha e keqe», si për shëmbull
«Rradha», «Damarët e prerë», «Vajzat që shtrojnë pllaka», «Tekniket e
ndërtimit» etj.</span><br />
<i style="text-indent: 35.4pt;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><br /></span></i>
<i style="text-indent: 35.4pt;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Si e këqyrni çështjen e disidencës së mirëfilltë
dhe të së sajuarës?</span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Për disidencën nuk më intereson
të merrem fare, sepse ka 25 vjet që gazetat shqiptare shkruajnë dhe rishkruajnë
për këtë temë dhe nuk po mundin ta kullojnë.</span><br />
<i style="text-indent: 35.4pt;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><br /></span></i>
<i style="text-indent: 35.4pt;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Keni vuajtur drejtpërdrejt nga pamundësia për të
botuar ashtu siç shkruanit. Si e përballuat qëndrimin e detyrueshëm në hije dhe
heshtjen që ju mbulonte, ndërkohë që autorë tashmë krejt të harruar ngriheshin
në qiell?</span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Nuk kam qënë antar i Lidhjes së
Shkrimtarëve. Botova vetëm përkthime në atë kohë. Poezitë origjinale, për herë
të parë i botova tek gazeta «Rilindja demokratike» në mars 1991 dhe si vëllim
më vete nën titullin «Këngë nga koha e keqe» - në fillim të vitit 1993.</span><br />
<i style="text-indent: 35.4pt;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><br /></span></i>
<i style="text-indent: 35.4pt;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Cilët ju kanë ndenjur pranë gjatë kaq viteve?</span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Gjithë kohen kam qënë tepër i
ngarkuar me punë dhe miqësitë i kam patur të pakta dhe të përkohëshme. Miq të
vërtetë deri më sot më kanë mbetur tepër pak.</span><br />
<i style="text-indent: 35.4pt;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><br /></span></i>
<i style="text-indent: 35.4pt;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Si e përfytyroni kulturën shqiptare në të ardhmen?</span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Jam i paaftë të përfytyroj se si
do të shkojë kultura shqiptare në të ardhmen.</span><br />
<i style="text-indent: 35.4pt;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><br /></span></i>
<i style="text-indent: 35.4pt;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">A ka dhe sidomos a shpresoni se mund të ketë poezi
në arkitekturën e ditëve tona?</span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Për arsye shëndetsore nuk kam
patur mundësi të shoh dhe, aq më pak, të ndjek ndërtimet në qytetin e Tiranës,
pa përmendur qytetet e tjera.</span><br />
<i style="text-indent: 35.4pt;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><br /></span></i>
<i style="text-indent: 35.4pt;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Një fjalë e urtë, një varg, një njeri, një ngjarje,
një parabolë që kanë ndikuar ndjeshëm në krijimtarinë tuaj…</span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Në krijimtarinë time
arkitekturore kam patur gjithnjë si udhërrëfyese një këshillë të ë madhit
arkitekt amerikan Frank Lloyd Wright, që u thotë arkitektëve: «<i>Duajeni arkitekturën si veten tuaj</i>»;
tani, duke e lënë modestinë, mund të them se arkitekturën ndonjëherë e kam
dashur deri në harrim të vetvetes. Në hapat e tjerë të jetës sime gjithnjë kam
patur parasysh shprehjen e Petri Nini Luarasit: «<i>Edhe 99 herë po të rrëzohemi, përsëri duhet të ngrihemi</i>».<o:p></o:p></span></div>
<div align="right" class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: right;">
<i><span style="font-family: inherit;">Bukuresht-Tiranë, 2015<span style="font-size: large;"><o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b>Nga krijimtaria poetike e Petraq Kolevicës*</b></span></div>
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">
</span><br />
<div class="WordSection2">
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<h1 style="margin-top: 0cm; text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><i><span lang="IT" style="color: windowtext;">Shpirti</span></i></span></h1>
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Fle, shpirti, fle... vullkan i shuar <br />Harruar nga të gjithë <br />Dhe kur kujton se si pat vluar <br />i vjen si qen të klithë.</span>
<br />
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Vullkani hesht dhe
llavë s’nxjerr <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Si llavë sot mban
vrerin <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kur ndien rrugaçët
mbi krater <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">që qeshin dhe
përmjerin.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<h1 style="margin-top: 0cm; text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><i><span lang="IT" style="color: windowtext;">Eci rrugës
çalë-çalë</span></i><i><span lang="IT" style="color: windowtext;"><o:p></o:p></span></i></span></h1>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Eci rruges çalë-çale,</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Nën sqetull – çantën me poezi,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kërkoj dikë të flas një fjalë,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kërkoj, si Diogjeni, një njeri.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">S'e gjej e kthehem çalë – çalë<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Të hy në qypin tim – shtëpi,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Atje do mund të flas një fjalë<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Me ty, e ëmbla poezi.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<h1 style="margin-top: 0cm; text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><i><span lang="FR" style="color: windowtext;">Lotët</span></i><i><span lang="FR" style="color: windowtext;"><o:p></o:p></span></i></span></h1>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Po edhe në sjell këto vargje që pata</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">S'i sjell për fitime në tregun e zi<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">(Në treg të gënjeshtrës, që sot bën kërdi)<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">S'më duhen lëvdata, as pare të thata,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Për vargjet që thurra me lotët e mi.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<h1 style="margin-top: 0cm; text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><i><span lang="FR" style="color: windowtext;">Vargjet e mia</span></i><i><span lang="FR" style="color: windowtext;"><o:p></o:p></span></i></span></h1>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Vargjet e mia</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Vargje të lira.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ku janë shkrirë<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Zërat e zemrave.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Vargjet e mia<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Vargje të dlira<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kaçuba të shpendrave,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Të mbira<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Përmbi gërmadhat e ëndërrave...<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<h1 style="margin-top: 0cm; text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><i><span lang="FR" style="color: windowtext;">Nocturne</span></i><i><span lang="FR" style="color: windowtext;"><o:p></o:p></span></i></span></h1>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Tani, kur tërë bota fle,</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">O shpirti im, përse rri zgjuar?<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ç'te ngre kështu në shtrat sa bie.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-GB"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Sikur me gjemba është shtruar?<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Me dhembin plagët, plagët, bre!<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Që ditëpërditë janë shtuar,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Për këtë popull që po fle<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-GB"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kështu, verbuar e shurdhuar<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<h1 style="margin-top: 0cm; text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><i><span lang="EN-GB" style="color: windowtext;">Muret prej
betoni</span></i><i><span lang="EN-GB" style="color: windowtext;"><o:p></o:p></span></i></span></h1>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Qytete dhe Shtete dhe dete</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Rrethoni me mure betoni<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dhe shpesh ëndërroni nga froni<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Një fat Faraoni për vete.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Qytete dhe Shtete dhe dete<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Rrethoni me mure betoni<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dhe njerëz flijoni sa doni<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dhe çmoni dhe mbroni skelete.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Qytetet dhe Shtetet dhe detet<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Rrethoni me mure betoni,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Sundoni me gjak, si Neroni.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Liria po stepet, po s'jepet.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Qytetet dhe Shtetet dhe detet<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Rrethoni me mure betoni;<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">S'ka vrimë prej nga të shpëtoni,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kur brenda të bien tërmetet.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Qytetet dhe Shtetet dhe detet<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Rrethoni me mure betoni...<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Tiranë, që vini dhe shkoni,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-GB"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Për turp do t'ju mbeten portretet!<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<h1 style="margin-top: 0cm; text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><i><span lang="EN-GB" style="color: windowtext;">Vitet që
vijnë</span></i><i><span lang="EN-GB" style="color: windowtext;"><o:p></o:p></span></i></span></h1>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kaq u shtuan poshtërsitë,</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-GB"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kaq u rritën marrëzitë,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kaq na mbytën ligesitë,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Sa kam frike se një ditë,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kur dhe ne të shohim dritë,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kur të hapen krejt kufijtë,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-GB"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Oh, kam frikë atë ditë,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-GB"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ikjen e gjithë njerëzisë!<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-GB"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Do të lenë mall' e gjënë;<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-GB"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Do braktisin babë e nënë<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-GB"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">E s'do kthejnë kokën prapa,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Po do ikin me të vrapa<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Larg qytetit, larg shtëpisë,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Larg, më larg prej Shqipërisë;<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Larg, më larg kësaj së mjerës,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Sikur ikin prej kolerës...<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<h1 style="margin-top: 0cm; text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><i><span lang="FR" style="color: windowtext;">Vajza e repartit
të qëndisjes</span></i><i><span lang="FR" style="color: windowtext;"><o:p></o:p></span></i></span></h1>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ajo qëndiste përmbi pëlhurë.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ajo s'qëndiste për vete kurrë.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ajo qëndiste.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dëgjonte.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">S'fliste.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ajo qëndiste dhe ëndrra stiste.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ajo qëndiste, por asgjë s'priste.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ajo ç'qëndiste do desh ta griste.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ajo qëndiste.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ajo qëndiste<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dhe herë-herë<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Një lot i shkiste.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<h1 style="margin-top: 0cm; text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><i><span lang="IT" style="color: windowtext;">Ti</span></i><i><span lang="IT" style="color: windowtext;"><o:p></o:p></span></i></span></h1>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Në këto dit' e këto nete,</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kur po kaloj nëpër tërmete,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kur m'iu vu shkelmi gjith një jete,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">E vetmja Ti përkrah m'u gjete,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">E dashur që, e dashur mbete,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Gëlltite lotët në vetvete,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Më hodhe krahun... U mbështete...<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Atëhere ndjeva me gëzim,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Se jeta prapë kish kuptim.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<h1 style="margin-top: 0cm; text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><i><span lang="FR" style="color: windowtext;">Sytë</span></i><i><span lang="FR" style="color: windowtext;"><o:p></o:p></span></i></span></h1>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Një ditë ndoshta s'do t'të shoh</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Mund t’i humb sytë që të dy<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Po, brenda meje, domosdo<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Do të të shoh përherë ty<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ti mos ma shih një lot në sy<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<h1 style="margin-top: 0cm; text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><i><span lang="FR" style="color: windowtext;">Merrma dorën</span></i><i><span lang="FR" style="color: windowtext;"><o:p></o:p></span></i></span></h1>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">O, merrma dorën dhe shtërngoma,</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ta ndiej më fort që të kam pranë.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Si n'ato vite që më s'janë,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kur çelën lulet që u thanë.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Po, ne, në shpirt, na mbet aroma<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<h1 style="margin-top: 0cm; text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><i><span lang="FR" style="color: windowtext;">Vit e përvit</span></i><i><span lang="FR" style="color: windowtext;"><o:p></o:p></span></i></span></h1>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Vit e përvit,</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Me nxit,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Po shkunden fletë kalendari,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Por ti si ishe je<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dhe unë – po i pari;<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ashtu të shoh,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ashtu më sheh,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Vështrimet na përpiqen<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Si gur zjarri.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Acari fryn e shfryn<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">I shtyn të mblidhen retë,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dëbora qetë-qetë<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Mbi ne po bie.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Po ti si ishe je<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dhe unë – po i pari.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Zjarri,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">S'u shua zjarri.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Tufane le të fryjnë,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dëborë rëntë, rëntë...<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Në zemrat s'mund të hyjnë,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Se ti si ishe je<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dhe unë – po i pari.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<h1 style="margin-top: 0cm; text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><i><span lang="FR" style="color: windowtext;">Fotografitë</span></i><i><span lang="FR" style="color: windowtext;"><o:p></o:p></span></i></span></h1>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Albumin me foto shfletojmë një ditë</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-GB"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">dhe shohim gjith' jetën të mbetur nga pas;<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-GB"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">tek dalin fytyra me sytë plot dritë<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">tregojnë sa shpejt na pat ikur të ritë<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">dhe zemra na dhemb, por ndjejmë dhe pak gaz.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<h1 style="margin-top: 0cm; text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><i><span lang="FR" style="color: windowtext;">Sirena</span></i><i><span lang="FR" style="color: windowtext;"><o:p></o:p></span></i></span></h1>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Këndon sirena dhe noton,</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Se lundrën do të ndalë.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Rri Odiseu e dëgjon<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dhe dot s'i flet një fjalë.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Rri Odiseu dhe duron<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Pas lundrës i mbërthyer,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Pa zemra ngrihet e lufton<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Me brinjët, për t'i thyer.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Thërret sa ndihet breg më breg<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Po shokët s'i përgjigjen.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Atje, i lidhur në direk,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Nga lotët syt' i digjen.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Largohet lundra dhe humbet<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Në detin e pa anë;<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><span lang="IT">Hesht Odiseu. </span><span lang="EN-GB">Rri e s 'flet<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-GB"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dhe shokët s'i do pranë.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Del hën' e plotë lart mbi mal<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dhe përmbi retë hip,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Siren' e vogël qan ngadal,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-GB"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Me lotët detin krip.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-GB"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dhe Odiseu, i mërzitur,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-GB"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">I mbetur lundërthyer,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-GB"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Shtrëngon te zemra e zhuritur<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Një këngë aq të vyer.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<h1 style="margin-top: 0cm; text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><i><span lang="FR" style="color: windowtext;">Librat e hedhur</span></i><i><span lang="FR" style="color: windowtext;"><o:p></o:p></span></i></span></h1>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">I hodha kaq libra të shkollës sime,</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Të vjetra, të prishura, por plot kujtime<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Prej tyre më lindnin kaq shum' ëndërrime<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Që jeta e ashpër i dëboi përngahera<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ah! Libra të shkolles në malin me plehra.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<h1 style="margin-top: 0cm; text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><i><span lang="FR" style="color: windowtext;">Dhurata e
mërgimtarit</span></i><i><span lang="FR" style="color: windowtext;"><o:p></o:p></span></i></span></h1>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Lejlek të praruar me nj’emër në sqep</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">e mbante ajo zbukurim përmbi bluzë <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">- Dhurat’ e atij që e puthi në buzë - <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">në vjeshtë lejleku shtegtoi, po pastaj, <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">u vra e s’u kthye mbi bluzën e saj.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<h1 style="margin-top: 0cm; text-indent: 35.4pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><i><span lang="FR" style="color: windowtext;">Ndoshta poezia e
fundit</span></i><i><span lang="FR" style="color: windowtext;"><o:p></o:p></span></i></span></h1>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dhe ndoshta, moj vajza, në qafë ju mora;</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dhe ndoshta, moj grua, do mbetesh e ve;<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dhe ndoshta të gjitha, të gjitha i bora,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Po ja që i donte i mjeri Atdhe.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Do mundnit të rronit të qeta, të qeta,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Të shkonit një jetë plot gaz e hare,<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Pa ja që qëllova poet, moj të shkreta.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Familja e poetit gëzimet s'i njeh.</span></span><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> </span></div>
</div>
<div class="WordSection3">
<div align="right" class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: right;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="FR">* Më shumë në </span><b><span lang="EN-US"><a href="http://www.petraq-kolevica.com/"><span lang="FR">www.petraq-kolevica.com</span></a></span></b><i style="font-size: x-large;"><span lang="EN-US"> </span></i><i style="font-size: x-large;"><span lang="FR"><o:p></o:p></span></i></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 2cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b>Din creaţia poetică a lui Petraq Kolevica</b></span><br />
<h1 style="margin-top: 0cm;">
<span style="color: windowtext; mso-ansi-language: RO; mso-fareast-language: RO;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> </span></span></h1>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 2cm; text-align: justify;">
<i><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Arhitect, traducător, poet, eseist şi renumit om de
cultură, născut la 11 ianuarie 1934 la Korça, oraş din sudul Albaniei, focar de
ştiinţã, de civilizaţie şi de tradiţii patriotice. A proiectat numeroase
clădiri şi alte obiective importante şi a participat în mod activ la procesele
democratice din Albania anilor '90 ai secolului trecut. Este preşedintele celei
dintâi Asociaţii de Arhitecţi Albanezi; a tălmăcit mai multe capodopere din
literatura rusă, germană, austriacă, japonezã şi franceză, fiind prieten de
nădejde al marelui liric albanez Lasgush Poradeci, format în lumea germanică şi
în România interbelicã. În afara poeziei, Kolevica a scris şi câteva monografii
şi studii critice („Arhitectura şi dictatura”, „Lasgush mi-a spus...”, „Cu
Mitrush Kuteli”, „Autobiografia lui I. Kadare în versuri”). Creaţia sa literară
este cuprinsă în volumele „Cântece din vremea rea”, „Astfel urci până la
stele”, „Secerişul târziu”, „Ţipătul vremii”, „Mormântul ascuns” şi „Vocea care
a strigat în deşert”. Trăieşte la Tirana.</span></i><i><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> </span></i></div>
</div>
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><i><br clear="all" style="mso-break-type: section-break; page-break-before: auto;" />
</i></b>
</span><br />
<div class="WordSection4">
<br />
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><i>Imn poeţilor</i></b><br />(Himn poetëve)</span><br />
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Castă nobilă a poeţilor<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Lumină din lumina profeţilor<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Apari şi dispari prin râspântii
de vieţi<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Flacără de cometă<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Riduri adânci ari<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">În inima celor drepţi.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Castă nobilă a poeţilor<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Oameni pe care<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dramele zilei nu vă lasă<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Să dormiţi noaptea<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Duşmani ai celor comozi<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Nu vă pătaţi<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Nu-mbătrâniţi<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Castă nobilă a poeţilor<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Lumină din lumina profeţilor<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Luminaţi noaptea noastră</span><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> </span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; page-break-after: avoid;">
<br /></div>
<h1 style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><i><span style="color: windowtext;">O viaţă şi o moarte</span></i><i><span style="color: windowtext;"><o:p></o:p></span></i></span></h1>
<h1 style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc444637924"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc441609426"></a><span style="color: windowtext; font-weight: normal;">(Një jetë dhe një vdekje)</span><span style="color: windowtext; font-weight: normal;"><o:p></o:p></span></span></h1>
<div align="right" class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt; text-align: right;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt; text-align: center;">
