Lidhur me krizat e mia, iu lyp këshilla një mjeku dhe ai shqiptoi një fjalë të çuditshme: „paludizëm”; mbeta tejet i habitur që shqetësimet e mia aq intime e të fshehta mund të kishin një emër e madje një emër aq të çuditshëm. Doktori më dha të marr kininë: tjetër arsye habie. E kisha