<i><span style="font-family: inherit;">Străinei care a murit în Albania<span style="font-size: large;"><o:p></o:p></span></span></i></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt; text-align: center;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Fugea trenul, fugea trenul, dincolo spre Europa<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ea privea des la fereastră şi în piept se făcea
groapa<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Fugeau anii, fugeau anii, cădeau visele mereu<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Toată viaţa ei în groapă se încolăcea din greu<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Urcă, urcă înspre groapă, turma zilelor amare<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dar în inima femeii e o groapă şi mai mare<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Când pământul i-a venit peste cap şi peste gând<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Pădurile ţării sale au înlăcrimat urlând<o:p></o:p></span></div>
<h1 style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt;">
<a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc345095211"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> </span></a></h1>
<h1 style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><i><span style="color: windowtext;">Şi de sunt unde sunt azi</span></i><i><span style="color: windowtext;"><o:p></o:p></span></i></span></h1>
<h1 style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc444637926"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc441609428"></a><span style="color: windowtext; font-weight: normal;">(Dhe në jam këtu ku jam)</span><span style="color: windowtext; font-weight: normal;"><o:p></o:p></span></span></h1>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Şi de sunt unde sunt azi<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Nu sunt oamenii de vină<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ci pentru că n-am ştiut<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Să pup altarul ipocriziei<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Şi de sunt unde sunt azi<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Îngrop visele tinereţii<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dar mai am şi alte vise<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ce mă duc spre înălţimi<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Căci de sunt unde sunt azi<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Prea strivit de plictiseală<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Leac îmi pun în suflet singur<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Din balsamul poeziei<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt; page-break-after: avoid;">
<br /></div>
<h1 style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><i><span style="color: windowtext;">Sufletul</span></i><i><span style="color: windowtext;"><o:p></o:p></span></i></span></h1>
<h1 style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc444637928"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc441609430"></a><span style="color: windowtext; font-weight: normal;">(Shpirti)</span><span style="color: windowtext; font-weight: normal;"><o:p></o:p></span></span></h1>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Adoarme sufletul... un vulcan stins<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Uitat de lumea toată<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Îi vine amintindu-și focul<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Vaiet de câini să scoată<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Acum doar tace, lavă sub cer<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Nu are, dormitează<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Simțind ratații pe crater<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Cum râd şi urinează<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt; page-break-after: avoid;">
<br /></div>
<h1 style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><i><span style="color: windowtext;">Iulie 1990</span></i><i><span style="color: windowtext;"><o:p></o:p></span></i></span></h1>
<h1 style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc444637930"></a><a href="https://www.blogger.com/null" name="_Toc441609432"></a><span style="color: windowtext; font-weight: normal;">(Korrik 1990)</span><span style="color: windowtext; font-weight: normal;"><o:p></o:p></span></span></h1>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Scumpul meu popor<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Toată viaţa amăgit<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Toată viaţa dezamăgit<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Strivit şi prea minţit<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Precum Hristos răstignit<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">S-a ridicat să dea dovadă<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">C-ascunde ceva scump<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt -7.1pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">În inima lui frântă<o:p></o:p></span></div>
</div>
<div align="right" class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: right;">
<br /></div>
<div align="right" class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: right;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Prezentare şi adaptare <span style="font-variant: small-caps;"><a href="http://www.kuciuk.blogspot.ro/" target="_blank">A.-Ch. Kuciuk</a></span>, 2005<o:p></o:p></span></div>
<br />
<div>
<!--[if !supportFootnotes]--><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><br clear="all" />
</span><br />
<hr align="left" size="1" width="33%" />
<!--[endif]-->
<br />
<div id="ftn1">
<div class="MsoFootnoteText" style="text-align: justify;">
<span lang="ES-TRAD"><span style="font-family: inherit;"><span style="line-height: 18.4px;">* </span>Petraq
Kolevica, vargje nga poezia <i>Lotët. / </i>Redaksia
falenderon përzemërsisht vajzën e z. Petraq Kolevica, znj. Ana Kolevica, për
ndihmën e vyer në hartimin e këtyre faqeve. </span><span style="font-family: "cambria" , serif; font-size: 8pt;"><o:p></o:p></span></span></div>
</div>
</div>
Esse non vidarehttp://www.blogger.com/profile/00556433488178931959noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5104911184935471123.post-82798382228401124642015-12-22T00:46:00.001-08:002015-12-22T00:55:58.495-08:00"Mbetet të sfidojmë (si sprovë) ditët, kohën që nuk e lëmë, por na lë pas..." / Bisedë me shkrimtarin dhe botuesin Arian Leka<br />
<br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 2cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit;">Arian Leka (1966) i përket grupit të
autorëve, që zunë vend në krye të letërsisë shqiptare pas hapjes së kufijve të
Shqipërisë dhe që janë konsideruar si pjesa <i>avant-garde</i>
e kësaj letërsie. I lindur në qytetin-port të Durrësit, ky autor, përveç
modernitetit në krijimtarinë e vet, ka endur një mitologji të tërë letrare për
vendin dhe vendlindjen, duke i dhënë lexuesit shqiptar dhe atij të gjuhëve ku
është përkthyer metaforën e ‘<i>provincës</i>’
dhe të qenit ‘<i>i vogël</i>’, domethënien
se e të mbijetuarit për mijëra vjet dhe ndjesisë së të qenit përherë i rrezikuar:
nga të huajt, po aq sa dhe nga vendasit. Përmes këtij këndvështrimi Leka i ka
shndërruar ndodhitë e qytetit, të vendit, si dhe shenjat e tyre identitare,
sidomos të detit, në simbole të qytetërimit shqiptar, duke i bërë këto motive
nyje lidhëse në krijimtarisë së tij si poet, prozator dhe eseist. Shndërrimi i
jetës në histori letrare, në parabola, paradokse, rrëfenja mbi jetën urbane të
atyre zonave, dhe që thekson format multikulturore të atyre viseve, sjell jo
thjesht narracion dhe vargje poetikë, por mbi të gjitha një gjuhë estetike
ndryshe, e cila e bën krejt të dallueshme krijimtarinë e këtij autori.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 2cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit;">Arian Leka është autor i 16 librave, ku
përfshihem vepra të vlerësuara me çmime letrare brenda dhe jashtë vendit të
tij, si dhe me vëmendje nga kritika. Mes këtyre veprave përmenden “<i>Anija e Gjumit</i>” (poezi, Çmimi i Lidhjes
së Shkrimtarëve të Shqipërisë, 2000) “<i>Strabizëm</i>”
(poezi, vlerësuar me Çmimin e Ministrisë së Kulturës si libri poetik më i mirë
i vitit 2004), “<i>Shpina e e Burrit</i>”
(vlerësuar nga Ministria e Kulturës me çminin “<i>Europa – atdheu ynë i përbashkët</i>”, 2005), “<i>Ndreqje gabimesh</i>” (poezi, vlerësuar me Çmimin e Ministrisë së
Kulturës si libri poetik më i mirë i vitit 2010), “<i>Liber deti</i>” (poezi, 2009); novelat “<i>Veset e te Vdekurve</i>” (1997) romanin “<i>Gjarpri i Shtëpsë</i>” (2002) si dhe vëllimet me tregime “<i>Ky vend i qetë ku s'ndodh asgjë</i>” (1994)
– të gjitha këto vepra të nominuara për çmime letrare.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 2cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit;">Vepra të plota dhe pjesë të zgjedhura
nga krijimaria e Lekës janë përkthyer në frëngjisht, gjermanisht, anglisht,
italisht, spanjisht, rumanisht, bullgarisht, kroatisht. Mes tyre veçohen <i>Nava<span style="letter-spacing: 1.95pt;"> </span>Somnului<span style="letter-spacing: 1.95pt;">
- </span></i>Editura Haemus, Rumani, 2007; <i>La<span style="letter-spacing: .8pt;"> </span>casa<span style="letter-spacing: .8pt;"> </span>del<span style="letter-spacing: .8pt;"> </span>serpente<span style="letter-spacing: .8pt;">
- </span></i>LiberiLibri, Itali, 2010; <i>Zmija<span style="letter-spacing: .85pt;"> </span>Vkeshti, </i>Smallstations, Bullgari, 2011;<i> Ein<span style="letter-spacing: .75pt;"> </span>Buch<span style="letter-spacing: .75pt;"> </span>Ein<span style="letter-spacing: .75pt;"> </span>Meer</i>
- Edition Thanhäuser, Austri, 2012; <i>L'œil<span style="letter-spacing: 1.35pt;">
</span>qui<span style="letter-spacing: 1.35pt;"> </span>chasse - </i>Edition
Baudelaire<i>, </i>Francë, 2103; <i>U potrazi za izgubljenom ko</i><i><span lang="SR-LATN-ME">šuljom – </span></i><span lang="SR-LATN-ME">PEN Cetinje, 2014<i>.<o:p></o:p></i></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm -1pt 0.0001pt 2cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="EN-US">Tregimi</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">i</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">tij</span><span lang="SR-LATN-ME"> "</span><i><span lang="EN-US">V</span></i><i><span lang="SR-LATN-ME">ë</span></i><i><span lang="EN-US">llez</span></i><i><span lang="SR-LATN-ME">ë</span></i><i><span lang="EN-US">r</span></i><i><span lang="EN-US"> </span></i><i><span lang="EN-US">n</span></i><i><span lang="SR-LATN-ME">ë </span></i><i><span lang="EN-US">brisk</span></i><i><span lang="SR-LATN-ME"> /</span></i><i><span lang="EN-US">Brothers</span></i><i><span lang="EN-US"> </span></i><i><span lang="EN-US">of</span></i><i><span lang="EN-US"> </span></i><i><span lang="EN-US">the</span></i><i><span lang="EN-US"> </span></i><i><span lang="EN-US">Blade</span></i><span lang="SR-LATN-ME"> ”, </span><span lang="EN-US">u</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">b</span><span lang="SR-LATN-ME">ë </span><span lang="EN-US">pjes</span><span lang="SR-LATN-ME">ë </span><span lang="EN-US">e</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">antologjis</span><span lang="SR-LATN-ME">ë </span><span lang="EN-US">s</span><span lang="SR-LATN-ME">ë </span><span lang="EN-US">tregimit</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">m</span><span lang="SR-LATN-ME">ë </span><span lang="EN-US">t</span><span lang="SR-LATN-ME">ë </span><span lang="EN-US">mir</span><span lang="SR-LATN-ME">ë </span><span lang="EN-US">europian</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">p</span><span lang="SR-LATN-ME">ë</span><span lang="EN-US">r</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">vitin</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="SR-LATN-ME">2011 “</span><i><span lang="EN-US">Best</span></i><i><span lang="EN-US"> </span></i><i><span lang="EN-US">European</span></i><i><span lang="EN-US"> </span></i><i><span lang="EN-US">Fiction</span></i><span lang="SR-LATN-ME">”, (</span><span lang="EN-US">Dalkey</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">Archive</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">Press</span><span lang="SR-LATN-ME">, </span><span lang="EN-US">p</span><span lang="SR-LATN-ME">ë</span><span lang="EN-US">rgatitur</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">nga</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">Aleksandar</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">Hemon</span><span lang="SR-LATN-ME">.), </span><span lang="EN-US">nd</span><span lang="SR-LATN-ME">ë</span><span lang="EN-US">rkoh</span><span lang="SR-LATN-ME">ë </span><span lang="EN-US">q</span><span lang="SR-LATN-ME">ë </span><span lang="EN-US">eseja</span><span lang="SR-LATN-ME"> “</span><span lang="EN-US">N</span><span lang="SR-LATN-ME">ë </span><span lang="EN-US">k</span><span lang="SR-LATN-ME">ë</span><span lang="EN-US">rkim</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">t</span><span lang="SR-LATN-ME">ë </span><span lang="EN-US">k</span><span lang="SR-LATN-ME">ë</span><span lang="EN-US">mish</span><span lang="SR-LATN-ME">ë</span><span lang="EN-US">s</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">s</span><span lang="SR-LATN-ME">ë </span><span lang="EN-US">humbur</span><span lang="SR-LATN-ME">” </span><span lang="EN-US">u</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">p</span><span lang="SR-LATN-ME">ë</span><span lang="EN-US">rfshi</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">n</span><span lang="SR-LATN-ME">ë </span><span lang="EN-US">antologjin</span><span lang="SR-LATN-ME">ë “</span><span lang="EN-US">Das</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">Hemd</span><span lang="SR-LATN-ME">”, </span><span lang="EN-US">ese</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">europiane</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">n</span><span lang="SR-LATN-ME">ë 100 </span><span lang="EN-US">vjetorin</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">e</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">Luf</span><span lang="SR-LATN-ME">ë</span><span lang="EN-US">s</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">s</span><span lang="SR-LATN-ME">ë </span><span lang="EN-US">Par</span><span lang="SR-LATN-ME">ë </span><span lang="EN-US">Bot</span><span lang="SR-LATN-ME">ë</span><span lang="EN-US">rore</span><span lang="SR-LATN-ME">. </span><span lang="EN-US">Kjo</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">krijimtari</span><span lang="SR-LATN-ME"> ë</span><span lang="EN-US">sht</span><span lang="SR-LATN-ME">ë </span><span lang="EN-US">botuar</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">gjithashtu</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">edhe</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">n</span><span lang="SR-LATN-ME">ë </span><span lang="EN-US">revista</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">t</span><span lang="SR-LATN-ME">ë </span><span lang="EN-US">njohura</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">letrare</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">si</span><span lang="EN-US"> </span><i><span lang="EN-US">Lettre</span></i><i><span lang="EN-US"> </span></i><i><span lang="EN-US">International</span></i><span lang="SR-LATN-ME"> (</span><span lang="EN-US">Gjermani</span><span lang="SR-LATN-ME">), </span><i><span lang="EN-US">Lichtungen</span></i><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">dhe</span><span lang="EN-US"> </span><i><span lang="EN-US">Buchkultur</span></i><span lang="SR-LATN-ME"> (</span><span lang="EN-US">Austri</span><span lang="SR-LATN-ME">), </span><i><span lang="EN-US">Orient</span></i><i><span lang="EN-US"> </span></i><i><span lang="EN-US">Express</span></i><span lang="SR-LATN-ME"> (</span><span lang="EN-US">Angli</span><span lang="SR-LATN-ME">), </span><i><span lang="EN-US">Evropski</span></i><i><span lang="EN-US"> </span></i><i><span lang="EN-US">Glasnik</span></i><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">dhe</span><span lang="EN-US"> </span><i><span lang="EN-US">Nova</span></i><i><span lang="EN-US"> </span></i><i><span lang="EN-US">Istria</span></i><span lang="SR-LATN-ME"> (</span><span lang="EN-US">Kroaci</span><span lang="SR-LATN-ME">), </span><i><span lang="EN-US">Haemus</span></i><span lang="SR-LATN-ME"> (</span><span lang="EN-US">Rumani</span><span lang="SR-LATN-ME">), </span><i><span lang="EN-US">Asia</span></i><i><span lang="EN-US"> </span></i><i><span lang="EN-US">Review</span></i><span lang="SR-LATN-ME"> (</span><span lang="EN-US">China</span><span lang="SR-LATN-ME">), </span><i><span lang="EN-US">Polja</span></i><span lang="SR-LATN-ME"> (</span><span lang="EN-US">Serbi</span><span lang="SR-LATN-ME">),</span><span lang="SR-LATN-ME"> </span><i><span lang="EN-US">ARS</span></i><span lang="SR-LATN-ME"> (</span><span lang="EN-US">Mal</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">i</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">Zi</span><span lang="SR-LATN-ME">) </span><i><span lang="EN-US">Amaltea</span></i><span lang="SR-LATN-ME"> (</span><span lang="EN-US">Itali</span><span lang="SR-LATN-ME">).<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm -1pt 0.0001pt 2cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="EN-US">Arian</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">Leka</span><span lang="SR-LATN-ME"> ë</span><span lang="EN-US">sht</span><span lang="SR-LATN-ME">ë </span><span lang="EN-US">i</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">njohur</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">edhe</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">si</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">p</span><span lang="SR-LATN-ME">ë</span><span lang="EN-US">rkthyes</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">i</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">disa</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">prej</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">poet</span><span lang="SR-LATN-ME">ë</span><span lang="EN-US">ve</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">klasik</span><span lang="SR-LATN-ME">ë </span><span lang="EN-US">t</span><span lang="SR-LATN-ME">ë </span><span lang="EN-US">modernizmit</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">italian</span><span lang="SR-LATN-ME"> (</span><i><span lang="SQ">T.F. Marinetti, Cesare Pavese, Dino Campana,
Eugenio Montale, Italo Calvino)</span></i><span lang="SR-LATN-ME">, </span><span lang="EN-US">si</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">themelues</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">i</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">Festivalit</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">Nd</span><span lang="SR-LATN-ME">ë</span><span lang="EN-US">rkomb</span><span lang="SR-LATN-ME">ë</span><span lang="EN-US">tar</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">t</span><span lang="SR-LATN-ME">ë </span><span lang="EN-US">Let</span><span lang="SR-LATN-ME">ë</span><span lang="EN-US">rsis</span><span lang="SR-LATN-ME">ë “</span><span lang="EN-US">Poeteka</span><span lang="SR-LATN-ME">” (</span><span lang="EN-US">nga</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">viti</span><span lang="SR-LATN-ME"> 2004), </span><span lang="EN-US">editor</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">i</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">revist</span><span lang="SR-LATN-ME">ë</span><span lang="EN-US">s</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">eponime</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">letrare</span><span lang="SR-LATN-ME"> (</span><span lang="EN-US">q</span><span lang="SR-LATN-ME">ë </span><span lang="EN-US">nga</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">viti</span><span lang="SR-LATN-ME"> 2005), </span><span lang="EN-US">i</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">Rezidenc</span><span lang="SR-LATN-ME">ë</span><span lang="EN-US">s</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">s</span><span lang="SR-LATN-ME">ë </span><span lang="EN-US">Shkrimtar</span><span lang="SR-LATN-ME">ë</span><span lang="EN-US">ve</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">dhe</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">P</span><span lang="SR-LATN-ME">ë</span><span lang="EN-US">rkthyesve</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">Letrar</span><span lang="SR-LATN-ME">ë – “</span><span lang="EN-US">Tirana</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">in</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">Between</span><span lang="SR-LATN-ME">” (</span><span lang="EN-US">q</span><span lang="SR-LATN-ME">ë </span><span lang="EN-US">prej</span><span lang="EN-US"> </span><span lang="EN-US">vitit</span><span lang="SR-LATN-ME"> 2013). <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 2cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="SQ">Arian Leka është edhe <i>Laureat
i </i></span><span lang="SQ">Comunic@rts<span style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-color: white; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial;"> Prize "<i>Për
veprën letrare dhe për elegancën me të cilën mbështet kulturën poetike në
kontekst europian</i>”, Rumani 2014.<span style="font-size: large;"><o:p></o:p></span></span></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b>Revista Haemus</b>: <i>I
dashur Arian Leka. Kanë kaluar gati dhjetë vjet qysh nga biseda jonë e kaluar
dhe krijimtaria jote ka pasur ndërkaq një ecuri të veçantë... </i><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b>Arian Leka</b>: Po, veçse duket sikur kemi biseduar
një shekull më parë. Shekulli i ri ka filluar të zërë vend. Ka përvijuar
trajtat, është shpjeguar disi më qartë mbi domethëniet e ndryshimeve që ka
sjellë në jetën tonë, përfshi këtu edhe jetën time. Ngjan si një përjashtim ky
shekull, apo jo? Veçse më shumë se sa tek risitë, kam përshtypjen se ai është
vënë në kërkim të rrënjëve. Po kërkon të ngjashmit e vet mes epokave
paraardhëse, burimin. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Nëse trashëgiminë
kulturore të njerëzimit do e përfytyronim si një urë qiellore, kulm i harkadës
së parë mund të ishte shekulli V para erës sonë, i harkadës së dytë shekulli
XV, harkada e tretë do të ishte epoka jonë. Brenda nesh është edhe kujtesa e
paraardhësve. Kolombi, Gutenbergu brenda nesh, e ndjejnë se epoka e zbulimeve
po rikthehet dhe, megjithëse asgjë nuk është krejt për së pari, falë
zhvillimit, gjithçka ngjan e re.</span></div>
<a name='more'></a><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <o:p></o:p></span><br />
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Fola për kthimet
në kohë, kujtesën e paraardhësit, rizbulimet e brendshme për shkak se drejt
tyre është orientuar krijimtaria ime këto kohë. Nuk e di nëse të duket se ky
shekull, njëlloj si Renesansa dhe Iluminizmi, po punon për hapjen, afrimin mes
nesh. Ja diçka që besoj se na intereson të dyve. Leximi, nga veprimtari e
rëndësishme njerëzore, siç quhet rëndom, është bërë një akt i pashmangshëm,
thuajse për të gjithë. Po ashtu, i pashmangshëm, si kurrë më parë është bërë
edhe përkthimi. Sot përkthehet më shumë. Dhe jo vetëm vepra shkencore dhe
letrare, por edhe forma e modele shoqërore. Letërsia, si përherë ka përmbushur
një nga shërbesat e vyera të saj: na ka paralajmëruar. A nuk na ka
paralajmëruar Gregor Samsa se prej shndërrimit në kandra mund të shpëtojmë po
të zgjedhim diçka tjetër në vend të <i>bubërrimit</i>
mbi ditët tona? Diçka të ngjashme na kishte thënë Odiseu në skenën e
shndërrimit të shokëve në derra. Të njëjtën gjë na tha edhe Bérenger-i i
Ionseco-s, teksa bën qëndresë për të mos u shndërruar në rinoqeront...<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">- ... <i>dhe kjo do të thotë se ndihesh brenda kësaj
Kohe, ku je</i> hedhur/flakur<i>, siç
shprehet Heidegger, duke qenë jashtë dhe</i> <i>pikërisht në këtë Kohë. Po ndërkohë a ka ndodhur diçka?<o:p></o:p></i></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">- Mes<i> rastësive kuptimplota</i>, them se edhe për
mua, gjatë kësaj periudhe, diç ka ndodhur. Sidomos në të vështruarit ndryshe të
të njëjtave pamje. Koha ruan padukshërinë, mban distancë. Për t’u dëshmuar se
mbetet zot i pashfronësuar ajo më shfaqet me ndërmjetësim: herë në portret,
herë në ndonjë punë që, me guxim a me paturpësi, i rri kohës përballë. Për fat,
kjo kohë nuk ka qenë një makineri aq e pakuptimtë. Metamorfozave të përmendura
më lart, me gjasë i kam shpëtuar. Së paku deri tani. Bëj punët që kam bërë
gjithmonë. Gjej kohë të lexoj dhe të shkruaj nga pak. Nuk është dosido të mos
lëshosh profesionin dhe, ndonse jo të gjitha, të arrish të bësh diçka nga ato
që dëshiron. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ndërkaq (se
gjithçka ndodh <i>ndërkaq</i>) vazhdoj
punën. Të kam thënë, ndoshta, se gjithë sa shkruaj ia kushtoj bamirësit tim?
Nuk është trill, as shaka. Kam filluar, madje, ta besoj se bamirësi im duhet të
jetë ndonjë përtac i thekur. Nuk dëshiron të shfaqet. Me sa duket nuk e ka
zakon ta shpjerë deri në fund<i> </i>punën e
vet. Ndoshta e ka pikasur këmbënguljen time, ndaj më hap rrugë. Vjen zakonisht
natën, tek fle, ose ditën, teksa eci dhe më sjell ndonjë mendim, bashkë me
formën me të cilën më duhet ta shtroj lëndën që solli ai. Pastaj shkon në punë
të tij. I lodhur, si duket, nga gjithë ai udhëtim dhe nga pesha e dhuratës që
sjell. Edhe po të mos e bënte, do i isha njëlloj mirënjohës. Krijimi i gjuhës
prej tij do të ishte arsyeja për ta nderuar përjetë. Kuptohet se cili prej nesh
është punëdhënësi, qëkurse ndamë rolet. Ai hamallëkun e vet, unë hamallëkun
tim. Emri mbi ballinë për të nuk është i rëndësishëm. Madje është pjesë e
marrëveshjes që të shfaqet vetëm emri im. Ekzistenca e pasardhësit për të është
formë e qenies. Kujtesa, trashëgimia, përjetësia, dhurimet dhe sidomos mënyra
se si ai sillet, kanë qenë, me sa duket, shtysa e shkrimit të një libri, të
cilin arrita, fatmirësisht, ta përfundoj së menduari.... Me ndihmën e tij,
sigurisht dhe që po u shkrua, ndoshta mund të dalë me emrin tim mbi këtë <i>libër mendor</i>. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">- <i>A mund të zbulojmë diçka më shumë nga kjo
histori? E përmend për herë të parë? Çfar</i>ë <i>çon ndërmend kur thua se </i>e përfundove me ndihmën e tij dhe se po u
shkrua mund ta botosh me emrin tënd<i>, por
kjo e th</i>ë<i>në pa ndonjë siguri.</i><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">- As që më shkon
ndërmend ta shkruaj, ndonëse libri, siç po e quajmë tanipërtani, ka përfunduar
krejt me të gjitha imtësitë e gjer në detajet më të hollësishme. Nuk është
çështje shkrimi, gjuhe, alfabetesh. Libri është formë e menduar. Dhe në mendjen
time ky libër ka përfunduar, siç përfundon një cikël. E mbaj mend. E riprodhoj.
E mbart me vete, duke e transportuar përmes kujtesës, duke përdorur trurin si
një <i>naut</i>. I bëj përmirësime dhe e
plotësoj. Pastaj, duke e pasur përherë me vete, e përkthej atypëraty, disave ua
rrëfej dhe ua fsheh, ua bëj të paqenë atyre që nuk dua. Kjo e bën të qenë dhe
të paqenë librin. Ky akt publikimi bën që libri të quhet i botuar, apo jo? A
nuk është kjo etimilogjia e fjalës botoj? Kështu, të gjithë do të ndihemi të
çliruar, siç edhe, në një farë mënyre bashkautorë. Kjo është forma ideale e
librit për mua. Nuk ka më botues. Nuk ka më përkthyes. As shpërndarës, agjentë
dhe menaxherë libri. Madje nuk ka as autor. Ajo që ne sjellim është përherë më
pak se ajo që gjejmë të gatshme për ta përdorur. Përshembull: gjuha me të cilën
shkruajmë. Rendi i fjalëve në fjali. Ëndrrat? Mendimet që na vijnë... Si
thashë? Vijnë? Prej nga? Qenkan të ardhura, pra jo të krijuara. Kush i sjell?
Kush i krijoi? Ua dimë emrat? Cilin nuk kemi falënderuar ende për këtë? <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ndaj gjithkush që
e ndjen se dëshiron ta bëjë të vetin këtë libër, apo këtë histori le të themi,
që shkrimin e ka ambicje dhe sidomos të shkruarit të emrit mbi ballinë, lë të
zgjasë dorën. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">- <i>Pra, nuk qenka thjesht një formë ideale,
platonike, utopike, ky libër mendor. Paska edhe një histori brenda tij</i> ?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">- Është historia e
udhëheqësi, të cilit shtetasit e tij, fillimisht nga dëshira naive, më pas nga
detyrimi dhe frika dhe në fund ngaqë nuk e ndalin dot më makinerinë e gabimit,
fillojnë t’i falin udhëheqësit ditë nga ditët e tyre. Kaq. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Është shkruar në
stilin barok, sipas modelimeve të shekullit XVII. Janë parapëlqyer elementë
dramatikë, ndonse komizmi nuk mungon kur alegoritë janë gjetur me vend. Për
shtresëzimet kuptimore nuk ngulmoj. Nuk janë qëlluar gjithandej. Përshkrimet e
imta, më shumë se sa si fantastike, ngulmojnë që ngjarja të përjetohet si një
realitet, mbi atë që zu fill si zbavitje dhe që u shndërrua në një makth
kolektiv. Teoritë letrare ia kanë gjetur termin. Me të tilla lexuesi është deri
në fyt nga letërsia paraardhëse e shteteve nën diktaturë. E ç’paska, atëherë të
veçantë kjo histroi, që ta meritojë tekstin e shkruar? Pikërisht këtë mendin
kur thua se syri nga një anë sheh shtetasit, që kontribuojnë që udhëheqësi
(tanimë i shtyrë në moshë, thuajse plak) falë dhuratës së tyre të fitojë
pavdekësi. Në të njëjtën kohë, janë po ata që të lodhur e të munduar nga jeta,
kontribuojnë që edhe pushteti, sundimi apo diktatura të bëhet e pavdekshme, si
udhëheqësi. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Histroia zë fill
me një njeri të mirë, rapsod për nga dhuntia, të cilit i qe caktuar detyra të
thurte e të këndonte një këngë kushtuar udhëheqësit, me të cilën do të
konkurohej në festivalin kombëtar të folklorit. Teksa këndonte, ashtu i
ekzaltuar siç ishte, ai shtoi nga vetja dy vargje që nuk ishin në tekstin bazë
(<i>jehona – tona</i> ishte rima e
improvizuar). Përmes atyre vargjeve rapsodi i mirë i lutej një fuqie madhore
(qiellit, dheut, gurit, drurit apo lëkurës së gjarprit, nuk dihet, ngaqë
rapsodi, veç të tjerash, ishte dhe ateist) që ca ditë nga ditët e gjithë popullit
të tij të merreshin dhe t’i bëheshin udhëheqësit dhuratë... <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kaq ishte. Dikush
dëgjoi. Diku u shënua. Dhe nuk ishte dashur më shumë për të filluar
pëshjellimin. Deri në fund do të mbetet disi e errët arsyeja përse rapsodi e
hodhi atë hap? Të ketë qenë gëzimi, shtysa fillestare? Apo mos vallë i qe nxirë
jeta dhe nuk i lipseshin më ditët e jetës së tij? Dhe kush nuk kujdeset për
veten, dihet, bëhet i frikshëm, siç u bë edhe ai. Ishte i frymëzuar apo i
kurdisur nga shteti që, në raste krizash kryente teste besnikërie ndaj
shtetasit? Kjo nuk kishte pikë rëndësie, përderisa ideja e rapsodit u pëlqye. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Sakaq, kishte
filluar gara. Ishte kuptuar që në filim. Me hir a me pa hir, udhëheqësit do i
faleshin ditë. Por askush nuk e kishte marrë me mend një vërshim të atillë. Në
kësi rastesh, krahas këshillave dhe komisioneve të gatshme në qendrat e punës
dhe në lagje, një juri specialistësh, juri regjistrim-vler<span style="color: #1a1a1a;">ë</span>simi, bën gjithmonë punë për administrimin e pasurisë që
pritej. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Por të gjitha nuk
ishin gjë fare përballë asaj që do të ndodhte në vijim. Me të kaluar dallga e
euforisë së parë, filluan pyetjet e vështira, dyshimet, pagjumësia, kokëçarjet,
bezditë. Kërkonte teknologji, investim metoda e vjeljes së ditëve? (Kështu u
quajt. Fjala <i>thithje</i> e ditëve, që u
propozua si variant, ngaqë të kujtonte thithjen e gjakut, gjakpirjen, e prej
këtej klasat sunduese të përmbysura, u la mënjanë). Si do të administroheshin
pas vjeljes ditët? Si do të përdoreshin, si do i jepeshin ato ditë udhëheqësit,
me ç’masë? Me dorë të lirë? Me dorë të shtrënguar? Apo me racion, për të mos
kaluar në overdozë? Të gjitha pyetje të vështira.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Por teksa vriste
mendjen për të gjitha këto, dikush duhej të mendonte edhe për t’i dhënë një
formë të arsyeshme dhe të hijshme gjithë këtij trazimi, që fare lehtë mund të
përfundonte keq. Duhej menduar edhe për radhën e punëve, për metodat e
seleksionimit... Kush do të dhuronte? Kush do të detyrohej? Kush do jepte me
dëshirë? Si do të shpërbleheshin, për nxitje, vullnetarët? Kujt do i ngrihej
kurthi? Kush do të provokohej? Si do të kanoseshin ata që dhe mund të mos
falnin një ditë? Me kohë mekanizmi do të sofistikohej, duke vendosur kritere se
kujt do i pranohej dhe kujt nuk do i pranohej dhurata, por fillimisht qe e
vështirë. Të gjithë do kalonin në sitë. Të gjithë do të këqyreshin me lupë. Do
ngriheshin edhe laboratorë të posaçëm, ku ditët e falura do të seleksionoheshin
sipas cilësisë.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Mëdyshjet dhe
hamendjet e mëdha erdhën më pas. Si do të bëhej veçimi. Cilat ishin
eksperiencat e mëparshme? Gjermanët...? Edhe japonezët edhe italianët, por edhe
shkolla sovjetike nuk mbetej pas. Bashkë me dhurimin e ditëve vërshonin edhe
pyetjet. Do të pranoheshin vetëm ditët e shëndetshme apo edhe ditët e të
sëmurëve? <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Edhe ditët e
çmendurakëve duheshin pranuar, pavarësisht nëse do të përdoreshin. Refuzimi i
ditëve të të çmendurve mund t’u jepte një shkas atyre që nuk dhuronin me
dëshirë ditë për udhëheqësin. U vendos të pranoheshin edhe ditët e çmendura të
psikopatëve dhe skizofrenëve edhe ditët helmta të armiqve të klasës. Problem
mbeti se si do të ndaheshin ditët nga nata (se kënga e rapsodit kishte
shqiptuar fjalën <i>ditë</i>). U propozua me
këtë rast që fushatat sensibilizuese për dhurimin e ditëve të fillonin në muajt
e verës, kur dihet se dita është më e gjatë dhe se nata. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Çështja bëhet
serioze mu në thelb të haresë dhe të gëzimit. Pikërisht kur lajmi, që në të
vërtetë duhet të kishte qenë sihariq, përfundoi si mandatë. Kishte superprodhim
(siç një vit vjeljesh mund të jetë i begatë, u shfajësua dikush). Shumë mirë.
Po ku do të ruheshin ditët e tepërta? Mos duhet të ndërtoheshin centrale për
ruajtjen e ditëve, të ngjashme me centralet atomike? Ç’teknologji e ç’formë do
të kishin? Pas lodhjes në vepra hidrike dhe industriale, pas shpenzimeve në
mbrojtje dhe në armatim, a mundej ta përballonte ekonomia këtë punë? Apo mos
ndoshta situata mund të përballohej duke ndërtuar thjesht ca banka, që do të
ruanin dhe konvertonin ditët në muaj, muajt në vite e vitet në përjetësi? <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">U mor, më në fund,
një vendim. Ditët e bujqëve dhe të barinjve do të ruheshin bashkë. Ditët e
punëtorëve të mbahen aty pranë, por veç. Ky qe urdhëri. Ditët e të shkolluarve
të rrinë më vete dhe larg. Veç dhe larg tyre të gjithëve të ruhen edhe ditët e
të sëmurëve, ditët e çmendurakëve dhe ditët e njerëzve me vese. Të dënuarve,
familjeve të tyre dhe armikut të klasës, t’u merren ditët, por t’u ruhen në një
vend të fshehtë. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Këto si fillim. Sa
të përballohet emengjenca dhe të krijohen strukturat efikase, udhëheqësi do të
përdorë vetëm ditët që dhuronin fëmijët... Më të dëlirat. Të pastrat. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">- ... <i>një roman distopik, që merret me anatominë e
shteteve me prirje totalitariste. Po teknika e shkrimit, cila është,
postmoderne apo klasike? Dhe a e sheh t</i>ë <i>udhës që edhe në kohërat ku liria e fjalës garantohet, të shkruhet me
alegori dhe gjuhë simbolike</i>? <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">- Me pak <i>suprealizëm</i>, por edhe pak <i>soup roman, </i>nëse më lejohet të sajoj
këtë term, por edhe pak <i>pastiche </i>është
shkruar në forma që tanimë janë klasike për ironinë dhe sarkazmën. Dhe
pavarësisht faktit nëse më ka ndodhur mua, nëse i ka ndodhur apo jo vendi tonë,
kam përshtypjen se gjithçka që shkruhet, përfshi këtu edhe atë që shkruaj, merr
formë autobiografike, sigurisht brenda një <i>fiction</i>-i.
E tillë, besoj, është gjithë sa quajmë Letërsi. Shkruhet për veten, po aq sa
dhe për të tjerë. Diku tjetër kjo histori që sapo mbi ne kaloi, me siguri që po
ndodh. Letërsia renditet mes më të pafajshmëve, pikërisht ngase paralajmëron.
Si shkruhet në poezinë e John Donne: <i>Each
man's death diminishes me / For I am involved in mankind. / Therefore, send not
to know / For whom the bell tolls / It tolls for thee</i>. Kambanat kumbojnë
për mua, për ty. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">- <i>Cilat janë idetë dhe udhët që ndoqe gjatë
kësaj kohe? Cilat janë idetë dhe udhët që të joshën dhe të cilat, për një
arsye, ose një tjetër, nuk i ndoqe</i>?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">- Edhe më herët,
por së paku këto 800 vjetët e fundit, nga Dante Alighieri te Robert Frost, më
saktësisht nga vargjet e hyrëse të Këngës I të <i>Ferrit</i> te <i>Divina Comedia</i>
dhe deri te vargu i parë i poezisë <i><span style="color: #181818;">The Road Not Taken</span></i>, na mbërrin i njëjti përfytyrim. Njeriu,
poet apo gjithçka tjetër, diku nga mesi i moshës, gjendet në<span style="color: #0e0e0e;"> <i>nj</i></span><i>ë</i><i><span style="color: #0e0e0e;"> pyll krejt err</span></i><i>ë</i><i><span style="color: #0e0e0e;">si, </span></i><span style="color: #0e0e0e;">ngaq</span>ë e di<i><span style="color: #0e0e0e;"> se kishe humb</span></i><i>ë</i><i><span style="color: #0e0e0e;"> un</span></i><i>ë</i><i><span style="color: #0e0e0e;"> rrug</span></i><i>ë</i><i><span style="color: #0e0e0e;">n e v</span></i><i>ë</i><i><span style="color: #0e0e0e;">rtet</span></i><i>ë.</i><span style="color: #0e0e0e;"> <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Është po ky njeri,
që ndal hapin dhe nuk di se cilin shteg të zgjedhë midis dy udhëve në pyllin e
verdhemë të një dite vjeshtore, kur të dyja udhët, njëlloj me bar si të
pashkelur në shikim të parë, premtojnë të njëjtën gjë, ndonëse qenë rrahur
qyshkur nga jo pak kalimtarë. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Më duket se edhe
unë jam ky njeri. Këto vargje, edhe pse u krijuan para se unë të vija në jetë,
janë shkruar për mua, njeriun që zgjodhi një udhë dhe braktisi një tjetër, plot
me mëdyshje, rastësi dhe jo krejt pa rreziqe. Më duket se unë jam njeriu që,
edhe pse nuk e ka më të mundur të kthehet pas, të bëjë ndreqje, korrigjime, të
ndryshojë a të zgjedhë tjetër gjë (që në të vërtetë do e kthente sërish po aty)
ndihet mirë, që iu dha mundësia të jetë zgjedhës (siç njeriu paneh se është
edhe kur për hir të së drejtës, druaj se është thjesht i zgjedhuri). <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Nga ky
këndvështrim, druaj se ne nuk bëhemi, ne lindim. Mbase është thjesht një
përfytyrim i krijuar pak e nga pak ndër vite, ai që më thotë se nuk jemi ne,
por janë udhët ato që na zgjedhin. Fati, rasti, zotat apo Zoti vetë, e sjell
punën aq mirë, sa bën që e gjitha kjo të duket sikur jemi ne ata që zgjedhim.
Nga ky iluzion ne marrim besim, krijojmë jetën tonë, ëndrrat, jetën, familjen,
profesionet. Prej këtij mashtrimi të bukur milenar nuk e kuptojmë se në këtë,
mes viktima jemi ne. Udhët presin, gjuetare, si gjithmonë. Sapo na pikasin tek
shfaqemi, udhët bëhen gati, prepsen, pispillosen, na joshin duke shfaqur për ne
më të mirën e vet. Falë këtij truku, kësaj loje, vesi na bëhet i bukur. Ndaj
jepemi, pa ditur se si do të përfundojë. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Diku aty, nga nga
fillimi apo mesi i udhëtimit, jeta përsërit letërsinë, njëlloj si në kapitullin XXII të <i>Princit të Vogël </i>të Saint-Exupéry-së. Përballë shfaqet shinandërruesi,
qenia e pakuptueshme që vjen të na fusë në udhë apo të na nxjerrë fare nga
shinat. Kështu duhet të ketë ndodhur me mua, kur studjova muzikë, kur për ca
kohë u bëra detar, mësues, sportist, kur zgjodha të kem këtë jetë dhe njerëzit
që kam përreth. Gjithmonë nëse këta kam mundur ndonjëherë t’i zgjedh, them,
duke theksuar se fjalën <i>zgjedh</i> e
përdor si variacion të gjendjes <i>të jesh i
urdhëruar me zgjedh</i>. <span style="color: #0e0e0e;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Secili paska <i>unus mundus-</i>in e vet. Dhe udhëtimet për
shembull, ngaqë përmendëm udhëtimet, kryhen edhe pa u larguar kurrë nga vendi
yt. Ajo që sjell në jetë, s’është tjetër veçse kthimi i asaj që ke marrë në
përdorim. Këto kanë bërë që të heq thuajse dorë nga
gjuetia letrare, duhet thënë, duke bërë paqë me rrugën që ndoqa. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">- <i>Çështje p</i>ë<i>rjetimesh, përvojash, kuptim më i thellë, dëshira të mbetura në hoje,
apo është mirëkuptim me jetën kjo mosdëshirë për të mos marrë pjesë ku? <o:p></o:p></i></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">- Nuk duhet
vështruar si dorëheqje. Ka një kuptim të thellë metaforik ky varg i çmuar që
thotë: <i>Mos ji gjahtar, më mirë të jesh
viktimë</i>. Mendoj se nuk ka nevojë të shpjegohet, kur sheh prindërit që
plaken, fëmijët që i binden ligjit të jetës dhe dëshirës sonë - rriten, por
edhe largohen. Gjithçka lë gjurmë mbi ne, pavarësisht se gjurma duket as sa e
çara që lë peshku në ujë. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Duhet me qenë i
gatshëm, sy e veshë, për ta pikasur kur ndodh shpërthimi i madh. I njëjtë në
formë, madje dhe në përmasë me atë që i ndodhi Gjithësisë. <i>Big beng</i>-u i brendshëm ndodh për të gjithë, ndonse jo të gjithë
arrijnë ta kuptojmë. Ndërkohë jeta bën të vetën. Im atë, për shembull, me të
cilin mbyllej biseda jonë e një dekade më parë (të kujtohet ai njeriu që, duke
e krahasuar me Kapedan Stormfield-in, e cilësoja si poetin më të madh mes të
panjohurve, një farë <span style="color: #262626;">Jacques
Vaché-je, </span>që nuk shkroi
asnjë varg, por besoi se poezia nuk është domosdoshmërisht formë e shkruar apo
e thënë me fjalë, është gjendje, gjest, ritual) tani nuk jeton më mes nesh.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">- <i>Dhe përsa i takon përvojave të shkrimit?</i>
<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">- Po mësoj.
Periudha paraardhëse duhet përfilluar gjithmonë si periudhë ushtrimi. Kam
arritur të kuptoj se në të ashtuquajturën „shkrimësi”, është procesi ai që ka
vlerë, jo produkti. Kam marrë vesh edhe se jo pasuria, por pasurimi, sidomos me
përvoja, është ajo që kërkoj. Ndonëse ngadalë, mund të them se kam bërë diç
përpara në deshifrimin e alfabetit të durimit. Letërsia, më shumë se sa
profesion, ka qëndruar në lartësinë një e besimi të pakushtëzuar. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Njeriu që shkruan,
ai që mban mend dhe shënim, i ka rrugët po aq të pafundme dhe të çuditshme sa
dhe Zoti. Në një botë që, për të mbijetuar, shtrëngohet të vërtitet e të
lëvizë, shkrimtari thyen rregullin kryesor të gjithësisë: shkrimtari ndalon,
zgjedh palëvizshmërinë, statizmin dhe ulet, ngulet, ngujohet për të kryer punën
e tij. Lë botën dhe kokën t’i vijë vërdallë. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Jeta ndodh. Diçka
bëra dhe diçka lashë pa bërë, ndonse joshja dhe ndjellja vazhdon të mbetet. Nuk e di, gjërat që dua, ato që në një mënyrë a në
një tjetër u kushtova kohë, përkushtim e vëmendje, a do ushtrojnë mbi mua të
njëjtën forcë tërheqëse edhe më vonë, në kohë? <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">- <i>Prapë </i>Koha<i>? Si ndeshje, përballje me përjetësinë që na shfaqet në formën e një
parajse artificiale. Është e përkryer marrëdhënia e kohës me veprën letrare,
apo ka vend për përmirësim?<o:p></o:p></i></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">- Njeriu është i
panginjur. Kryesisht me kohë. Ndaj dhe Përjetësinë e ka vendosur si pikën më të
epërme të listës e kërkesave të tij. Kërkon hise të ngjasme me Zotin. Njeriu
vetëmashtrohet këndshëm, duke krijuar iluzionin se jo jeta, por vepra mund ta
bëjë sfidues. Thellë-thellë edhe ai e di. Ndihet i limituar, i mbajtur peng jo
vetëm në gjeogafinë e vet (Hapësira), por edhe në historinë e tij (Koha). Dhe
jo vetëm në njërën jetë. Edhe në jetën e përtejme e presin kufizime. Mirë që
vendqëndrimi i është përcaktuar, (Zgjidh e merr! Për ty kemi këtë ofertë, o
njeri: Tokë... Ferr... Purgator... Parajsë...) por i është caktuar edhe
kohëqëndrimi. 100 vjet në Tokë. Në Purgator do të rrish ca më gjatë. Si i
dënuar për mburrje, lakmi dhe krenari të tepruar, le të themi fillimisht 500
vjet. Pastaj mund të mbërrish në Parajsë, sigurisht nëse të pret puna....<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Duhet qeshur herë
pas here, apo jo? Duhen takuar zonat e ndaluara: ironia, sarkazma, absurdi.
Gëzimi dhe kënaqësia, përveçse jetëshkurtëra, nuk gjenden lirisht në jetën
tonë, ashtu siç gjendet oksigjeni, për shembull, në gjendje të lirë në natyrë.
Atëherë diçka duhet krijuar. Rrugët dhe shtigjet janë të pakta. Mbetet të
sfidojmë (si sprovë) ditët, kohën që nuk e lëmë, por na lë pas. Gjithçka mbetet
e hapur, ftesë për përkryrje brenda kufizimit njerëzor. Dhe këtu nuk e kam
fjalën për diçka <i>suprealiste</i>. Është
sërish një libër, por i shkruar tashmë. Aty rrëfej historinë e një njeriu të
racës sonë. Është një njeri që lexon dhe që mban shënim, të cilit një ditë i
shkrepet t’i japë fund kënaqësisë së vet kryesore, të ndërpresë leximin dhe të
ulet të shkruajë vetë...<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Nga keqardhja
ndoshta, apo nga ndonjë shtysë e fshehtë, nga ndonjë besim okult apo ndonjë
ndjesi e squllur, nuk di të them. Por ky lexues i shndërruar në shkrimtar e
përfytyron këtë gjithçka si një operacion shpëtimi. Kë shpëton? Përpiqet me
mish e me shpirt t’u japë drejtim, t’i kuturisë e t’u ndreqë fatin personazheve
që shkrimtarët mëdhenj i braktisin, i harrojnë në funde kapitujsh a në mbyllje
të romanit. E mban mend njeri se ç’bën Lara e Zhivagos pasi kthehet nga
funerali? E kujton kush se çfarë mendon me vete Tashtego teksa ngul flamurin e
ri në direk, ndërkohë që kapedani Ahab e ka kuptuar me kohë se nuk ishin ata që
e ndiqnin Mobi Dikun, ishte balena që i ndiqte ata? Çfarë vështron Niku në
kapitullin e nëntë, teksa mendon se Amerika është krijuar për ëndërrimtarë si
Getsbi i Madh, por ëndrra amerikane kishte vdekur? Si mbetet Holdeni i
Salinger-it, kur në kreun e dytë të librit dëgjon leksionin e Dr. Thurmer se
jeta është lojë dhe duhet të luajmë në përshtatje me rregullat? Janë harruar
pas një dere të mbyllur, duke vështruar nga dritarja, teksa rendin në fushë.
Janë <i>personazhe jetimë</i>. Askush nuk i
mban mend ato skena. Madje as autorët vetë. Por nuk mund të thuhet e njëjta gjë
për lexuesin-shkrimtar. Ai jo vetëm që kujtohet, por di edhe se ç’duhet të bëjë
me ta. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">E shohim se si i
mbledh personazhet e tij. Zgjedh mes tyre. Heq keq, gjersa e përfundon këtë
punë ferri: gjetjen, koleksionimi, klasifikimin dhe në fund edhe seleksionimin
e personazheve të harruar. Të gjorët personazhe. U duhet gjetur një zgjidhje.
Lexuesi-shkrimtar vendos ta bëjë këtë, por do i duhet edhe një motivim. Ndryshe
e gjitha rrezikon të quhet lajthitje kur ta pyesin <i>pse e bën</i>? Ngaqë thellë-thellë i urren shkrimtarët e mëdhenj? <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">A thua ngazëllehet
kur i gjen ata në gabim? Mos vallë e ka pasur letërsinë një ambicje të fshehtë
dhe ndonjë prej shkrimtarëve i theu zemrën, nuk i ktheu përgjigje apo iu
përgjigj sertë? Për këtë shkak nis t’u përmirësojë veprën, duke u bërë sakaq
edhe vetë pjesë e atyre që urren? Apo ngaqë falë letërsisë, ka mbetur në thelb
njeri i mirë dhe beson se po t’u gjejë një fund veprave të të tjerëve, i kthen
borxhin letërsisë? Është dashamirësi apo mënyrë hakmarrjeje kjo sjellje e tij?
Në mos qoftë një aventurë krejt pa mend, kjo s’duket gjë tjetër veçse luftës e
anonimatit ndaj njerëzve me emër. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Lexusi-shkrimtar
ndërkohë punon me ngulmim. Lexon, grumbullon, plotëson dhe përmirëson veprat e
të tjerëve. Jo. Atë që pak e nga pak po bëhet vepra e tij. Lexuesi-shkrimtar
është i bindur se po kryen një shërbim të shenjtë. (Kështu i shkoi një herë
nëpër mendje). <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Po pikërisht
atëherë kur ne mendojmë se u vjen fundi mundimeve dhe peripecive të tij dhe
vepra po mbyllet me sukses, vërejmë se lexuesi i historisë nuk është i kënaqur,
madje po pvrgjumet! Ai është i paqartë. Ka pyetje. Kush është ai që shkruan?
Cili është autori i librit? Shkrimtarët e mëdhenj që shfaqen në tekst përmes
lexuesit-shkrimtar? Lexuesi-shkrimtar që u shton atyre tekstin e vet? Apo
dikush tjetër, që shkruan historinë të gjithëve? E kotë të vrasësh mendjen. Më
mirë mbyll librin. (Këshilla praktike për shkrimtarët e rinj. Kur lexuesi ndjen
mërzi ka të drejtë lexuesi. Kur lexuesi përgjumet ke faj ti. Ndaj në këtë çast
lexuesit të bajatosur i hidhet një kockë stilistike. Thonë se letërsia
policor-thriller ka lexues, apo jo?) Këtu vjen epilogu dhe kthesa historisë.
Sajohet një truk. Lexuesit-shkrimtar i ngjitet një huq apo bën një sjellje e
pahijshme. Flet me vete, me zë të lartë, madje edhe në gjumë, duke dekonspiruar
planin e tij. Këtë e shfrytëzon fqinj i tij, një gazetar i kronikës, me hundë
prej skileje, që dyshon tek ai. Në fillim luan, si me një të çmendur. Më pas e
përfshin lexuesin-shkrimtar në histori vrasjesh dhe arratish. Mund të lexohet
dy në një. Edhe si letërsi postmoderniste edhe si roman policesk. Ndërkaq edhe
lexuesi është bërë esëll. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Si mbyllet? Fundi?
I ngjashëm me Don Kishotin të duket? Me Pierre Menard-in? Jo me Calvino-n apo <span lang="FR" style="color: #1c1c1c;">Marquis
de Sade</span>? <i>Opera aperta</i>. Do vonohem edhe ca me
gjetjen e titullit (i cili, ndonse imcak si detaj, lyp po aq vëmendje sa gjetja
e shënimit nën pikturë apo gjetja e gozhdës së duhur që do të mbajë peshën e
pikturës). Kjo, për t’iu përgjigjur pyetjes, është një nga ato që ndodhën
ndërkohë...<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">- <i>Njëheresh me vëllimin „Libër deti” poezia
jote ngrihet në një tjetër nivel të përcjelljes së kumtit</i>. Si ndodhi<i> ky libër? Çfarë shënon ai në krijimtarinë
tënde, në atë që tashmë është botuar dhe në atë që synon të shkruash</i>?. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><span style="color: #323232;">- N</span><span style="color: #1a1a1a;">ga koha e botimit </span><span style="color: #323232;">kan</span><span style="color: #1a1a1a;">ë kaluar aq vite sa ma kanë bërë të mundur t’i qasem
librit si t</span>ë qe <span style="color: #1a1a1a;">libri i një tjetri. Kjo, saje një
farë ftohtësie, që libri ka krijuar ndaj meje dhe largësisë sime prej librit.
Ç’mund t</span>ë them?<span style="color: #1a1a1a;"> </span><i><span style="color: #323232;">Libër deti</span></i><span style="color: #323232;"> është vijim i një mënyre të
shkruari, që nis me <i>Anija e gjumit</i>
dhe merr trajtë me <i>Strabizëm</i>. E kam
fjal</span><span style="color: #1a1a1a;">ën për </span><span style="color: #323232;">librin-bërthamë, që, për nga tema,
sillet rreth një koncepti monodik, ndërsa për nga avitjet dhe qasjet, është
shumëzërash, kredhje dhe fluturim, binar, </span><span style="color: #1a1a1a;">siç dhe është deti, dyfarësh, pengesë dhe mundësi</span><span style="color: #323232;">. </span><span style="color: #1a1a1a;">Por deti në krijimtarinë time është një gjendje. I ka
fituar territoret e veta, duke u shndërruar nga hapësirë ndarjeje, në
pikëtakim. Ndaj libri </span>ë<span style="color: #1a1a1a;">shtë kalimi nga nevojat te përvojat,
si droja që provojmë kur dëshirorja e mallkimeve dhe e uratatave merr formë
urdhërore, të ngjashme me<i>… </i></span><i><span style="color: #231f20;">páfshi... zonjusha me vel prej kërpi / Dhe anije me vela
mëndafshi...!</span></i><span style="color: #231f20;"> </span><span style="color: #323232;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Është shkruar se<span style="color: #323232;"> ky lib</span><span style="color: #1a1a1a;">ër </span><span style="color: #323232;">nuk ka </span><span style="color: #1a1a1a;">thjesht vargje të endura a të punuara, siç e do zanati. Është riorganizim i
kujtes</span>ës<span style="color: #1a1a1a;"> vetjake, mpleksur me kujtesën e
paraardhësve t</span>ë mi<span style="color: #1a1a1a;">. U </span><span style="color: #323232;">kushtohet atyre që i qëndruan detit përballë, q</span><span style="color: #1a1a1a;">ë </span><span style="color: #323232;">e p</span><span style="color: #1a1a1a;">ërcollën dhe e
pritën, që lundruan dhe u mbytën, </span><span style="color: #323232;">po aq sa dhe atyre që i kthyen shpinën. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><span style="color: #323232;">Si teknik</span><span style="color: #1a1a1a;">ë leximore libri këshillon leximin e
vijueshëm, pasi nuk është bashkim i poezive t</span>ë shkruara <span style="color: #1a1a1a;">rreth tematikës s</span>ë<span style="color: #1a1a1a;"> detit. Ka qen</span>ë <span style="color: #1a1a1a;">si të ndërtosh një anije prej druri në stere, nj</span>ë trup <span style="color: #1a1a1a;">që listelë pas listele fillon nga pjesa që zhytet nën
ujë, nga ajo që nuk duket, që thyen dallgët, por që fatkeqësisht prek edhe
fundin. Këtë përvojë shkrimore shpresoj ta provojë edhe lexuesi.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><span style="color: #1a1a1a;">U kthehem
kujtesave, pasi<i> Libër deti</i> </span><span style="color: #323232;">i drejtohet atyre</span><span style="color: #1a1a1a;">, në fakt. Kujtesës së duarve që
ruajtën zanatet, kujtesës së gjuhës që fshehu për t’i ruajtur fjalët detare,
kujtesës së zemrës që mban mend qoshkat, cepat e moleve dhe jo rrugët kryesore,
kujtesës së fytyrave që kripën e erërave dhe gërryerjen e djersës e mbajtën
shënim në rrudhat e ballit dhe të faqeve. </span><span style="color: #323232;">Fjal</span><span style="color: #1a1a1a;">ët</span><span style="color: #323232;">, që kanë
jetuar gjatë brenda meje, janë shkruar në fare pak muaj, thuajse me një frymë.
Ngjan si nj</span><span style="color: #1a1a1a;">ë </span><span style="color: #323232;">zgjatje dore, ftes</span><span style="color: #1a1a1a;">ë</span><span style="color: #323232;"> për një udhëtim jo aq të r</span><span style="color: #1a1a1a;">ëndomtë dhe të </span><span style="color: #323232;">shpeshtë. Një ecje mbi ujëra, n</span><span style="color: #1a1a1a;">ëse beson se mbi uj</span>ë<span style="color: #1a1a1a;">ra ecet, aty </span><span style="color: #323232;">ku nuk ndihemi t</span><span style="color: #1a1a1a;">ë sigurt dhe ku </span><span style="color: #323232;">asgjë nuk është e njëjtë dhe e thjeshtë. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><span style="color: #323232;">Një libër
përvojash </span>është thënë<span style="color: #323232;">, që ndonj</span><span style="color: #1a1a1a;">ëherë të tremb, kur </span><span style="color: #323232;">nomatis</span><span style="color: #1a1a1a;">:</span><span style="color: #323232;"> </span><i><span style="color: #231f20;">Për të ruajtur lëkurën
mos kurse, bli barkë! </span></i><i><span lang="EN-US" style="color: #231f20;">Mos harxho kot para p</span></i><i><span lang="EN-US" style="color: #1a1a1a;">ër vela
në stere</span></i><i><span lang="EN-US" style="color: #231f20;"> të thatë. Bli erë të shtrenjtë! Mos ki frikë.
Me botën bëj luftë. Me veten paqë. </span></i><i><span lang="EN-US" style="color: #323232;">Bota është bërë për të qenë varkë.
Jeta shëtitje. Si të endesh pa menduar për vdekjen nga kiçi në bash; apo </span></i><i><span lang="EN-US" style="color: #231f20;">Varkë e vogël / dhogë e ngopur / Dalsh nga bryma, rënç në ngrica
/ Remin e gjatë, direkun e mesit / I përdorsh për paterica.</span></i><span lang="EN-US" style="color: #1a1a1a;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><i><span lang="FR" style="color: #1a1a1a;">Navigare necesse est, vivere non est
necesse.</span></i><span lang="FR" style="color: #1a1a1a;"> Kaq </span>është e gjitha. <span lang="FR" style="color: #1a1a1a;">Të tilla kanë qenë përvojat e mia,
pjesë e së cilave bëhet lundrimi, por edhe leximi. Në fund të leximit shpresoj
që deti simbolik, deti si peizazh, deti metaforë, deti sjellës i begative dhe
deti zi i mërgimeve të mëdha të shqiptarëve, t’ia ketë lënë vendin detit
personal dhe njeriut që nuk rresht së grishuri përballë tij. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">- <i>Nuk ke lënë pasdore as prozën, siç u pa nga
rrëfimi i</i> <i>dy sinopseve. Tregimi,
parabola, rimarrjet nga mitologjia shqiptare dhe jo vetëm, romani… Ku e ndjen
veten më </i>në shtëpi?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">- Prej të njëjtës
materie, si mëndafshi, për shembull, mund të bësh shami të shenjtëruara, siç
Otelloja i rrëfen Desdemonës, diku në Aktin 3, por mund ta pëdorësh edhe për
parashutë. Janë të shumtë ushtarët që shpëtuan në luftë prej saj, por <i>poeti,
njëlloj ushtari</i>, siç shkruan Nichita Stănescu, vdes në ajër, që prej së largu, nëse fillon të shkruajë me parashutë. Për prozën që sapo e
kam përfunduar dhe kam ende në dorë, më duket se me të vërtetë u zgjata pak në
hyrje, ndaj, duke kërkuar ndjesë, nuk po e teproj edhe më.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">- <i>Festivali „Poeteka”, aq i vlerësuar dhe me
ndikim u zgjerua me Revistën „Poeteka” dhe me takimet letrare që kryeni
heraherës. Revista përfaqëson tanimë një forum të zgjedhur të kulturës poetike
evropiane. Si e sheh zhvillimin e saj të mëtejshëm? Është një tempull qëndrese
ndaj pragmatizimi të jetës, apo edhe një pikë udhërrëfyese për atë që do të
ishte mirë të ndodhë me njeriun (lexuesin) e sotëm</i>?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><span style="color: #1a1a1a;">- Veç të
tjerash, n</span>ë kontekstin
shqiptar <span style="color: #1a1a1a;">POETEKA </span>është <span style="color: #1a1a1a;">një histori mbijetese. Metafora e urës. Vetë ura,
domethënëse për veprimtaritë letrare, priret të lidhë e të mbartë dhe përpiqet
t’i çlirojë njerëzit e një shoqërie nga kompleksi i të qenit “i vogël”, “pa
vlera”, “vetëm” dhe sidomos nga mania e të qenit “të vetmit”, “të parët” dhe
“më të mirët” në botë. Me themelimin e Festivalit në vitin 2005, të revistës
“Poeteka”, e cila ka arritur një moshë q</span>ë<span style="color: #1a1a1a;">ndrese me 35
numra të botuar në dhjetë vjet, me leximet e përmuajshme të krijimtarisë, me
botimet nga gjerdani i letërsisë bashkëkohore të Ballkanit dhe me themelimin e
Rezidencës evropiane për Shkrimtarë e Përkthyes, njohur si - “Tirana in
Between”, POETEKA, nga një vend i posaçëm për poetët dhe kulturën letrare,
është shndërruar në një faktor ndikues, me mundësi për kontakte dhe promovim të
autorëve dhe shkrimit krijues. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="color: #1a1a1a;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Njësitë e saj
janë pika referimi për të ngjashmit e vet në Evropë, veçanërisht Ballkan.
Revista mbetet formë sfiduese, që mban gjallë një klimë jo konformiste, që nuk
ndjek shijet komerciale, që ruan marrëdhënien mes zërave të rëndësishëm, sjellë
si modele letrare dhe tekste eksperimentale të më të rinjve, shkrimtarë dhe
përkthyes, që e kanë nisur krijimtarinë pikërisht në faqet e kësaj reviste
letrare. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Gjithçka tjetër
është dhe mbetet formë qëndrese, ku ende, përfat të keq, pjesa më e madhe e
energjive shkon jo p<span style="color: #1a1a1a;">ër rritjen,
zhvillimin, por </span>për ta mbrojtur
nga zvet<span style="color: #1a1a1a;">ënimi dhe humbja
</span>atë që tashm<span style="color: #1a1a1a;">ë e </span>kemi krijuar. Kjo b<span style="color: #1a1a1a;">ën që metafora e urës, përmendur më lart, të tingëllojë
cinike. Kërkon të jesh urë? Përnjimend? Nëse do të jesh tamam një urë, urë që
bashkon, që lidh dhe që mbart, duhet të të shkelim me këmbë, për ta provuar se
je vërtet siç thua, një urë. Ndryshe ç’urë qenke? Megjith</span>ëse uroj të kundërtën, <span style="color: #1a1a1a;">besoj se edhe me Haemus-in t</span>ë tilla gjendje janë provuar?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">- <i>Ke qënë i pranishëm jo vetëm me libra, ese,
tekste e përkthime, por edhe i ftuar në tubime të ndryshme letraro-kulturore.
Ku (dhe kur) ndodhet sipas teje letërsia shqipe? Cila është marrëdhënia e
vërtetë, përtej shtypit dhe modave, mes kulturës perëndimore dhe asaj lindore</i>?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">- Vones<span style="color: #1a1a1a;">ën, do të veçoja si tipar të
përgjithshëm. Humbjen e ritmit lidhur me atë që shkruhet dhe teknikat e
shkrimit. Dikur, para se ta humbnim ritmin, edhepse vonesat ishin të pranishme,
ndihej se letërsia shqipe ishte, n</span>ë një farë mënyre, <span style="color: #1a1a1a;">pjesë e sistemeve letrare. Mes m</span>ëdyshjes
për t’u përshtatur apo për të përcjellë vlerat,<span style="color: #1a1a1a;"> ajo q</span>ë shkruhet, <span style="color: #1a1a1a;">m</span>ë shumë
se sa letërsi, është modë letrare dhe mungesë orinetimi. Të paktë janë shkrimtarët që shkruajnë për vete. Një pjesë
prej tyre madje duken të gatshëm për t’iu nënshtruar sërish porosisë. Nuk ka
rëndësi nëse porosia vjen nga tregu letrar apo nga një botues që parapëlqen
temat klishe <i>Made in Shqipëri</i>. <span style="color: #1a1a1a;">Ai q</span>ë mungon është s<span style="color: #282828;">hkrimtari “freelancer”, </span>ai që jeton falë
tekstit të vet. Kjo mungesë na bën të gjithëve fajtorë, i hedh fajësi gjithë sistemit: botuesve që nuk investojnë, kritikës
që nuk lexon dhe nuk shkruan, lexuesit që nuk kontribuon duke sakrifikuar pak
orë leximi, medies që ka tjetër fokus dhe kolegëve që nuk lexojnë
njëri-tjetrin. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">- <i>Çfarë vendi dhe çfarë peshe mendon se ka
shkrimtari në shoqërinë e sotme shqiptare / shqipfolëse</i>? <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">- Peshë
imagjinare. Nganjëherë më duket se shkrimtarët tanë jetojnë jo në gjendje
historike, por brenda një mitologjie, pas të cilës mbahen me thonj. Disa madje
as që e kuptojnë se ka ndryshuar sistemi dhe pandehin se shoqëria dhe shteti u
ka ndonjë borxh. Pa dashur të jem mohues dhe as tejet i ashpër, mendoj se
shkrimtari shqiptar e ka humbur rëndësinë përballë shoqërisë së vet. Flas për
rregullin, jo për disa përjashtime të rralla. Veç prirjes globale, mendoj se
kjo humbje rëndësie lidhet me konsumimin letrar dhe etik. Nëse mes palëve,
lexuesit dhe shkrimtarëve, nuk ka më pëlqim, pafajësia nuk është me të parët. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ajo që nisi si
mbijetesë dhe vetëmbrojtje, ka përfunduar si gjendje përshtatjeje<i> </i>me të gjithë mjediset. Jeta letrare në
Shqipëri është krijuar falë pushteteve anësore, jo falë shenjës dhe referencës
letrare. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Teksa i sheh se si
i jepen me zell pas jetës së re virtuale, kupton se shkrimtarët e sotëm
shqiptarë jetojnë në zemrat e medieve, jo të publikut që lexon. Disa prej tyre
madje, kanë shkuar aq larg, sa prej kohësh banojnë nën ca akuariume, që ne i
quajmë ekrane, ndërkohë që ata vetë i përfytyrojnë si tribuna apo si bunkerë të
sigurt ndaj harrimit. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Pse dhe kur ndodhi
kjo? Të shtënë, siç jemi, pas heroizimit të gjithçkaje, nuk kemi filluar të
shkruajmë ende historinë paralele – historinë e konformizmit. Duke u marrë
gjatë me stilistikën, me mënyrat e thënies dhe jo me thelbin e asaj themi (një
herë për të qenë të kuptueshëm nga publiku brohoritës, ndonjëherë për të qenë
të pëlqyer nga regjimi, dikur për t’i shpëtuar kthetrave të tij dhe sot të
ndjellë nga komercializmi) shkrimtarët shqiptarë, në pjesën sunduese, u thanë
dhe u thonë <i>po</i> konformizmit. Nuk
lipset, dhe as që ua kërkon kush martirizimin. Thjesht detyrën. Atë që vetë e
pohojnë se e bëjnë me vullnet të lirë. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Pranojmë se jemi
një shoqëri e vonuar. Por kjo vonesë nuk erdhi ngaqë nuk përdorëm teknologji,
teknika dhe mjete bashkëkohore. Në kohën e pyetjeve, na mungoi përgjigja e
duhur. Shkruam, heshtëm dhe u bindëm. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Në të njëjtën kohë
lexuesit evropianë morën këshillë nga shkrimtarët e vet më të mirë, mbi të
vërtetën e komunizmit në Lindje apo në Perëndim dhe artin të tij-realizmit
solialist (<i>Mendja e robëruar</i>, <span style="color: #1c1c1c;">C.
Miłos</span>, 1953; <i>Blloku i Artë</i>, D. Lessing, 1962), mbi
shndërrimin e individit në një mjet teknologjik, mbi humbjen e identitetit saje
zhvillimeve teknologjike (<i>Më e mira e
Botëve</i>, A. Huxley, 1932), mbi diskriminimin dhe vështirësitë e të qenit
grua në shoqëri, (<i>Një dhomë më vete</i>,
V. Woolf, 1929; <i>Seksi i dytë</i>, S. de
Beavoir, 1949), mbi humbjen e domethënieve, përjetimit dhe kuptimeve të jetës (<i>Princi i vog</i>ël, Exupéry, 1943), mbi racizmin dhe lehtësinë e degradimit te
njeriu si qenie humane (<i>Nëse ky është
njeriu</i>, P. Levi, 1947), mbi vendosjen dhe të ardhmen e regjimeve totalitare
(<i>1984</i>, G. Orwell, 1949), mbi
marrëzinë dhe cinizmin e luftës (<i>Lamtumirë
armë</i>, E. Hemingway, 1929). <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Tek ne nuk ndodhën
këto. E kemi shfajësimin. Diktatura. Totalitarizmi. Ndaj edhe medaljet e
nderimet që kërkohen sot janë zhvleftësuar, po aq sa monedhat e gjumashëve të
Efesit, që ndenjën të mbyllur në shpellën e tyre dhe u zgjuan pas 309 vjetësh. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kam një pyetje:
Mos vallë u zbut apo mos u bë më e arsyeshme diktatura? Mos u trondit dhe u
rrëzua më shpejt regjimi? Falë romaneve, tregimeve, novelave, vjershave,
poemave dhe poezive apo teksteve të këngëve mos u bë më e durueshme vetmia dhe
mos u thye izolimi? Autorët shqiptarë, përveçse e përshkruam bukur, i vunë edhe
një diçiturë optimiste, kuptimplotë, parajsës socialiste. E kuptoj. Mund të
vetëshfajësohen duke thënë se e bënë për ta bërë sa më karnavaleske, se nuk ka
të vdekur pa kostum dhe pak pundër në fytyrë. Askush nuk kërkoi ndjesë për
helmimin në masë me ideologji dhe prishjen e shijes. Publiku ka prirjen të mirëkuptojë
deri diku heshtjen, pëshpëritjen nën zë, por jo bashkëpunimin. Me sa duket
shkrimtarët shqiptarë presin që të zbresin nga skena me duartorkitje, gjë që,
falë konformizmit dhe humbjes së lirisë së mendjes dhe të shpirtit, nuk është
ndonj çudi të ngjasë. Të gjitha këto kanë ndikuar që besueshmëria e lexuesit të
jetë në nivele të ulta dhe roli ndikues i shkrimtarit në shoqërinë tonë të jetë
siç është: i zbehtë. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">- <i>Të ka shkuar ndonjëherë ndërmend të
përqëndrohesh vetëm në shkrim, larg ‚rrëmujës e rrëmetit’, apo këto të fundit
vlejnë në mënyrë të posaçme për ta zgjuar, ose për ta mbajtur pa gjumë
vetëdijen e shkrimtarit dhe duhen marrë, si të ishin ilaçe, ose edhe mikrobe,
me masë</i>?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">- Jo. Ose rrallë.
E përditshmja më lodh. Kur ajo, në vend të thelbit më gostit me ndodhi, habere,
me news të cilat ndodhin <i>live</i> dhe <i>on line, </i>më vjen të marr arratinë. Por
ç’kuptim do kishte kjo, kur shkrimtari është gjithmonë në gjendje arratie. <i>Mendje merr malet</i>, nuk është, sipas
meje, vetëm ideali romantik i largimit nga urbania dhe kthimi në natyrë. Është
gjithashtu edhe arrati drejt majave, aty ku jo vetëm orksigjeni, por edhe
mendimi është i pastër. Gjithsesi, është çështje leximi siç dhe një çështje
ritmesh mes të përditshmes dhe të përjetshmes, të dallueshme nga njëra-tjetra
sa zvarritja me ecjen dhe sa ecja me fluturimin. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Por edhe në ato
raste kur dua të marr arratinë, nuk e kërkoj si rikthim në Arkadinë bukolike. E
gjej veten më mirë kur jam veç dhe i përfshirë. Është gjithashtu çështje
distancash dhe bindjesh, për t’i dëgjuar urdhërat që jep vetja: qëndro aq larg
jetës sa jeta të mos të nxjerrë jashtë vetes dhe aq pranë sistemit sa sistemi
të mos të të gllabërojë. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Shoqërisë
njerëzore, njerëzimit global, duket i ka ndodhur diçka e re, e pangjarë në
evolucionin e vet. Është rast për t’u mbajtur mend ky që shohim. Goja, stomaku
dhe anusi i shoqërisë janë aq pranë sa mund t’i quash një organ. Pika që merr,
pika që bluan dhe pika që jashtënxjerr thuajse janë bërë bashkë. Çfarë duhet të
bëjë shkrimtari në këtë realitet? Si të mbijetojë si ,qenie shkruese’? <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">- <i>Nëse do të duhej të përmblidhje me shkrim,
ose me mend, simbolet thelbësorë të veprës sate, si do të tingëllonin</i>?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">- Në një vepër
letrare gjithçka mund të interpretohet si simbol. Që nga emrat e personazheve,
mungesa e tyre apo shenjimi i njerëzve me një numër apo thjesht me një shkronjë
të vetme. Ndaj më tepër se te simbolet, përqendrohem te motivet dhe tematika.
Një i tillë është deti. Megjithëse nga unë nuk është përdorur qëllimshëm me
vlerë simboli dhe prirjen për alegori, deti, në lexime të ndryshme ka fituar
domethënien e jetës së panjohur, pa fund e anë, me plot rreziqe e peripeci, të
detit të dhimbjes, por edhe të pasionit, i mençurisë së gjerë e të thellë, por
edhe i marrëzisë, det që lidh dhe ndërpret lidhjen, det i krijimit të jetës,
por dhe i vdekjes që vjen po prej tij. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Secili bën leximin
e tij. Pyetja, në këtë rast, është si do të lexojmë: si lexues, që përfshihet
në kënaqësitë e leximit apo si lektorë, që u gjejnë shpjegim tropeve? Pa dashur
ta thjeshtëzoj dhe, edhepse jo rrallë i kam ditur alegoritë që fshehin, për
detin kam shkruar drejtpërsëdrejti. Është jeta në det, rreziku dhe kënaqësitë,
ndërtimi i anijes nga duart që njohin mjeshtëritë. Kam shkruar për vdekjen në
anije, me telashe krejt të ndryshme nga vdekjet në tokë. Kam shkruar për një
bibliotekë në bordin e anijes dhe për leximet në lundrim, që ndryshojnë
kryekëput nga bibliotekat dhe leximet në tokë. Kam shkruar për lundrimet, për
frikën nga mbytjet dhe dëshirën e kthimit në shtëpi, për kontrabandën, për
kinemanë dhe shahun në kohën e shërbimit, që mundën vetminë dhe ushqyen
miqësinë e detarëve. Por kam shkruar edhe për vetminë e grave dhe mungesën e
prindit te fëmijët e detarëve. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kam shkruar pa
dashur të krijoj mite, aq më pak të stis simbole dhe akoma më pak të idealizoj
këtë mënyrë të vështirë jetese. Lundrimi dhe ujërat kanë qenë pjesë e
elementeve narrative. Kush ka dashur të zhytet më shumë, lënda ia jep
mundësinë. Por mëtimi për t’i kthyer ato në metafora më është dukur mundim.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">E njëjta gjë ka
ndodhur edhe me gjarprin (e shtëpisë), apo me shtëpinë vetë. Kritikët e paskan
pasur të lehtë. Gjarpri = urtësia = përvoja (siç shprehet dhe Krishti) = lidhja
me dëbimin = shtëpia si Eden = afrimi i vdekjes = zhvleftësimi i jetës = jeta
si çmendinë = një lumë që rrjedh atypari (i ngjashëm me gjarprin dhe ai)...
Mjafton një fjalor simbolesh dhe pikë. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Vazhdoj të
këmbëngul se plaku aty nuk është pleqëria. As djali nuk është brezi i ri që hyn
në jetë për të nxjerrë të vjetrën jashtë dhe për të ndërtuar një shoqëri të re
(thua ndryshimet demokratike të paralajmëruara nga letërsia?!). Ai mbetet një
plak në hall të tij, të cilin një ditë, pikërisht kur nuk pritej, i biri e
nxjerr jashtë dhe plakut i duhet të bëjë një shëtitje për të kthjelluar
mendimet dhe për t’i gjetur një zgjidhje hallit që i ka rënë.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Po kështu ka
ndodhur edhe me disa tregime ku shfaqen kopshti i fëmijërisë dhe disa mjedise
të brendshme shtëpie (a duhet të kujtojmë doemos humbjen e pafajësinë dhe
daljen nga e Kopshti në Eden?!). E njëjta mënyrë interpretimi edhe me dollapin
e shtëpisë ku u rrita (të ndërmendim shpellën platonike apo ndonjë gjë
tjetër?!) me shpellën, lumin, vdekjen, udhëtimet, dashurinë, muzikën, gabimi,
tradhtinë, vesin, dhunën, pacifizmin që në një formë a në një tjetër, ndeshen
në krijimtarinë time. Interpretime klishe.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">- <i>A ke edhe sot të njëjtën lidhje me fëmininë
dhe me ‚banorët’ e saj</i>?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">- Banorët e
fëmijërisë sime nuk ishin të gjithë magjikë. Përmes teksteve më të fundit
eseistike, shkruar si <i>fact-fiction</i>
dhe botuar te <i>Lindur në Provincë,</i> kam
mundur të ruaj disa prej tyre. Një kopështije, që rrethonte shtëpinë private,
ku u rrita dhe që ishte ndryshe nga kopshti publik, ku u mbyllën moshatarët e
mi. Një dollap i madh, ai që përmenda më lart, ngecur si një maune rëre diku
mes themeleve dhe trarëve të shtëpisë, mbushur me veshje dhe me uniforma pune
dhe lufte. Dëshira për të qenë i padukshëm, si Karkanxholli i përrallës. Ekipi
i futbollit të lagjes dhe ndjekja e ndjeshjeve të Lokomotivës në radio. Zhytjet
nën det, në kërkim të Durrrësit të zhdukur. Orkestra e parë ku mora pjesë.
Historitë e tim gjyshi mbi luftën dhe të huajt. Fshehja e varfërisë nga syri i
fëmijës. Krijimi i qytetit të ri industrial, si sfidë ndaj portit dhe jetës
detare të qytetit. Bisedat me zë të ulët mes të afërmve. Betimi për shallin e
kuq të pionierit... E kuptoj. Gjithçka ka prirjen të shndërrohet në simbol apo
metaforë. Por janë thjesht kujtime fëmije, pa kurrfarë idealizmi.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">- <i>Cila do të kishte qënë pyetja jote
themeltare në një bisedë si e tanishmja</i>?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">- Një intervistë
si kjo, sidomos kur vjen pas një kohe disi të gjatë, është si të të dhurojnë
një katedrale, nga ato të mëdhatë, me muret bosh, me suva të mirë, përzierje e
së bardhës së vezës me lesh bagëtie, lyer me shërbet gëlqereje, siç puna e do. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">I vetëm, njeriu do
këshillë, e ka të vështirë t’ia dalë. Nga t’ia fillosh? Nga afreskat, nga
objektet e shenjta, nga organoja me ajër apo nga mëdyshja nëse do të ketë apo
jo besimtarë? Edhe pse i joshur nga të gjitha këto, dua të jem mirënjohës, të
falënderoj për mundësinë e rrallë. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Mund të preknim në
bisedën tonë ndoshta edhe muret. Muret mbajtës dhe muret ndarës. Për muret e
lidhura me themelet. Mund të flisnim për muret e shembur, për muret e çarë, për
muret e rinj. Për muret, të cilëve duhet t’u sillemi përqark, me pyetjen
fillestare: mbajnë apo bien, nëse mbi këto mure të vjetra shkruajmë diçka apo
nëse aty projektojmë ëndrra? <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">- <i>Po përgjigja e saj</i>?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">- Po e mbyll me Robert
Frost-in, për të mos e
braktisur edhe atë si personazhet dytësorë, me të cilët lexuesi-shkrimtar sajoi
në romanin e paralajmëruar këtu. Poezia e tij <i>Mending Wall</i> e ka një përgjigje.
Sidomos kur mes vargjesh shfaqen gjahtarët, ata që për të zënë lepurin dhe për
të kënaqur langonjtë, shembin murin, duke mos lënë gur mbi gur. <o:p></o:p></span></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Nuk ka shfajësim.
S’mund ta mohojmë. Edhe në këtë rast, madje që një shekull më parë, kemi qenë
ironikisht të paralajmëruar. Ishte viti 1914. Nuk lexuam. Ishim të zënë, siç
jemi edhe tani, me <i>The Great War</i>. Me
Luftën e Madhe. Dhe ndjesë për zgjatjen. Aty ku fola për romanet në proces mund
ta kthenit faqen. Ndodhi ngaqë bisedojmë rrallë. Një herë në dhjetë vjet.</span><span style="font-family: Cambria, serif; font-size: 10pt;"><o:p></o:p></span></div>
Esse non vidarehttp://www.blogger.com/profile/00556433488178931959noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5104911184935471123.post-78442738419493389892015-12-22T00:46:00.000-08:002015-12-22T00:46:05.179-08:00"Fati ynë janë karakteri dhe veprat tona…" / Bisedë me shkrimtaren Ardita Jatru<div align="center" class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; page-break-after: avoid; text-align: center;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b>Revista Haemus</b>: <i>E dashur Ardita Jatru. Njëheresh me
urimin për “Krahë prej letre”, - roman i sapobotuar nga Librarium Haemus dhe që
është pritur shumë mirë, - dëshirojmë të flasësh rreth fillimeve të tua
letrare. </i><i><span lang="FR">Si mbërrite deri tek shkrimi, apo ndoshta: si
mbërriti shkrimi tek ti? A ka ndonjë lidhje të veçantë mes fëminisë sate,
vendlindjes, hapësirës ku u rrite dhe u shkollove dhe frymës që përshkron
poezinë tënde? Me “lidhje të veçantë” kemi para sysh: prania e ndonjë vegimi,
drame, kthesash të papritura…<o:p></o:p></span></i></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><span lang="FR">Ardita Jatru</span></b><span lang="FR">: Poezia lind brenda nesh në një çast të caktuar
në jetë. </span><span lang="DE">Unë nuk e mbaj mend mirë, por
mund të kem qënë 13-14 vjeç. Ka ardhur tejet natyrshëm tek une. Duke qënë
natyrë ëndërrimtare, e ndjeshme, kurioze për të eksploruar botën e njeriut dhe
e të parit ndryshe atë rreth nesh, ka lindur nevoja për ta shprehur në letër.
Kjo ka qënë një menyre reflektimi. Por unë besoj dhe tek adn-ja. Babai im
shkruan poezi, ndoshta këtu ka vend shprehja „dardha nën dardhe piqet“. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="DE"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Në fakt,
jam rritur në një familje <i>librangrënësish</i>,
me një dashuri të madhe për librin, ndaj nuk mund të veçoja unë si fëmijë e
kësaj familjeje. Megjithë kushtet e dobëta ekonomike të atij sistemi, që e
kaluam të gjithe, librat kanë zënë vendin parësor në shtëpinë time, ishte buka
jonë e shpirtit dhe e mendjes. I kalonim dorë më dorë, mbaronte njëri, fillonte
tjetri. Ekzistonte fryma e artit dhe e fjalës. Kështu u rrita.</span></span></div>
<a name='more'></a><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><o:p></o:p></span><br />
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<i><span lang="DE"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Çfarë përvoje ke nga bota letrare shqiptare dhe e
huaj?<o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="DE"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Nga bota
letrare shqiptare nuk kam asnjë përvojë, edhe pse unë i drejtohem lexuesit
shqiptar. Kjo ndoshta ngaqë jetoj larg vendit tim prej shumë vitesh dhe, duke
qënë në të tille pozitë, ngushëlloj veten. Interneti është e vetmja mënyrë
lidhjeje dhe informimi për gjithçka ndodh në hapësirën shqiptare, pra me
letërsinë në Shqipëri. Edhe këtu ku jetoj, përvojat janë të pakta, shumë të
pakta. Arsyeja kryesore është se unë nuk shkruaj në gjuhë të dyte. Kam bërë
përpjekje të përkthej poezitë e mia, por mundimet e mia kanë dështuar, i kam
flakur. Aq më keq, e kam të pamundur të shkruaj poezi në gjuhë të huaj. E besoj
verbërisht se poezia është gjuha e shpirtit dhe ai flet gjithmonë gjuhën e
nënës. Pra, jam akoma në stadin e një fillestari përsa i përket përvojave në
botën letrare, qoftë atë shqip, apo edhe të huaj.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<i><span lang="DE"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Cila ishte ecuria e vëllimeve të tu poetikë?<o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="DE"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kësaj
pyetjeje mund edhe të mos i përgjigjesha, ose të vendosja disa pika në vend të
përgjigjes, sepse është një fakt që dihet, qoftë nga poetët apo edhe nga ata
pak dashamirës që lexojnë poezi. Akoma më keq kur bëhet fjalë për një vend si
Shqipëria, ku interesi i pasurisë materiale ka zënë vendin e pasurisë
shpirtërore. Jetojmë në kohë të vështira, ndaj unë nuk kam asnjë lloj
pretendimi që poezia në Shqipëri të shitet dhe lexohet. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><span lang="ES">Pra, nuk
ekziston asnjë lloj ecurie e vëllimeve të mi poetikë. </span><span lang="DE">As shpërndarje e as shitje. Më janë premtuar
shpërndarjet nga shtëpitë botuese, por kjo nuk ka ndodhur asnjëherë. Pra, çdo
iluzion i krijuar gjatë botimit të librit, është fshirë me gomë, me një ankesë
të madhe brenda meje. Më ngushëllon fakti që më lexon ti, ai, ajo, pra ne që
shkruajmë, disa prej nesh(!) me pak fjalë. Librat i kam në depon e shtëpisë, në
këtë mënyrë të paktën depoja nuk duket bosh.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<i><span lang="DE"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kalimi nga poezia në prozë u ndodh jo pak
autorëve. Në rastin tënd, gjykuar nga stili dhe misteri i romanit “Krahë prej
letre”, nuk duket të jetë një ngjarje e llogaritur. Nga e mblodhi lëndën
artistike ky roman? A mund të mos qe shkruar?!<o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><span lang="DE">Unë nuk i
bëj llogaritë me letër e laps kur shkruaj, pra ky roman, por edhe v</span><span lang="SQ">ë</span><span lang="DE">llimet poetikë, me këtë logjikë, nuk do të ishin shkruar kurrë, ose nuk do
të shkruhen. Në lidhje me romanin, gjithçka lindi natyrshëm. Tentativat në
proze kanë qënë deri tek tregimi, por ja që guxova dhe shpresoj që guximi të
shkojë më tutje, me të tjera trille. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><span lang="DE">Tani e
kuptoj që kisha thjesht nevojë për një shkendijë që unë të reagoja, por thjesht
më mungonte lënda dhe kjo ndodhi një nate teksa po shihja një dokumentar me
temë prostitucionin në Evropë. Jam shokuar shumë nga rrëfimet e viktimave, të
vërteta që do lëndonin çdo njeri me shpirt dhe të moralshëm. </span><span lang="FR">Midis tyre kishte dhe tre shqiptare, si tani e
mbaj mend tronditjen. Shoqëria shqiptare ka një plagë të madhe përsa i përket
prostitucionit, por unë, një njeri i vetëm, nuk mund ta shuaj dot magjishëm
dramën e femrës shqiptare, por vetëm ndërgjegja e shoqërisë mund ta bëjë këtë,
unë thjesht reflektoj si individ. Kjo është një çeshtje madhore dhe ka shumë
vend për të folur e për t’u marrë me të, por dua të pranoj se baza e lëndës
sime është marrë nga dokumentari i asaj nate. Pra, krijova një histori, në një
kohë pa kohë, gërshetova jetë personazhesh në një të vetme, por gjithsesi është
një trill letrar, një trill që përmban ndoshta edhe doza të vërtetash. Fundja
ky ishte edhe qëllimi im: të vija e vërtetë tek lexuesi. Ndoshta duhet t’u
kërkoj falje personazheve që vodha një pikë nga oqeani i jetës së tyre për të
ndërtuar gjithë strukturën e romanit në fjalë. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<i><span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Cilën kategori qëniesh përfaqëson protagonistja?<o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><span lang="FR">Përfaqëson
ata njerëz, qe kërkojnë vazhdimisht një shpatull ku të mbështeten. </span><span lang="DE">Ata që janë në kërkim të dashurisë së vërtetë
njerëzore, të cilën nuk e kanë patur kurrë, për të plotësuar boshllëkun në
shpirt. Njeriu ndërtohet si personalitet vetëm nga dashuria, e çfarëdo lloj
forme qoftë ajo. Ështe fenomeni bazë që nga lindja e njeriut për ndërtimin e
karakterit të tij. Nëse kjo mungon, atëhere individi është një jetë në kërkim të
saj. Dashuria është çelësi i jetës. Po ta dhanë në dorë, di ta hapësh derën
lehtesisht, në të kundërt do ta kërkosh se ku e kanë fshehur. Kjo e fundit
është një odise mundimesh.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<i><span lang="DE"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ç’bejnë personazhet e tu jashtë librit, në jetën e
përditshme?<o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><span lang="DE">Ata janë fëmijë
të lumtur. </span><span lang="ES">Shijojnë çdo karamele si të
jetë e fundit. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><i><span lang="DE">Ngjarjet e romanit përshkojnë treva e shpirtra të
shumtë e meg</span></i><i><span lang="ES">jithatë ato nuk çojnë në zgjidhje “të caktuara”.
Madje as qëndra e romanit nuk synon drejt klasikes, ndonëse struktura e tij
ruan mjaft tipare të prozës klasike…<o:p></o:p></span></i></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="ES"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Personazheve
iu dhashë jetë në një botë pa kufinj. Le ta përfytyrojë lexuesi kohën dhe
vendin sipas këndvështrimit të tij, por nuk ka qënë ky synimi im. Për mua
rëndësi ka mesazhi që përcjell shkrimtari. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="ES"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Në koken
time kishte marrë jetë një histori, pista ngjarjesh, të cilat unë duhej t’i
zgjeroja dhe t’i hidhja në flete, pra dua të them se nuk kam patur parasysh
këtu të ndiqja një tipar të veçantë. Unë nuk di të shkruaj sipas atij ligji apo
këtij rregulli, shkruaj si më vjen. Me të tjerat le të merren kritikët letrarë.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<i><span lang="ES"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Qysh nga viti 1990 u zhvendose në Mërgatë.
Ç’përfaqësonte Greqia për ty dhe çfarë përfaqëson ajo sot, pas kaq kohësh? Po
mërgimi në përgjithësi?<o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="ES"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Greqinë me
mërgimin në përgjithësi, po i lidh të dy njëheresh, sepse për mua kanë të
njëjtin kuptim. Dikur përfaqësonin të panjohurën, atë ku unë nuk do bëhesha
kurrë pjesë, ndoshta-ndoshta si derë të mbyllur, të lartë e të hekurt, që e
shoh me sy dhe nuk do ta shkel kurrë, ose, nëse e shkel, do përballesha me
refuzimin. Ndjenjë e keqe kjo për çdo njeri. Por ndodhi e natyrshmja. Unë i
përkas brezit që fluturoi dhe e ndërtoi folenë gjetkë, larg tokës së njohur që
quhet mëmëdhe. Gjatë gjithë këtij procesi ndërtimi, ti zhvillohesh si njeri pa
e kuptuar, sepse lodhja, djersa, plagët (ato të dukshmet dhe të padukshmet),
dhimbja, humbja dhe vetmia, të gjitha këto, përbëjnë pjesët kryesore për të
vënë në punë motorrin e ndërgjegjes. Kjo do të thotë rritje mendore, që, në të
tjera kushte, ndoshta unë nuk do ta kisha arritur kurrë. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<i><span lang="ES"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Çfarë roli luajti e shkruara në jetën tënde prej
mërgimtareje që krijon, por që ende nuk njihet sa duhet?<o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="ES"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Përgjigja
është nga këndvështrimi im personal, të tjeret nuk janë unë, janë ata,
funksionojmë ndryshe si qënie, ndaj nuk përgjithësoj rolin që pati të shkruarit
në jetën time si mërgimtare me të tjerët. Fuksionin e kreu, ta dua vetminë, dhe
vetmia jam Unë.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<i><span lang="ES"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kaherë ti bën fotografi që jo vetëm befasojnë, por
që lidhen shkallë-shkallë mesveti dhe kanë shansin të shndërrohen në një vepër
më vete në lëmin e imazhit. Nuk është arritje e pakët, po të kemi para sysh që
sot gjithsecili ka nga një aparat me vete… <o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><span lang="ES">Nuk po e
marr si kompliement, thjesht unë mbetem një amatore e apasionuar e fotografisë
dhe kaq. Arti është brenda nesh, lum ata që janë të bekuar me këtë dhuratë
hyjnore. </span><span lang="DE">Në këtë rast, syri artistik
është i lindur, nuk ka nevojë per teknologji. Teknologjia shërben për të
lehtësuar funksionin. Fotografia është arti i të parit ndryshe botën, një
objekt i marr nga kënde të ndryshme, dhe si e tillë shihet dhe perceptohet
ndryshe nga secili. Nëse imazhin e përcjell me art, atëhere fotografia kthehet
automatikisht në vepër arti. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<i><span lang="DE"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Mund të thuhet se fotografia është për ty poezi pa
fjalë? Po e anasjellta?<o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="DE"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dua të jem
e sinqertë, fotografia lindi si nevojë për të plotësuar mungesën e muzës. Por
tani s’më lëshon ajo. Monopat i bukur edhe ky, që duhet ndjekur me pasion.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<i><span lang="DE"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Çfarë vendi ze Udhëtimi në jetën tënde?<o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="DE"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Është një
përmbushje, një ëndërr që po bëhet e kapshme pak e nga pak, sipas mundësisë
ekonomike. Por kam shumë për të parë e shkelur, një Zot e di. Sidoqoftë, një
biletë pa afat kthimi, mirë do ishtë. Nëse është dëshira e Tij, mundet ta ketë
lënë për në fund, por… nuk dua të iki nga kjo botë e varfër dhe e verbër, në
kuptimin shpirtëror. Megjithatë, unë i besoj dhe teorisë tjetër që, nuk është
nevoja të udhëtosh për të parë boten, por mjafton të kesh sy.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<i><span lang="DE"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Një njeri, libër, ngjarje – që ka ndikuar më
fuqishëm në formimin tënd…<o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="DE"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Nëna ime.
Akoma edhe sot vazhdon me mënyrën e saj të më ndikoj. Është një grua
inteligjente dhe frymëzuese.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="DE"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Libër… nuk
mund të veçoj, sepse të jem e sinqertë, në këtë moment nuk mund ta kruaj
memorien. Por çdo liber që lexoj ka një afeksion tek unë, e përjetoj dhe kjo
mund të lërë gjatë gjurmë tek unë.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="DE"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ngjarje… të
jesh emigrant në vend të huaj, për mua përbën ngjarje kryesore, më vete, në
jetën e gjithkujt dhe, si e tillë, ndikon në formimin tënd si njeri.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<i><span lang="DE"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Cila temë do të ishte kryesore për ty gjatë
bisedës më një autor të moshuar? Po me një të ri?<o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="DE"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Unë jam
natyrë spontane, ndaj nuk mundem të mendoj përgjigjen. Dhe tani që më duhet të
mendohem, prapë një çorbë kam në kokë dhe s’di se cila është ajo, e sakta, që
duhet të të përgjigjem. Jam njeri që pyes shumë, flas shumë, aq sa ndonjëherë
lodhem edhe me veten. Dua të them që, gjithçka duket rrugës gjatë bisedës me
dikë. Pikësepari, unë e vlerësoj shkrimtarin nga vlerat e jo nga mosha. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<i><span lang="DE"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Nëse do të të kërkohej ngjarja më zbavitëse e
mërgimit, cila do të kish qenë ajo?<o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="DE"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">E thënë
ironikisht, ngjarja më zbavitëse që ndodh në përditshmëri, është kur ti i flet
shqiptarit shqip dhe ai të përgjigjet me greqishte të çalë. Në fakt, mua më
vjen keq për fëmijët e tyre, po humbasin identitetin.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<i><span lang="DE"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Po e kthimit të parë në vendlindje?<o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="DE"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Më kërkoni
të kthehem 20 vjet prapa. Jam pak e mjegullt. Por e vetmja gjë që është sigurt
dhe e vërtetë, është se kisha dy vjet pa e parë nënën time dhe ajo që desha me
padurim, ishte të shihja sytë e saj t’i puthja gushën. Aq më mungonte.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<i><span lang="DE"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Çfarë mendon në këtë periudhë protagonisti i
librit tënd të ardhshëm?<o:p></o:p></span></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<span lang="DE" style="line-height: 115%;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Fati ynë janë karakteri
dhe veprat tona…</span></span>Esse non vidarehttp://www.blogger.com/profile/00556433488178931959noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5104911184935471123.post-18490817185061891482015-12-22T00:20:00.000-08:002015-12-22T00:20:43.051-08:00“Gjuha është një urë e padukshme dhe e mrekullueshme...” / Bisedë me botuesen Feride E. Berisha <h1 align="center" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-align: center;">
</h1>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><span lang="SQ">Revista
Haemus</span></b><span lang="SQ">:<i> Si lindi ideja për të themeluar shtëpinë
botuese PA?<o:p></o:p></i></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><span lang="SQ">Feride
Berisha</span></b><span lang="SQ">: Në vitin 2011 në Gjermani doli një libër shumë i vogël,
por shumë i rëndësishëm i autorit franko-gjerman </span><span lang="SQ" style="background: white;">Stéphane Hessel me titullin ”Indinjohuni!”. E
lexova dhe më bëri aq shumë përshtypje, saqë besova se ky libër i nevojitej
lexuesit shqiptar, prandaj i mora te drejtat nga botuesja franceze për ta
nxjerr këtë libër në gjuhën shqipe. Mirpo, ngaqë nuk gjeta asnjë shtëpi
botuese, që do ta botonte këtë libër, e themelova unë vetë një shtëpi botuese. <i>Pa </i>derë, <i>pa</i> kulm, <i>pa</i> mure, por me
një vatër mu në mes të shtëpisë dhe me dëshirën e flaktë që të nxjerr
“Indinjohuni! në shqip. I vura shtëpisë botuese emrin PA, sepse me të vërtetë,
kur fillova me këtë zanat, pa asnjë ide, se si do të funksiononte; pa mjete
financiare, pa përvojë apo dijeni se si bëhet kjo punë. Deri atëherë marrëdhënia
e vetme me librin kish qenë leximi.<i> </i>Pra,
të merrem drejtpërdrejt me librat, jo vetëm t’i lexoj ata, ka qenë me siguri
një dëshirë e fshehtë e imja, e cila pahiri m’u realizua. Ishte, pra, një <i>rastësi me dashje. Për ata që se dinë, emri
i shtëpisë botuese PA i ka vetëm dy shkronja, por është një fjalë. </i></span><span lang="SQ"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<a name='more'></a><br />
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><span lang="SQ">Revista
Haemus</span></b><span lang="SQ">:<i> Cilët janë synimet kryesore të kësaj
shtëpie botuese?<o:p></o:p></i></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">- Natyrisht të botoj autorë të mirë! Të nxjerr libra të
mirë, ndoshta edhe nga autorët jo fort “të përshtatshëm”... Po, një ndër
synimet kryesore është që të arrij të nxjerr libra, që shtjellojnë disa tema
pak më të papërpunuara deri më tani, ose fare pak në letërsinë shqipe. Sidomos
të sjell në gjuhën shqipe një copë letërsie nga ajo letërsia e madhe gjermane. Gjithashtu,
mendoj se ne si individë, pavarësisht në çfarë pune bëjmë, duhet të angazhohemi
për një shoqëri më të mirë. Nuk mendoj se autorët do të duhet vetëm të ulen në
karrige dhe të shkruajnë gjithë ditën e lume. Nëse shkruajnë romane fantastike,
puna e mbarë ju qoftë. Por nëse mundohen të marrin tema nga e përditshmja,
atëherë do të duhej patjetër të marrin më shumë pjesë dhe të angazhohen me
kumtesa dhe shkresa të domosdoshme për ngjarjet reale në shoqëri. Mendoj se
sidomos shkrimtarët duhet ta hapin gojën më shumë dhe të përfshihen më shumë në
zhvillimet politiko-shoqërore. Autorët gjermanë, për shembull, edhe pse kanë
pasur kushte më të mira pune, prapë se prapë nuk janë ndalur pa marrë pjesë në
përditshmërinë e shoqërisë dhe nuk kanë heshtur dhe nuk heshtin. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><span lang="SQ">Revista
Haemus</span></b><span lang="SQ">:<i> Disa nga botimet dhe autorët tuaj…<o:p></o:p></i></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">- Po edhe përzgjedhja e autorëve duket si një rastësi:
disa kanë ardhur vetë tek shtëpia botuese, e disa i kam ftuar unë, kjo sa u
përket autorëve shqiptarë. Ndërsa ata gjermanë, unë i zgjedh vet nga ata më të
rrallët, që kanë qenë më ndryshe se të tjerët. Kanë jetuar dhe shkruar më
ndryshe nga e rëndomta. Nga autorët gjermanë, për shembull, dua të përmend Hans
Falladën, një autor i spikatur gjerman, i cili veprën e tij të fundit “<i>Secili vdes vetëm për vetveten</i>” me vëllim
prej 700 faqesh e shkruan në spital në ditët e fundit të jetës së tij brenda
tri javësh. Kjo vepër është bestseller prej 60 vjetësh, dhe është e përkthyer
në të gjitha gjuhët e mëdha të botës. Edhe në gjuhën shqipe, qysh në vitin 1969,
nga shtëpia botuese Naim Frashëri, ndonëse nga çenzura e atëhershme librit i
hahen gati 300 faqe. Ky autor ka shkruan për njeriun e thjeshtë, për njeriun e
varur nga alkooli, për njeriun e varur nga substancat e ndryshme narkotike, për
njeriun e varur nga duhani – e ai njeri është ai vetë. Fallada shkruan për
përvojat e veta, dhe për këtë arsye ka hyrë në letërsinë e madhe botërore. Në
shqip një vepër tjetër e këtij autori, e përkthyer nga unë: “<i>Tri vjet jo njeri</i>”, PA 2013. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Blerina Rogova-Gaxha është ndër poetet e para shqiptare
që me guximin e saj i futet poezisë me tema deri më tani “të burrave”. Ndërsa
në vëllimin e dytë të poezive të saj ajo kthehet më shumë kah problemet sociale
të njeriut të sotëm dhe apostrofon gjendjen e gruas në shoqërinë tonë. Muzika
që e përcjell vargun e gjatë dhe të ri në poezinë moderne e bëjnë më të
lexueshme dhe më të kuptueshme këtë poete. Shumë krenare jam, gjithashtu, që e
kam nxjerrë si botim të ri poetin e papërsëritshëm Jamarbër Marko. Nga
tematikat e veprave të botuara nga PA, duhet gjithsesi të përmendet “projekt et
party” të autorit kosovar Beqë Cufaj. Ai vjen me shtjellimin e një teme
gjithashtu të papërpunuar deri më tani në letërsinë shqipe – me
neokolonializmin në botë, me vendngjarje në Kosovën e pasluftës në formë të re:
të misioneve të huaja bamirëse. Kurrsesi nuk dua të harroj, apo të veçoj dikë,
por autorët e PA, si Arif Molliqi, Gëzim Aliu, Manjola Brahaj janë një frymë e
re dhe e bukur në letërsinë shqipe. Nga letërsia e huaj, si përmbledhje e kësaj
që thash më parë, i kam nxjerrë gjashtë libra, pesë prej të cilëve janë bestsellerë
botërorë dhe kam disa autorë shumë të mirë nga Shqipëria.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><span lang="SQ">Revista
Haemus</span></b><span lang="SQ">:<i> Vjen nga një zonë me shumë vuajtje
dhe drama. Veç kësaj, të është dashur të njohësh dhe të përballosh mërgimin, vështirësitë
e tij, derisa të gjesh vet veten…<o:p></o:p></i></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">- Vij nga Kosova për shkaqe socio-politike të asaj kohe,
jam e përplasur në Berlin dhe këtu tani mundohem t’i a gjej vetes një vend.
Jetoj edhe në Prishtinë, por shumicën e kohës në Berlin, se këtu e kam familjen
time. Mërgimi nga njëra anë është një vështirësi, apo një kafshatë e rëndë për
t’u kapërdirë, por nga ana tjetër një mundësi. Është sikur të të gjuajë dikush
në mes të oqeanit, dhe ti o do të notosh, o do të mbytesh. Pra, duhet ta
përshtatësh veten tënde, në një shoqëri të re. Më është dashur të nxjerr nga
xhepi i leckosur një <i>Unë</i> të ri, i
cili do të përshtatej duke u përplasur në ndalesat dhe pengesat në rrethanat e
reja. Mirpo gjuha është një urë e padukshme dhe e mrekullueshme. Ajo të bart, duke
i depërtuar edhe muret.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Tek mësoja gjuhën gjermane, e mësoja edhe më mirë gjuhën
shqipe. Fillova të lexoj dhe të kuptoj më shumë rrethin e ri. Jetën time të re,
jetën gjermane. Duke i krahasuar këto dy gjuhë, njëra shumë e madhe e tjetra
pak më e vogël, fillova të përkthej. Është një sfidë e Madhe që të përkthehet
një gjuhë e madhe në një gjuhë të vogël. Por është një kënaqësi e
pakrahasueshme me asgjë.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><span lang="SQ">Revista
Haemus</span></b><span lang="SQ">:<i> Kujtime nga jeta e dikurshme… Si
ishte mjedisi dhe cilët ishin heronjtë e fëminisë sate?<o:p></o:p></i></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">- U rrita në një familje shumë të gjerë, ishim tetë fëmijë.
Secili i ndryshëm nga tjetri. Ishte një familje me qëndrime të qarta politike,
asnjëri nga ne nuk u fut në partinë e atëhershme komuniste të Jugosllavisë, për
të bërë karrierë të bujshme. U rrita në një vend të pushtuar, dhe kjo ndjehej
tërë kohën. Hero në fëmijërinë time ishte Daja Hasan, një burrë shumë i mençur,
që i fliste rrjedhshëm pesë gjuhë të huaja. Ai ka qenë një personazh, si mund
të përshkruhet një burrë i mirë, që e përplasën fatet prej Kosovës, në
Gjermaninë naziste, ku, i zënë rob lufte, shërbeu pesë vite si punëtor i
detyrueshëm, siç thoshte ai vetë, angari. Pastaj kthehet në Kosovë me vizione
dhe vullnet për ta ndërtuar një shoqëri të mirë dhe të re. Burgoset nga regjimi
i ish-Jugosllavisë, si kundërshtar i aneksimit të Kosovës nga Jugosllavia. I
thyer dhe i sëmurë, pas pesë vitesh burg të rëndë, shpërngulet në Bosnjë, ku
martohet dhe krijon familje. Ishte tepër i zoti, na tregonte shumë përralla, të
cilat më kanë përcjellë dhe formuar gjatë gjithë fëmijërisë sime. Njëri nga
vëllezërit e mi është diplomuar me këto përralla në Letërsinë gojore shqipe. Daja
Hasan, për të ma bërë qejfin, nganjëherë shkruante shqip me alfabetin cirilik,
ndërsa nganjëherë shkruante sërbisht me alfabetin arab. Ishte tepër i formuar,
por ai u rreshtu në anën e të papërshtatshmëve, atyre të përndjekurve dhe të shtypurve.
Gjithashtu, heronj për mua kanë qenë dhe kanë mbetur prindërit e mi, të cilët
ishin vetë, me pak ose pa shkollë, ndërsa ne fëmijëve na rritën dhe na edukuan
në një frymë, që të mos e ndërrojmë mendjen kah të fryjë era. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><span lang="SQ">Revista
Haemus</span></b><span lang="SQ">:<i> Si ishte takimi yt i parë me Shqipërinë?<o:p></o:p></i></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">- Në Shqipëri për herë të parë kam qenë me familjen time
në vitin 2000. Së pari nuk e besoja se po e shkeli tokën që për neve shqiptarët
e Kosovës ka qenë e Shenjtë. Posa hymë në Kukës, dikush ia theu xhamat
autobusit me gurë. Pak frikë, por më shumë kurreshtje. Isha shumë e lumtur,
kisha shumë pritje të mëdha, shumë paragjykime, disa nga të cilat më janë
varrosur menjëherë. Mirpo vizitën time e përsërita edhe shumë herë më vonë, me
familjen time të re, dhe shumë herë jam kënaqur me miq të rinj, me mikpritjen
shqiptare, me ushqimin e kurreshtjes ndaj historisë së Shqipërisë, me bregdetin
shqiptar, me qytetet historike. Me tregimet personale të shumë njerëzve, që e
kanë pasur fatin e zi të jenë të persekutuar nga regjimi i atëhershëm enverist.
<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Në Shqipëri mund të kënaqesh sa të duash, por kurrë të
mos ngihesh.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><span lang="SQ">Revista
Haemus</span></b><span lang="SQ">:<i> Cila ka qënë përvoja jote si mërgimtare?<o:p></o:p></i></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">- Unë hyra ilegalisht në këmbë në Gjermani dhe mendoja se
po shkoja në vendin e Hegel-it dhe të Kant-it. Takimi i parë ishte tmerrues dhe
shokues, sepse policia kufitare gjermane na zuri sapo kaluam malin dhe neve si
refugjatë na hodhën në burg dhe, pas dy ditësh, na kthyen pastaj prapë ne Çeki.
Por jo para se policët të na plaçkisnin në burg, ku na morën të holla, sa
deshën, ose sa kishim me vete. Pastaj, me orvatjen e dytë, u futa në këtë vend,
që nuk i donte të huajt. Pra, u mësova me jetu, pa asnjë drejtë. Ishte politika
e ditës në atë kohë. Nuk kishim asnjë të drejtë, as për të punuar, as për të
jetuar nëpër banesa normale, e as për të shkuar në shkollë. Ishim të detyruar
të jetojmë nëpër ish-barakat e kampeve të përqendrimit, të mbetura nga Lufta e
Dytë Botërore. Por ishin fëmijët që më shpejt filluan të integroheshin, dhe unë
nisa të mësoja gjermanishten, dhe kjo ma shpëtoi dinjitetin e njeriut. Vetëm
pas tri viteve fillova të përktheja në gjykatë dhe gjeta një punë si ndihmëse në
çështjet sociale. Për disa vjet kam punuar pranë Senatit të Berlinit në
politikën e zhvillimit të qytetit. Unë disi kam depërtuar, por shumë të tjerë
janë vyshkur, nuk kanë më shpresa dhe janë në depresione të thella. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Tani më duket se jam kthyer prapë në atdhe, duke u marrë
me përkthime dhe duke botuar libra. Pra, e kam gjetur atë urën (gjuhën) që më
pat qitur në anën tjetër të lumit, dhe tash, siduket, po kthehem prapë andej
nga kam ardhur. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><span lang="SQ">Revista
Haemus</span></b><span lang="SQ">:<i> Çfarë përfaqëson hapësira gjermane
për ty?<o:p></o:p></i></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">- Tash qe disa vite e kam marrë edhe nënshtetësinë e
këtij shteti, im shoq është gjerman, por unë nuk mund të them se jam gjermane.
Nuk e di edhe sa kohë do të kalojë, por këtu do të më pyesin gjithmonë se nga
vij? Pra, edhe po të ndjehesh se ke zënë vend, dhe se askund në botë nuk je më
rehat se në shtëpinë tënde në Berlin, prapë dikush në përditshmëri ta përkujton
se nuk je nga / që këtu. Por prapë po e përsëris: është gjuha ku jetoj unë, e
jo vendi. Letërsia gjermane është aq e madhe, aq e gjerë, saqë do të më
nevojiteshin pa dyshim edhe disa jetë që të mund të lëvroja më thellë në këtë
arë. Berlini është kontradiktë në vete: Teksa ka vend për shumë krijues dhe i
frymëzon, mundet edhe të jetë i vrazhdë dhe armiqësor. Por a nuk është
kontradikta trualli ku lindin gjërat më të mira? <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><span lang="SQ">Revista
Haemus</span></b><span lang="SQ">:<i> Lidhjet e hershme dhe të tanishme me
botën shqipfolëse…<o:p></o:p></i></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">- Kam jetuar 27 vite në Kosovë, në Prishtinë. Atje kam
edhe shtëpinë time, kaloj shumë kohë atje. Ndërsa një lidhje tjetër shpirtërore
është se kam filluar të botoj librat e autorëve shqiptarë pothuajse nga të
gjitha trevat. Edhe disa autorë i kam nga mërgata. Librat, letërsia janë ajo
ura e padukshme, por e fuqishme, drejt gjithçkaje. E edhe drejt vendlindjes
sime.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><span lang="SQ">Revista
Haemus</span></b><span lang="SQ">:<i> Çfarë vështirësi has një botues i përkushtuar
sot?<o:p></o:p></i></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">- Hëm... Kjo është pyetja më e vështirë, jo pse flitet
për vështirësitë, por se është shumë e vështirë të flasësh për vështirësitë,
dhe nuk mbetet vetëm me kaq. Kjo e përfolme shkakton edhe shumë vështirësi
tjera. Botimi i librave, apo të merresh në përgjithësi me libra është një
zanat, që ka pak klientë. Derisa unë punën time e kam parë si mision, për një
kohë shumë të shkurtër jam zhgënjyer, kur e kam kuptuar se shpesh është si në
gjithë pazaret tjera. Nuk po e përgjithësoj kurrsesi, por ka pas raste që
biseda e parë me ndonjë autor i ka ngjarë allishverishit. Pyetja e parë që më
është shtruar ka qenë se sa është honorari dhe se çka përfiton autori nga
botimi i librit. Naiviteti im, - që për botuesen dhe për autorin do të duhej të
kishte një qëllim të përbashkët nxjerrja e librit në dritë për t’u lexuar, - m’u
shua përnjëherë. E kuptova shumë shpejt se në këtë fushë ka shumë përçarje,
shumë ringje, shumë luftëra dhe urrejtje. Në Kosovë është kështu, që ne
shtëpitë e “vogla” nuk kemi shumë shanse të depërtojmë, madje as nuk kemi
mundësi të marrim pjesë vetë nëpër panairet e librave për arsye të kostos shumë
të lartë. Edhe pse Ministria e Kulturës dhe Komuna e Prishtinës ndajnë mjete
për pjesëmarrjen e gjithë botuesve, ne të “vegjëlve” nuk na arrin asnjë pjesë e
kësaj torte. Panairi i librit është shndërruar në një biznes dhe nuk ka vend
për të gjithë, por vetëm për ata që kanë monopolin. Një gjë duhet patjetër të
veçoj, se Ministria e Kulturës, në vitet e fundit, ka përkrahur botimin e tre
titujve dhe ka blerë disa tituj nga PA. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Një e metë mjaft e madhe e të qënit botues(e) është se
nuk ke më kohë si më parë të lexosh shumë. Leximi është i përzgjedhur dhe përqëndrohet
kryesisht në librat që përkthej, ose që do të botohen. Nga ana tjetër, për fat
të keq, lexues të mirë ka pak...<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><span lang="SQ">Revista
Haemus</span></b><span lang="SQ">:<i> Si rrjedh një ditë e zakonshme për
ty?<o:p></o:p></i></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">- Së pari, vrapoj disa hapa, për të lëvizur pak dhe për t’u
kthjellur. Me familjen hamë mëngjes. Dëgjojmë lajmet e ditës. Ata shkojnë në
punë, në shkollë, kurse unë futem në zyrë, në dhomën e punës në shtëpi.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Pasi kam lexuar shtypin shqip, filloj me punën,
përkthimin e veprës së radhës dhe, paralelisht, koordinimin e punëve me librat
e rinj dhe të vjetër. Duhet të përcillen titujt më të hershëm, të punohet për
librat e rinj dhe të mendohet për librat e ardhshëm. Përndryshe, krejt normal
si një grua, si një nënë. Më duhet të kujdesem për fëmijët, të pastroj
shtëpinë, të përgatis ushqimin, të kultivoj shoqëritë e mia këtu, etj. Ndërkohë
jam duke studiuar në degën e terapisë familjare. Jam në vitin e tretë në degën <i>Terapia sistemike familjare, </i>edhe kjo kërkon
angazhimin e vet. Kam një varësi, apo një pikë të dobët: Filmin. Pa shikuar
disa filma në javë, nuk më qetësohet shpirti. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><span lang="SQ">Revista
Haemus</span></b><span lang="SQ">:<i> Po një ditë të cilën mund ta cilësosh
si të pazakontë?<o:p></o:p></i></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">- Me bashkëshortin udhëtojmë shumë, dhe gjithë këto ditë
janë të pazakonta, sepse ndeshemi me të kaluarën e vendeve tjera, me një arkitekturë
tjetër, me mënyrën e të riprodhimit të të vërtetave në formë arti, etj. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><span lang="SQ">Revista
Haemus</span></b><span lang="SQ">:<i> Një njeri, një libër, një fjalë e
urtë që të ka mësuar diçka me vlerë për mënyrën se si duhet të jetosh dhe / ose
mbijetosh… <o:p></o:p></i></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="SQ"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">- Gjyshja ime, ajo ishte një grua e zonja dhe s’i trembej
syri kurrë. I kishte përjetuar dy luftërat e mëdha botërore, i kishte rritur
fëmijët vetë, pasi gjyshi im ishte vrarë nga serbet në kufi me Serbinë. Ajo
kishte zakon të thoshte:<i> Veç shnosh me
kanë, se tjerat bahen!<o:p></o:p></i></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><span lang="SQ">Revista
Haemus</span></b><span lang="SQ">:<i> Çfarë u beson fëmijëve për të
shkuarën dhe për të ardhmen?<o:p></o:p></i></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit;">- Fëmijët tanë kanë fatin të rriten në një vend të ndryshëm nga ai ku janë rritur prindërit e tyre. Janë më të pasur, sepse rriten në mes të dy kulturave: asaj nga vendi i prejardhjes së prindërve dhe asaj të vendit ku ata rriten. Nëse nuk kemi kujdes të tepruar, mund të thellohet ndonjë humnerë mes dy botërave. Mund të rriten edhe me dy malle. Unë besoj se ata janë të mençur dhe do t’i shfrytëzojnë të mirat e të dy kulturave. Në përgjithësi mendoj se fëmijët duhet të rriten me përralla. Atyre duhet t’u rrëfehen përralla. Do të ishte mirë po të kishim më shumë letërsi të mirëfilltë për fëmijë. Atëherë do të kishim edhe më shumë lexues të moshës madhore.</span></div>
</span>Esse non vidarehttp://www.blogger.com/profile/00556433488178931959noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5104911184935471123.post-36203129011288314272015-12-22T00:16:00.001-08:002015-12-22T00:18:00.816-08:00"Kinemaja – diçka përtej shqetësimit..." / Bisedë me Artan Minarollin<div align="center" class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><span lang="EN-US">Revista
Haemus</span></b><span lang="EN-US">:
<i>I dashur Artan Minarolli. Krijimtaria
jote ka një ndriçim të brendshëm dhe një humor që zor se mund t’i lejonte, apo
aq më pak t’i zhvillonte shkollimi në “epokën e lavdishme”. Si kanë qenë për ty
dhe për brezin tënd vitet e studimeve? Sa liri, sa mungesë lirie kishte – dhe
sa pengonin dhe/ose ndihmonin këto krijimtarinë kinematografike</i>?...<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-US"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ne jemi një brez që jemi rritur me barcaletën si
formë e vetme e “opozitës” të asaj kohe. Çdo gjë e interpretonim përmes
humorit, ku shpesh herë talleshim edhe me vehten, me plogështinë dhe paaftësinë
per të folur më seriozisht rreth botës ku jetonim. Merreshim shumë me
karikaturën e asaj kohe, guxonim dhe përqeshnim çdo gjë që na servirej, derisa
në vitet e fundit talleshim hapur me “njeriun e ri”. Sot vë re se shakaja ka
shkuar më tej akoma dhe po trajtojmë njeriun “shumë, shumë të ri” që, në fakt,
është trashëgimia e asaj kohe. Bënim shakara me njeriun e ngrirë socialist, me
mizerien, dëshpërimin, ulërimat e artit bajat folklorik si p.sh. në rastin kur
Partia dhe shoku Enver iu përgjigjen flakazi Woodstock-ut të famshëm me një
Koncert të Pleqve të Krujës përpara bujqve të dalluar në Bubullimë etj. Ne u
lindëm dhe u rritëm në një mjedis ku nuk ekzistonte liria. Të gjitha këto
shprehje ishin një reagim I vetishëm ndaj një dimensioni fare të panjohur për
ne. Edhe shkollimi ynë u zhvillua në këtë kontekst. Ne nuk mund të gëlltisnim
çdo gjë, pretendonim të ishim brez avangarde. Ironia dhe tallja u bënë reagimi
ynë natyral ndaj çdo metode edukimi, dhe më vonë u kthye në një skeptitizëm të
vulosur ndaj çdo shprehjeje artistike në atë kohë. Menjëhere mbas viteve ‘90
këto shprehi gjetën vend të bollshëm edhe në kinemanë e re shqiptare.
Konkretisht, unë kam qenë gjithnjë ‘i lëngëzuar’ nga pasuria e njëfarë humori
të zi që vazhdonte qysh nga koha e barcaletave jokomformiste të asaj kohe, ose,
thënë më mirë: nga mënyra e trajtimit të karikaturës Shqiptare, që ndoshta, si
pa dashje, u kthye në stil.</span></span></div>
<a name='more'></a><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><o:p></o:p></span><br />
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><span lang="EN-US">Revista
Haemus</span></b><span lang="EN-US">:
</span><i><span lang="FR">Je lindur në Tiranë,
por ke edhe lidhje të thella, rrënjore, me Pogradecin. Si janë dhe si duken
këta dy qytete nga sytë e tu</span></i><span lang="FR">?<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Jam rritur njëkohësisht në të dy
qytetet. Them njëkohesisht, sepse, sapo çelte Maji, më çonin në shtëpinë e
Pogradecit, buzë gjolit, dhe, kur ngrysej vera, më kthenin tek shtëpia e bukur
në Tiranë. Të dyja shtëpitë ishin pothuajse njësoj të bukura. Në Pogradec
vazhdoja ku e kisha lënë me biblotekën e madhe dhe të pasur të librave, ndërsa
kur kthesha mbrapsht në Tirane kisha shoqërinë e lavdishme me dajën tim,
regjisorin e madh të Teatrit Shqiptar, Kujtim Spahivogli. Mendoj se kam qënë me
fat që lundroja në ambiente pothuajse përrallore. Ndoshta kjo ka vulosur në
krijimtarine time atë lloj humori, por edhe lirizmin i cili, - është shumë e
vërtetë, - në ato kohë ishin favore të mëdha që mund t’i kishte një individ.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><span lang="FR">Revista Haemus</span></b><span lang="FR">: <i>Çfarë
përvojash ke nga takimet me atë që dikur quhej “bota e lirë”</i>?<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kur mendoj sot, më duket e pak e
çuditshme. Nuk është e thjeshtë, nuk mund t’i kalosh me një të rënë të lapsit
këta terma. Në njëfarë mase ishim kthyer si ca gjahtarë që kërkonim në pyllin e
ngatërruar të kohës. Ishim fare të bllokuar, ideja e lirise ishte katandisur në
një përgjim nga bota e huaj. Çdo sinjal që nuk kishte lidhje me botën tonë
përpunohej dhe mbivlerësohej kaq shumë, saqë ktheheshin në parrulla dhe çështje
themelore për zhvillimin përtej nesh. Mbi këto pika të vogla uji ne imagjinonim
ashtu si na e priste mendja atë qe s’e njihnim. Ishim bërë ca gënjeshtarë që i
shisnim gjërat e përfytyruara si të vërteta. Nga ana tjeter, ishim mësuar me
tapetin e terrorit, na ishte bërë si natyrë e dytë, dhe shpesh nuk e
përfillnim. Vetëm kur shigjeta kalonte shumë pranë nesh, - kur ndonjë shok i
yni binte <i>brenda</i> papritur, -
strukeshim dhe mendonim se në këtë botë ka edhe më keq.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><span lang="EN-US">Revista
Haemus</span></b><span lang="EN-US">:
<i>A mund të flitet në rastin tënd për
paraardhës, mjeshtra, modele? Nëse po, cilët janë? Ku mendon se nis dhe ku
mbaron fuqia prodhimtare e një ndikimi, modeli, ose metode në krijimtarinë
filmike</i>?<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-US"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Siç e përmenda edhe më sipër, modeli im ishte
daja im, Kujtim Spahivogli, regjisor i Teatrit Modern Shqiptar, por që
fatkeqësisht e pësoi edhe ai për guximin që pati për të qënë i lirë. Mbas shumë
peripecive, fillova punë në Kinostudio, në fund të viteve ‘80. Në përgjithësi
unë nuk isha shumë i afruar me regjisorët e asaj kohe të filmit, megjithëse
ishin ikonat e artit kinematografik. Më dukeshin të rëndë, të vrazhdë, kjo
ndoshta ngaqë kisha njëfarë ndroje, ose, më saktë: një alarm ndaj ndonjë
rreziku që më ishte stampuar qysh në fëmijëri nga mjedisi familjar. Nuk kisha
asnjë dëshirë t’u rrija afër për të mësuar diçka. Seç kisha një ndjenje që ata
ishin shumë të tejkaluar dhe ndoshta do të më ngatërronin më tepër. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-US"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Pas viteve ‘90 e kuptova se e vetmja mundësi për
të pasur sukses në këtë fushë ishte <i>të
isha vetvetja</i>. Në fakt, kjo është një fjalë goje, une nuk e mora kaq lehtë
sa thotë kjo aksiomë. Të jesh vetvetja duhet edhe të filozofosh, edhe të
parashikosh, edhe të kuptosh se kush je dhe ku shkon dhe në njëfarë mënyre të
veçohesh, që mos sëmuresh me banalitetin e jetës. Por kjo nuk është me të
thënë, është diçka instiktive që vështron në një kënd tjetër, tamam ashtu siç
është edhe këndi i kamerës. E kuptova që më kishte rënë barra të isha autor i
tranzicionit të pashembullt që provoi dhe po provon ende ky popull, që nuk ka
të bëjë me asnjë përvojë tjetër ndërkombëtare. Ndoshta këtu u mundova ta shoh
edhe origjinalitetin. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><span lang="EN-US">Më kujtohet një herë, kur shkova të <i>aplikoj</i> në një fondacion në <st1:city w:st="on"><st1:place w:st="on">Rotterdam</st1:place></st1:city>… kisha ca copa
letrash të shkruajtura keq në anglisht, - kisha hedhur dy histori paralele
arratisjesh gjatë viteve të diktaturës dhe në ditët tona. Me këtë ide pyeta se
çfarë duhet të bëja për të realizuar filmin. Qeshën me mua dhe thanë: <i>dorëzoji letrat ashtu siç i ke</i>. Më pas
më erdhi lajmi se kisha fituar një fond për të shkruar skenarin dhe për t’u
pergatitur për filmin («Nata pa hënë»). </span><span lang="FR">Sot as vete nuk e
besoj se si shkoi kjo punë…<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><span lang="FR">Revista Haemus</span></b><span lang="FR">: <i>Kinematografia
evropiane dhe ajo e përtej oqeanit sot… Sa ndryshoi përftimi i tyre brenda teje
njëherazi me pasurimin e krijimtarisë sate</i>?<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Mendoj se arrita të kuptoj, - dhe për
këtë ndjehem mirë, - se kinemaja nuk është ajo që mendonim dikur dhe që e
gjejmë me bollëk edhe sot e kësaj dite në Shqipëri, por ka të bëjë me historinë
tënde shpirtërore, nuk ka të bëjë edhe aq me linjën e historisë që paraqitet
për publikun. Sfida është përtej të treguarit, është krijimi i një bote që
buron nga vetvetvetja dhe që është përtej murit të realitetit të prekshem i
cili nuk na le të shohim më tej, përtej të jetuarit si praktikë, ose, thënë më
qartë: ajo që dëshirojmë të jemi, që ëndërrojmë dhe besojmë. Pra, mbi këto
shina kam ndërtuar mënyren e të mendurit në kinema. Nuk jam vetëm, kam edhe
kolegë të tjerë që synojnë drejt këtij dimensioni. Fatkeqësisht, në Shqipëri
ndjehemi të braktisur, rutina, banaliteti, komercializmi si dhe prapambetja
kulturore na venë shpesh në pozita të vështira për të shpjeguar përpara këtij
ambienti se cila është kinemaja në të vërtetë. Shpesh ndjehemi më komodë, më të
respektuar dhe më të nderuar për përpjekkjet tona në festivalet në Evropë. Kjo
është edhe arsyeja pse punët e mia synojnë të kenë destinacion festivalet e
njohura; për të kolauduar vlerat e mia.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><span lang="FR">Revista Haemus</span></b><span lang="FR">: <i>Filmat
e tu të hershëm… Më pas, Nata pa hënë, Kronikë provincial, Gjallë (të cilët së
shpejti do t’i bëhen të njohur më gjerësisht edhe publikut rumun) sikur ngjizin
sëbashku një trilogji të lirë, me estetikë vetjake, me një humor të vetvetishëm
dhe të mirë, përtej efekteve dhe stërmundimeve për të bërë bujë… Çfarë
përfaqësojnë këta filma për ty? Me çfarë titulli, ose titujsh, do të zgjerohet
krijimtaria jote</i>?<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-US"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Filmat tek mua kanë ardhur si një proces krejt i
natyrshëm. Në fillim ideja, që ka si përmbajtje një histori-kyçe dhe nevoja që,
për shumë arsye, më shtyn ta rrëfej atë histori. Kjo është ngjizja e parë, të
cilën unë përpiqem ta kem sa më të gjallë gjatë shkrimit të skenarit dhe, më
pas, gjatë realizimit të filmit. Dikush thotë se filmi është një shqetësim;
ndërsa unë do të thosha se është diçka përtej shqetësimit. Për mua personalisht
kinemaja është reflektim i kinemasë brenda vetes. Të gjithë mendojmë
figurativisht. Truri ynë është i ndërtuar në mënyrë të tillë, që, kur mendojmë,
fjalë të veçanta marrin trajtë në përfytyrimin tonë. Të gjithë kemi cilësinë
dhe aftësinë të shohim pamje gjatë kohës kur flasim apo imagjinojmë, dhe këto
pamje i përkasin një fondi që vjen nga realiteti. Ndërsa kinemaja është procesi
i kundërt : konfigurimi ynë i realitetit eksportohet sërish dhe hidhet në
beze, por kësaj radhe sipas një filtrimi shpirteror dhe abstraksioni që vjen si
rezultat i ideve mbi qënien dhe shoqërinë. Nëse krijimtaria nuk ka këtë spirale
të konfigurimit të realitetit, kinemaja nuk do te ekzistonte, përveçse në
format argëtuese komerciale.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><span lang="EN-US">Revista
Haemus</span></b><span lang="EN-US">:
<i>Si e sheh kinematografinë shqiptare në të
kaluarën dhe sot</i>? <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><span lang="EN-US">Në përgjithësi objekti i kinemagrafisë është
humanizmi dhe dimensioni njerëzor. </span><span lang="FR">Temat, subjektet, si dhe
stilet, apo trajtimet, janë shumë të ndryshme. Origjinaliteti është përpjekje e
vazhdueshme e kineastëve. Ëndrra për të rikrijuar një botë të interpretuar
është energjia e çdo kineasti. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Mes kinemasë shqiptare sot dhe në të
kaluarën ka një vijë ndarjeje shumë të rëndësishme. Më parë skenaristët dhe
regjisorët e kishin të dhuruar (peshqesh) konfliktin bazë, që, siç e dimë të
gjithë, buronte nga ndarja e rreptë midis klasave shoqërore në Shqipëri, prirë
nga klasa që ishte në pararojë, mes individit që ishte mburojë e ideologjisë
komuniste dhe atij që rrezikonte të prishte rendin, ose që nuk ishte dakord
qoftë edhe duke menduar me mburojat. Pra, në bazë të këtij konflikti, skenarët
e ngrinin shumë lehtë strukturën e filmit të ardhshëm. Personazhet në këtë
sfond politik ishin të vizatuar mirë, karakteret – shumë të spikatur, pa asnjë
mëdyshje dhe mjaft të përtypshëm nga masat punonjëse. Çdo gjë ishte e qartë, e
hapur, pothuajse si në foltore. Urrejtja dhe dashuria ishin shumë mirë të
përcaktuara dhe nuk kishe se çfarë të mendoje përtej kësaj, përveçse të ishe
dakord dhe t’i gëzoheshe sa më shumë botës që trajtohej si përfundimtare.
Ndërsa sot kinemaja ka hyrë në shtjellën e individit si një qënie që përballet
me realitetin për të mbijetuar, por jo vetëm materialisht; ajo që ai dëshiron
në të vërtetë është mbijetesa shpirtërore dhe të kuptuarit e vetvetes. Sot, me
zhdukjen e ideologjisë imponuese, konflikti është i fshehur, ekzistencialist;
kontradiktat nuk burojnë më nga ndarje(t) klasore artificiale, apo patosit
patriotik a heroik të pakuptimtë, por nga motivet themelore të ekzistencës.
Njeriu si qendër e universit projekton betejën e tij të përditshme dhe të
pafundme për të luajtur këtë rol gjithnjë. Sfida është hapur, projektimi i
filmit të ardhshëm mbështetet pikërisht në këtë truall. Personazhet formatojne
marrëdhëniet njerëzore, në shtjellën si tornado të luftës për ekzistencë. Dhe
padyshim është shumë më e vështirë, se sa të bëje film para ‘90-ës. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><span lang="EN-US">Revista
Haemus</span></b><span lang="EN-US">:
<i>Nga buron një film</i>?<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-US"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ështe mënyrë të menduari. Filmi që do të bësh
nuk të ndahet nga mendja. Është një nevojë e brendshme, e paarsyeshme,
kokëfortë, pa formë, ndjellëse, përkëdhelëse, me shije, e turbullt dhe e veshur
me tyl. Kapja e historiesë vjen nga origjinaliteti i ndjesisë për filmin e
ardhshëm. Tema dhe histori ka sa të duash, por jo të gjitha janë objekt i
kinemasë, sado interesante qofshin. Asnjëherë nuk të mjafton ajo çka tregon një
histori. Vjen gjithnjë pyetja: <i>E çfarë
pastaj</i>!? Megjithatë ti sheh gjithnjë diçka tjetër, jo vetëm vizualisht, por
dhe si ndjesi, derisa me përpunimin shpirtëror që mundohet të kuptoje dhe të
verë në ‘pranga’ ndjesinë, me mundime të mëdha, mund të them edhe vuajtje,
arrin të të konturohet në mënyrë më të qëndrueshme ajo që ke kërkuar.
Producentët, aktorët dhe grupi i filmit gjithnjë kërkojnë sqarime konkrete për
veprën e ardhshme, që të kuptojnë se çfarë pikërisht synon të bësh. Këto
sqarime, në fakt, janë të lodhshme, sepse ti nuk dëshiron ta mbyllësh rrugën e
procesit të projektimit imagjinar të filmit të ardhshem. Dilemat e tua dhe
shpesh ndryshimet në shpjegime tregojnë se je nën sundimin e ‘kuzhinës’
artistike. Derisa filmi yt imagjinar, - shpesh nga produksioni, - kthehet në
film (fjala <i>film</i> vjen nga mbulimi me
një shtresë të hollë; lëkurë, later etj), pra hidhet përfundimisht dhe
pakthyeshëm në një beze. Mua më ka ndodhur që, kur e kam parë më pas filmin
tim, jam çuditur..!<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><span lang="EN-US">Revista
Haemus</span></b><span lang="EN-US">:
<i>Mjetet shprehëse që ke më për zemër dhe
pse…<o:p></o:p></i></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-US"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Bota ku jetoj ka të bëjë me kontraste të mëdha,
në përgjithësi shakaja është pjesë e dramës, ndonjëherë të duket sikur njerëzit
nuk janë shumë seriozë në atë që thonë. Tradita dhe modernizimi i menjëhershëm
ka bërë që t’u humbë kuptimi të dyjave. Kjo sjell edhe një formë teatraliteti
në marrëdhëniet njerëzore. Hapja e menjëhershme pas 50 viteve izolim ka sjellë
edhe një forme traumatike të veçantë, që shoqërohet shpesh me ekzaltime dhe
trishtime të skajshme. Unë jam mbështetur në këtë ambient sjelljesh dhe jam
munduar të përshtas stilin e veprave të mia. Në to s’ka kufi ndarës midis
hallit dhe komikes, pra një formë grotesku me shprehje të neorealzimit, do të
thoja. Për të aritur të reflektoj mbi këtë lloj mjedisi e vlerësoj shumë rolin
e karaktereve të veçantë dhe shpesh punët e mija i kam parë si një mozaik me
ngjyra të forta. Kjo vjen edhe si rezultat i vëzhgimit të botës ku jetoj dhe
aspiroj të trajtoj. Në përgjithësi më pëlqen shumë peisazhi si një përmasë e <i>tokës së premtuar</i>, por jo rrallë,
megjithëse gjithnjë është piktoresk, ai përfaqëson edhe shkretëtirën e asgjësë.
Më pëlqen vezullimi romantik, sado dramatike qoftë historia (ngjarja). Sikurse
edhe lirizmi është pjesë e këngës sime filmike… Pa këtë ndjesi nuk do ta
kuptoja filmin tim. Këndet dhe planat i aplikoj të thjeshta dhe aq sa duhen.
Ndërsa linjën e historisë e shoh të thjeshtë, të fortë, me frymëmarrje dhe
shpesh me humor.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><span lang="EN-US">Revista
Haemus</span></b><span lang="EN-US">:
<i>A ka ende diku një hapësirë edhe të
‘papushtuar’, ku kinematografia shqiptare mund t’i thotë diçka të re dhe të
freskët, jashtë modave, kinemasë botërore</i>?<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-US"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Unë personalisht e shoh prespektivën të hapur.
Synoj të them fjalën time në kinemanë moderne Shqiptare. Për të arritur këtë
duhet medoemos, veç përpunimit bazë, te zgjidhen estetikisht shprehjet
artistike. Është me shumë rëndësi që, përveç të treguarit bukur në kinema,
duhet të guxojmë që, me anë të mjeteve shprehëse, të rikrijojmë një botë që nuk
ekziston, por që është shumë e vërtetë. Idividuatiteti ka të bëjë pikërisht me
këtë. Ashtu siç jemi të gjithë të ndryshëm në pamje dhe në karakter, ashtu edhe
shprehja artistike është fare e ndryshme për çdo kineast. Sa më e pasur të jetë
dhe sa më shumë personalitet të ketë, aq më sunduese bëhet krijimtaria për
kritikën dhe audiencën. Dhe ajo që është më e rëndësishme, - unë e mendoj shumë
seriozisht: duhet edhe luftë për t’u mbrojtur nga virusi i banalatitit. Duhen
përjashtuar kufijtë, se bota e kinemasë është infinit... <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><span lang="EN-US">Revista
Haemus</span></b><span lang="EN-US">:
<i>Cilët filma mendon se kanë qënë në
gjendje, ose ia kanë dalë mbanë të të ndryshojnë diçka në jetë</i>?<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-US"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Admiroj shumë autorë të mëdhenj, por zor mund të
them se kam ëndërruar, apo kam dashur të bëhem pikërisht si ata.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-US"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Më kanë lënë mbresa qysh në rini filmat “Dueli”
i Spielbergut, apo “La Strada” dhe “Armarcord” të Felinit. Gjithashtu “900” i
Bertolucit, por edhe të tjerë që i takojnë kohës kur i shihja fshehur dhe që
natyrisht i përjetoja ashtu si mund të përjetohet sot shfaqja e një <i>alieni</i> në autobus. Më vonë u njoha më
gjërësisht me rryma dhe autorë të mëdhenj dhe iu nënshtrova edhe analizave, të
cilat nuk më pëlqenin fort.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-US"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Në periudhën e mëvonshme më kanë befasuar David
Lynch dhe Pazolini, që, me thënë të drejtën, nuk e kisha njohur më parë. Ndërsa
Tarkovski nuk hynte shumë në botën time. Mund të përmend edhe të tjerë, por
këta më erdhën në mend vetiu.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><span lang="EN-US">Revista
Haemus</span></b><span lang="EN-US">:
<i>Çfarë marrëdhëniesh ke me teatrin</i>?<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-US"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Me teatrin jam mësuar qysh i vogël sepse, siç
përmenda më lart, rrija shumë afër me dajën tim Kujtim Spahivogli. Unë isha
shume i vogël kur më zinte gjumi në poltronat e teatrit, kur ai bënte provat me
aktorët, dhe zërat e tyre më vinin si në ëndërr, kurse era e skenës nuk më
ndahet as sot e kësaj dite. Sapo futem në teatër, më vjen menjëherë në hundë
aroma e vjetër dhe më shfaqen ato kohë. Teatrin e kam ndjekur dhe e ndjek
shumë, e dua shumë, është, si i thonë fjalës, dashuria ime e parë. Për këtë
shkak, kam një lidhje shumë të afërt me aktorët. Aktori është pasqyrimi im në
filmat e mi. Jam shumë i sigurtë në drejtimin e tyre, i jap rëndësi punës me
ta. Drejtimi i aktorit është thelbësor në kinema. Fakeqësisht kjo lëndë nuk
jepet sot në shkollat e kinemasë në Shqipëri dhe kjo ka sjellë që brezi i ri të
vuajë shumë për drejtimin e actorëve. <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><span lang="EN-US">Revista
Haemus</span></b><span lang="EN-US">:
<i>Çfarë mendon se duhet të mos lerë pasdore
një regjisor i ri</i>?<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-US"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Mendoj se një regjisor i ri duhet të lerë
mënjanë efektet dhe kinemanë komerciale dhe të “gjuajë” filmin e ardhshëm.
Duhet të kuptojë se burimi i filmit është ai/ajo vetë. Në Shqipëri ka shumë
tema dhe subjekte interesante. Nga ky këndvështrim Shqipëria është shumë e
pasur. Unë gjithnjë mbledh grimca dhe ndërtoj skenarë të shkurtër; jam munduar
dhe në disa raste ia kam dalë që t’i bind disa regjisorë që t’i filmojne këta
skenarë. Shpesh kemi vështrime të ndryshme në lidhje me historinë dhe
përjetimin, pasi moda e filmave me vrasje dhe dhunë është bërë shumë tërheqëse
dhe njëkohësisht e lehtë për t’u përvetësuar. Por duhet pasur parasysh se mosha
shume e re ndoshta e ka të vështirë të rrokë gjërësinë e krijimtarisë në
kinema, ndoshta me kalimin e kohës ky brez do të përqëndrohet më mirë.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><span lang="EN-US">Revista
Haemus</span></b><span lang="EN-US">:
<i>A mendon se filmi, sot, është në gjendje
ta bëjë shoqërinë më të mençur, më të mirë, apo e kundërta</i>?<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><span lang="EN-US">Natyrisht, filmi, sikurse edhe teatri, lidhen me
ëndrrën për të pamundurën. Heroi dhe personazhet janë vetë publiku, secili e
përjeton veten në situatë të ngjashma dhe me reagime që deshiron t’i bëjë.
Femrat duan të jene femra të vërteta dhe meshkujt – meshkuj të vërtetë. </span><span lang="FR">Parimet, mençuria, guximi, bukuria, kultura, janë etalonet që ëndërron
secili. Publiku ka mundësi ta përjetojë të plotë këtë brenda dy orëve, si ata
personazhet në filma, të cilëve iu mbyllin sytë dhe i çojne në një vend të
panjohur dhe, kur i hapin sytë ai (pengu) gjendet në botë tjetër. Më pas bishti
i përshtypjeve bën që të kuptojë se nuk është hero, se është i vogël, i
nëpërkëmbur, që, në fakt, nuk ka personalitet dhe është i mbushur me vese. Ky
është një katarsis që vjen mbas një kinemaje të tillë, por pavarësisht nga kjo,
hap prespektivën, sepse, përderisa ndodhi në një realitet gënjeshtër - e
vërtetë, pse të mos ketë shpresa… Kinemaja është shëmbëllim i kondensuar i
realitetit tonë. Ajo është e nevojshme; në të projektohen emocionet dhe dëshirat
e fshehura, të ndrydhura. Kinemaja të mëson të shohësh pa kufi, të bën të
ndjehesh ndryshe, jo ashtu siç e njeh veten brenda trekëndëshit të lëvizjeve të
tua të përditshme, por i ridemonsunar, më shumë se çfarë mendon për vetveten…<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><span lang="FR">Revista Haemus</span></b><span lang="FR">: <i>Nëse
do të ndërtoje dikur një kinema, ku dhe si do të ishte</i>?<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Unë kinemanë e shoh bashkë me një klub
artistësh. Në këtë rast kinemaja duhet të ishte avangarde dhe udheheqëse
shpirtërore dhe estetike për shumicën. Do ta bëja të ishte një qoshe e filmit
të vërtetë, e ndarë plotësisht nga thesi i madh që ka marrë sot kjo fjalë. Në
të duhet të ketë vetëm kinema si e mësipërmja, për të sfiduar provincialen dhe
për ta vendosur individin në qendër të botës, pa kufi dhe pa dallim…<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><span lang="FR">Revista Haemus</span></b><span lang="FR">: <i>Një
ngjarje, një njeri, një fjalë e urtë që mendon se ka ndikuar më fuqishëm mbi
krijimtarinë tënde…</i><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<br /></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-US"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Jam partizan i kinemasë Evropiane. Oliver Stone:
<i>Do të doja të isha vetëm një ditë në jetë
regjisor evropian</i>… David Lynch: <i>Nuk
më duhet historia, më duhet se si do ta them</i>… Një neorealist: <i>Kinemaja – dritarja e dhomës sime</i>… Etj.</span><span style="font-family: Cambria, serif; font-size: 10pt;"><o:p></o:p></span></span></div>
Esse non vidarehttp://www.blogger.com/profile/00556433488178931959noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-5104911184935471123.post-29216250997744694362015-10-24T08:13:00.000-07:002015-10-24T08:13:01.583-07:00Eugjen Jonesku: “… bëhet fjalë për Zotin në mënyrë aq të qartë, saqë askush nuk e kuptoi”. <div style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b style="font-family: inherit;"><i><span lang="EN-GB">– </span></i></b><a href="https://www.blogger.com/null" name="1509a5f9e2b3defe__Toc433313842" style="color: #222222; font-family: inherit;"></a><span lang="EN-GB" style="font-family: inherit;">(pjesë nga një bisedë për krishterimin)</span><a href="https://www.blogger.com/null" name="1509a5f9e2b3defe__ftnref1" style="color: #222222; font-family: inherit;" title=""><sup><sup><span lang="RO" style="line-height: 16.8667px;">[1]</span></sup></sup></a></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt;">
<b><i><span lang="EN-GB"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><u></u> <u></u></span></span></i></b></div>
<div align="right" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: right;">
<span lang="EN-GB"><span style="font-family: inherit;">Shqipëroi <b><a href="http://www.kkycyku.blogspot.com/" target="_blank">Kopi Kyçyku</a><span style="font-size: large;"><u></u><u></u></span></b></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-GB"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><u></u> <u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><span lang="EN-GB">Eugjen Jonesku</span></b><span lang="EN-GB">: Ajo që më duket skandaloze është fakti që Kisha duket se kërkon të vetasgjësohet në Histori, aq shumë trembet se mos dalë jashtë Historisë. Kjo është e tmerrshme sepse në të vërtetë roli i saj është të jetë jashtë Historisë, ta udhëheqë botën drejt Së Përjetshmes, prandaj ajo duhet ta ngrejë Historinë në mbi-Histori, duhet të japë teknikat e faljes dhe të soditjes. Tani ajo duket se nuk bën gjë tjetër përveçse politikë dhe demagogji. Kisha nuk dëshiron të humbë klientelën, por të fitojë edhe klientë të tjerë. Kjo është një shënjë </span><span lang="SQ">laici</span><span lang="EN-GB">zimi me të vërtetë dëshpëruese. Sot njeriu ka nevojë pikërisht për një ishull, i cili të mos rrihet nga erërat e Historisë, që t’u bëjë ballë stuhive, që të mos jetë i përkohshëm. Domethënë për atë që Kisha nuk e do më, nuk mundet më, nuk e di më, nuk përpiqet të japë më apo të propozojë.<u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-GB"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><b><span lang="EN-GB">Urat</span></b><b><span lang="SQ">ë</span></b><b><span lang="EN-GB"> Lendger-i</span></b><span lang="EN-GB">: <i>Por a nuk besoni që edhe Jezusi dhe të krishterët e parë ishin në kohësi</i>?<u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="EN-GB"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><span lang="EN-GB">Eugjen Jonesku: Perandoria e Zotit nuk i përket kësaj bote. </span><span lang="IT">Historia duhet tejkaluar, Historia është humbje, është kaotike, pa orientim të mbinatyrshëm. Duke qenë njëherazi në kohësi dhe në jokohësi, Kisha duhet t’i tregojë kohësisë rrugën drejt jashtëkohësisë.<u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<i><span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Nëse nuk gaboj, ju keni përshtypjen se, në ecurinë e saj, Kisha e sotme po laicizohet?<u></u><u></u></span></span></i></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Eugjen Jonesku: Po, ajo i bën lëshime botës, lëshime thelbësore, themelore, tërësore. Bota po humbet, Kisha po humbet në botë. Po qe se Kisha do t’i zgjatte dorën botës, bota do të duhej të ecte drejt Kishës, por, në të vërtetë, vetë Kisha po çapitet drejt botës dhe po humbet në botë, në Histori, në politikë. Nuk më pëlqejnë priftërinjtë që pinë duhan në rrugë, që bredhin me duar në xhepa, me flokë të gjatë, të ashtuquajturit <i>majtistë</i> janë kapur në vorbullën e botës. Ka ca kohë që nuk shkoj më në kishë, as në Shën Marinë e Fushave. Priftërinjtë janë hutaqë, mediokër, mikroborgjezë. E kam dëgjuar njërin prej tyre, që thosh në kishë: “<i>Të jemi të gëzuar, të shtrëngojmë dorën ose shputën, Krishti ju dërgon një Mirëdita të gëzueshme</i>”. Fill paskëtaj, për Mirëkuptimin, për Bukën dhe Verën e kungimit u sajua një bar. U dhanë sandviçe dhe verë Bozhole. Kjo më duket marrëzi e pakufishme, mungesë e plotë shpirtërore. Vllazërimi nuk është mediokritet, as mbledhje shokësh. Kemi nevojë për jashtëkohësinë, çfarë është feja pa të shënjtën? Nuk po na mbetet asgjë, asgjë e themeltë. Gjithçka tani është e lëvizshme, teksa kemi nevojë për një shkëmb.<a name='more'></a><u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<i><span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Mendoni se Kisha e ka humbur kuptimin e lutjes, që priftërinjtë e kanë humbur kuptimin e lutjes?<u></u><u></u></span></span></i></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Eugjen Jonesku: Absolutisht po! Kuptimin e lutjes, kuptimin e përsiatjes, kuptimin e soditjes, kuptimin e metafizikës, kuptimin e mistikës. Të gjitha këto janë humbur. Janë hapërdarë. Nuk guxojmë më të flasim për Perëndinë. Para ca kohe dëgjova në televizor një prift që fliste për një libër që kish shkruar vetë. Një libër absolutisht i habitshëm për shkak se ky prift, - të cilin do ta cilësoja idiot, - nuk donte të zinte në gojë Zotin. Fliste vetëm për Birin, jo edhe për Atin. Thoshte se Zoti është fundosur. Një farë Kardonel. Nga ana tjetër e kuptonte shumë keq mesazhin e Krishtit. Ky prift ishte një tru-metë shpirtëror, ndërsa libri i tij kryekëput antimetafizik, antimistik. Kisha po bën sot çmos që të pranohet nga marksizmi, nga komunizmi. Në Kishën e re politika ka dalë përpara shpirtërores. Në Sakre-Kër (Kisha Zemra e Shënjtë, - sh. ynë), në Paris, më 1971, në një kohë që në vise të tjera kremtohej njëqindvjetori i Komunës, një prift u orvat të mbante meshë në kujtim të një peshkopi të vrarë nga komunarët. “Krishterët” e majtë u futën në Kishë dhe e ndalën. Atëhere çfarë mbetet nga mëshira dhe falja e armiqve tanë? Para ca vjetësh ka pasur njerëz që jetonin bashkërisht për t’u njohur e për t’u dashur me njëri-tjetrin. Në të vërtetë ata organizonin orgji. Nuk kam kundërshtim. Erotizmi mund të jetë mjet afrimi. Por ata nuk e kishin mendjen tek falja, tek soditja e përbashkët. Përndryshe, të gjitha bashkësitë e këtij lloji kanë përfunduar me skandale, katastrofa dhe dështime. Kisha organizohet në atë mënyrë që të pranohet nga çdo lloj shteti; Kisha ia ka aq shumë frikën marksizmit, saqë është dorëzuar tërësisht para tij! Edhe marksizmi është tani shumë më fetar se sa Kisha.<u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<i><span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Vetëm se ai nuk e ka përmasën hyjnore.<u></u><u></u></span></span></i></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Eugjen Jonesku: Posi jo, ai ka ruajtur disa mite: parajsën e humbur, vllazërimin, njeriun e shfytyruar, kapërcimin e Historisë, gjithfarë mitesh të degjeneruara, të degraduara në ideologji.<u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<i><span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kjo është: të degraduara dhe pa përmasën shpirtërore.<u></u><u></u></span></span></i></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><span lang="IT">Eugjen Jonesku: Po ku e shihni ju këtë përmasë shpirtërore? Guxoj t’ju them se kjo e fundit nuk gjendet më as në Kishë. </span><span lang="DE">I kam dëgjuar të krishterët e rinj, e kam parë priftin e ri. Të gjithë kanë humbur çdo përmasë metafizike. I mbyllin veshët po të përpiqesh t’u flasësh për metafizikën, për soditjen. Kjo është diçka e rëndë. Soditja është thelbësore. Aq shumë ka hyrë Kisha në Histori saqë është ngatërruar tërësisht me Historinë: drejtësi, liri (çfarë drejtësie, çfarë lirie?), barazi, së pari falë flamurit të kaltër, të bardhë, të kuq dhe fill paskëtaj - flamurit të kuq.<u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="DE"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<i><span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ju e quani veten i krishterë?<u></u><u></u></span></span></i></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Eugjen Jonesku: Po, po. Një i krishterë, një i krishterë i keq, megjithatë i krishterë.<u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<i><span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Në veprën tuaj teatrore, në gjuhën tuaj prej shkrimtari, besoni se është i mundur denoncimi i kësaj humbjeje të përmasës metafizike të Kishës dhe propozimi i një mënyre të re ose të vjetër, më tradicionale?<u></u><u></u></span></span></i></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Eugjen Jonesku: Në pjesën time të fundit teatrore, <i>Ç’bordello e mrekullueshme</i>, apo në <i>Karriket</i>, bëhet fjalë për Zotin në mënyrë aq të qartë saqë askush nuk e kuptoi.<u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<i><span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Ndoshta, por nuk është paraqitur si në një zbrazëti, jo duke u përshfaqur, por si pyetje thelbësore?<u></u><u></u></span></span></i></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Eugjen Jonesku: AI është pyetja thelbësore. Nuk mund të jetë përveçse pyetja thelbësore.<u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<i><span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dhe vazhdoni ta bëni këtë pyetje?<u></u><u></u></span></span></i></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Eugjen Jonesku: Vetëm e vetëm këtë bëj. Dhe kjo është kaq e dukshme saqë është normale që askush të mos e kuptojë.<u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<i><span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Por besoj se ky fakt është ndjerë nga shumë njerëz.<u></u><u></u></span></span></i></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Eugjen Jonesku: Vepra e Samuel Beketit është një thirrje e përhershme për Zotin, është një grishje precize, një S.O.S. Aq i qartë është ky fakt saqë as nuk është kuptuar. Nuk kanë dashur që ky fakt të shihet. Por vepra <i>Duke pritur Godonë</i> është pikërisht shpresa e zhgënjyer përditë, e ripërtërirë përditë. Në librin e admirueshëm që titullohet <i>Çpopulluesi</i>, personazhet orvaten të ngjiten në dritë dhe nuk janë veçse ca larva sepse nuk mund ta kapin këtë dritë. Në veprën <i>Fund pjese</i>, Hami dhe Klovi lëngojnë, janë të sëmurë nga mungesa e Zotit. “I Poshtri, nuk ekziston” shprehet Hami. Nuk është fjala përveçse për Zotin. Por sidomos ne nuk duhet ta themi, nuk duhet ta dimë, as ta vërejmë. Regjisori i Beketit, Rozhe Blën, përpiqet me të gjitha mjetet t’i mashtrojë njerëzit, spektatorët. Mund të thuhej se duhet ta besojmë, që është fjala për tjetër gjë, por për çfarë pikërisht?<u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<i><span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Rozhe Blëni është kundërshtar i Kishës.<u></u><u></u></span></span></i></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Eugjen Jonesku: Është kundër Kishës; atëhere përse e vuri në skenë Beketin? Triblon me autorët, triblon me vetveten. Por tani edhe njerëzit e Kishës janë kundër Zotit. Një nga librat më të rëndësishëm të Beketit quhet <i>I Paemri</i>. I paemri është Zoti. Kur ia përmendim emrin, Zoti largohet sepse është Ai që nuk i duhet përmendur emri. AI ndodhet prapa skenës, në atë zbrazëti, siç thoni ju, çështje fjalësh. Zoti është. AI nuk ekziston, AI është. AI ekziston përmes Jezus Krishtit. Ose Zoti është dhe atëhere letërsia nuk ka asnjë kuptim, ose AI nuk është dhe atëhere letërsia nuk ka asnjë kuptim.<u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<i><span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Pra, në të gjithë rastet kjo nuk ka asnjë domethënie e, megjithatë, për ju Zoti është, jeni edhe krijues, shkrimtar, autor.<u></u><u></u></span></span></i></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Eugjen Jonesku: Dua të them se pa Zotin letërsia nuk ka asnjë kuptim, asnjë rëndësi. Dhe nëqoftëse Zoti ekziston është më mirë të bësh diçka tjetër se sa letërsi.<u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<i><span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Doni të thoni që për dikë i cili është i bindur se Zoti është, lutja dhe soditja janë e vetmja rrugë e mundshme. Por a nuk besoni se është e pashmangshme që kjo botë, e cila në një farë mënyre e dëbon Zotin me lëndësinë e saj, me ritmin e jetës, të ketë pasoja mbi vetë Kishën?<u></u><u></u></span></span></i></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Eugjen Jonesku: Po, domethënë bota ka aq pasoja të rënda e të ashpra mbi Kishën, saqë Kisha po humbet në vetvete, po humbet në botë. Kësisoj më vjen jashtëzakonisht keq që nuk ju shoh me raso, ndjej keqardhje që Kisha fshihet, që nuk guxon më të shfaqet si e tillë: e pamposhtur, e patundur, fytyrë dhe simbol i përjetësisë.<u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<i><span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Jeni shkrimtar, iu drejtoheni disa lexuesve, apo disa autorëve, përdorni një gjuhë. A besoni se Kisha, priftërinjtë, mund Ta njoftojnë sot Zotin me të njëjtën gjuhë të një shekulli më parë? Ka megjithatë një evolucion të letërsisë.<u></u><u></u></span></span></i></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="FR"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><span lang="FR">Eugjen Jonesku: Priftërinjtë nuk mund t’i drejtohen botës përveçse me një gjuhë që nuk është gjuha e shekullit, pra me një gjuhë të shënjtë. Por gjuha që flasin ata nuk është gjuhë e shënjtë. Është ajo e kohës, e shoqërisë, e kalimtares. Duhet kërkuar mjeti për të rigjetur një gjuhë të shënjtë, sepse është e pandryshushme edhe në gjuhën moderne. Fjalët: mister, mistikë, besim, rit, nuk kanë ndryshuar. Ka edhe gjeste ceremoniale që nuk mund të ndryshohen. Eukaristia mbetet Eukaristi. Lidhja bëhet me Zotin dhe jo ndërmjet njerëzish pa transhendencë; duhet të mendojmë transhendencën, kjo është thelbësorja. Bashkësia Kishtare nuk është një bashkësi shoqërore, vllazërimi me Zotin nuk është kolegjialitet apo grup shokësh. Nuk mund t’i duash njerëzit përveçse në rast se e kanë Zotin brenda vetes. Duhet të ekzistojë kjo thyerje e dukshme me Historinë dhe më pas kjo përballje me Historinë. </span><span lang="IT">Por Kisha nuk e përballon më Historinë, ajo po i shitet. Historisë. Nuk po dëgjojmë më të flitet për soditje, e cila gjithsesi është e vetmja rrugë që të çon tek Perëndia. Na flitet për drejtësi shoqërore në vend të dashurisë vllazërore, për liri, për barazi dhe për marrëzi të tjera. Përndryshe, shikoni: sa më shumë që flitet për liri, aq më pak liri ka. Sa më shumë që flitet për barazi, aq më pak barazi ka.<u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<i><span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kuptoj çfarë thoni dhe vërej që ka shumë gjëra që duhen mbajtur mend dhe që më duken të vërteta. Por besoj, - dhe e them këtë jo për t’u mbrojtur, por për t’ju ndjekur deri në fund, - se prifti i sotëm është një njeri që duhet të kumtojë një mesazh që i përket tërësisht përjetësisë, transhendent për çdo gjë, që është Zoti dhe si i tillë I Paarritshmi, i Paemri, por ai duhet ta kumtojë në një mënyrë që të kuptohet dhe të pranohet nga njerëzit.<u></u><u></u></span></span></i></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Eugjen Jonesku: Kjo është përligjja e të gjitha predikimeve tuaja. Zotin nuk mund ta kuptojmë, në Zot duhet të besojmë. Synojmë drejt së paarritshmes. Nuk mund ta bëjmë të paarritshmen të arritshme. Nuk mund t’i vemë emër të paemrit. Ky realitet nuk është realist. Priftërinjtë nuk e përdorin më gjuhën e Të Përjetshmit. Për shembull, kur na flasin për drejtësi, nuk na flasin për drejtësinë tejhistorike, por për atë të gjykatave. Drejtësia e Zotit nuk është drejtësia e njerëzve. Vëllai im nuk është shoku im.<u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<i><span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Mendoj se jeni i bindur që kriza e madhe e epokës së sotme është shpirtërore: ose bota po derdhet në një materializëm të tillë që na bën të mbetemi në sipërfaqen e njeriut, ose, përkundrazi, rizbulon thellësitë e njeriut. Për ju zgjedhja është bërë.<u></u><u></u></span></span></i></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Eugjen Jonesku: Po, e kam bërë.<u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<i><span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Sipas jush, njeriu e ka vrarë Zotin. Po Kisha a e ka vrarë Zotin?<u></u><u></u></span></span></i></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Eugjen Jonesku: Kisha ka bërë gjithçka që njeriu të përhumbet në Histori.<u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<i><span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">E keni fjalën për Kishën Katolike. Por ekzistojnë edhe Kishat Ortodokse.<u></u><u></u></span></span></i></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Eugjen Jonesku: Po, ama atje është tjetër gjë. Kisha Katolike ka filluar prej shumë kohe ta zëvendësojë metafizikën me moralin dhe katolicizmi prej shumë kohe ka qenë duke u përhumbur në botë. Dhe, nëse ka një mungesë të soditjes dhe një mungesë të metafizikës në botën moderne, kjo i detyrohet kryesisht katolicizmit, historicizimit të katolicizmit.<u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<i><span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Keni përshtypjen se Kisha Ortodokse e ka ruajtur shumë më shumë pastërtinë?<u></u><u></u></span></span></i></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Eugjen Jonesku: Po, një pastërti të cilën katolicizmi e ka humbur. Kisha Ortodokse, megjithse i ka dhënë Qezarit atë që i takon Qezarit, megjithse në dukje e ka pranuar Historinë, ka mbetur jashtë Historisë. Po, një pastërti që katolicizmi e ka humbur. Ajo nuk i ka shpallur asnjëherë luftë Historisë, nuk është përzjerë me Historinë, ka bashkekzistuar me të. Ka gjetur gjithmonë përshtatje me shekullin, asnjëherë me qiellin. Në Kishën Ortodokse mbetet diçka e pazakontë, diçka e fshehur, e pastër, e pandryshueshme dhe nganjëherë kam mall të jetoj në Rusi ose në Poloni. Kur lexoj <i>Dëshminë e krishterë</i> ose <i>Kryqin</i>, (dy gazeta katolike, sh. ynë), më ngrihen nervat. Aty kam gjetur vetëm e vetëm artikuj të politizuar.<u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<i><span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Përsiata kur ju dëgjova për ndryshimin që ekziston ndërmjet Kishës Katolike dhe Kishës Ortodokse. Kisha e Perëndimit dhe Kisha e Lindjes: Kisha e Lindjes është një Kishë që i është falur Qezarit më shumë se sa ajo katolike, dhe njëkohësisht i ka mbetur më shumë besnike vetes se sa Kisha Katolike.<u></u><u></u></span></span></i></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Eugjen Jonesku: Po, iu fal Qezarit, por mbeti e ndarë nga Qezari. Isha tepër i ri, isha në Rumani. U pagëzova në Kishën Ortodokse, por meqë erdha në Francë kur isha një vit, isha në katekizëm në Francë dhe u rrita si katolik, ndërsa në moshën 13 vjeç e gjysëm, kur u ktheva në Bukuresht, shkova në Kishën Ortodokse. Kur mbusha 18 vjeç ndjeva një nevojë më të fuqishme për të gjetur Atë që e quajmë Perëndi dhe pashë një murg “athonit” (vinte nga Mali Athos). Iu rrëfeva dhe më pyeti: “<i>Po të dëgjoj, çfarë dëshiron të më thuash</i>?” – “<i>Uratë, kam bërë veprime të frikshme</i>” – “<i>Po, mirë, kjo nuk më intereson</i>”. – Desha t’ia them. – “<i>Po, po, përpara se të më tregosh çfarë ke bërë, më thuaj në çfarë beson</i>?” – “<i>Por, nuk e di, do të desha edhe unë ta di</i>”. – “<i>Epo mirë, kjo është gjëja më e rëndësishme; që ke bëre nuk di se çfarë, ke vrarë, ke kryer inçest, ke vjedhur, të gjitha këto janë gjërat e kësaj bote dhe nuk kanë asnjë rëndësi. Duhet të besosh, kjo është e gjitha</i>”.<u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<i><span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">E ndjej veten afër këtij murgu. Besoj në ato që thatë qëparë, që Kisha Katolike e ka shndrruar mistikën në moral, ndërsa thelbësorja, pikësynimi i kësaj bote është besimi; jam me të vërtetë i bindur që Kisha Ortodokse e ka ruajtur këtë besim, ndoshta falë regjimit në të cilin jeton.<u></u><u></u></span></span></i></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Eugjen Jonesku: Regjimit në të cilin ka jetuar: ajo jetoi nën otomanët, jetoi në të gjitha regjimet, me peshkopë lakmitarë, me princa që shkonin në luftë, vrisnin shumë njerëz dhe pastaj ndërtonin kisha, për ta morali kish fare pak rëndësi. Kësisoj kam përshtypjen që, prej shekujsh katolicizmi po përhumbet në botë, që është i shfytyruar. Bota e shfytyroi megjithse ai duhej ta transformonte botën.<u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<i><span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dhe çfarë do t’i thoshit njërit si unë, që është prift në këtë epokë dhe beson?<u></u><u></u></span></span></i></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Eugjen Jonesku: Do t’i thosha: çfarë kërkoni nga unë kur jeni i veshur me rroba civile?<u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<i><span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kjo ishte e gjitha? Mund të më thoni të besoj!<u></u><u></u></span></span></i></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"> <u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Eugjen Jonesku: Kjo është, dhe të jeni paksa i papranueshëm, i papritur, jo nga ky shekull, vishni një raso! Ç’është kjo kravatë? Jeni si të gjithë njerëzit. Unë kam nevojë për dikë që të jetë jashtë botës, në botë, por në të njëjtën kohë jashtë botës.<u></u><u></u></span></span></div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span lang="IT"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><u></u> </span><span style="font-family: Cambria; font-size: 16px;"><u></u></span></span></div>
<div align="right" style="font-family: garamond, 'new york', times, serif; font-size: 16px; margin-bottom: 0.0001pt; text-align: right;">
<span lang="EN-GB" style="font-family: Cambria; font-size: 10pt;">Marrë nga <a href="https://sfantulmunteathos.wordpress.com/" style="color: #1155cc;" target="_blank">https://sfantulmunteathos.<wbr></wbr>wordpress.com</a><u></u><u></u></span></div>
<div style="font-family: garamond, 'new york', times, serif; font-size: 16px;">
<span lang="RO"> </span></div>
<div style="font-family: garamond, 'new york', times, serif; font-size: 16px;">
</div>
<div>
<br clear="all" /><hr align="left" size="1" style="font-family: garamond, 'new york', times, serif; font-size: 16px;" width="33%" />
<div>
<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit;"><a href="https://www.blogger.com/null" name="1509a5f9e2b3defe__ftn1" style="color: #222222;" title=""><span lang="RO"><span lang="RO" style="line-height: 13.8px;">[1]</span></span></a><span lang="RO"> </span><span lang="FR">Eugen Ionesco: <i>Mărturie asupra Bisericii de astăzi</i>. Convorbire între Părintele Lendger și Eugen Ionescu (Antidotes, Gallimard, 1977, p. 241-248) Traducere: Maria-Cornelia Oros / Kuvendim i Uratë Lendger-it me Eugjen Ioneskun (Antidotes, Gallimard, 1977, f. 241-248) Përkthyer në rumanisht nga Maria-Cornelia Oros.</span></span></div>
</div>
</div>
Esse non vidarehttp://www.blogger.com/profile/00556433488178931959noreply@blogger.com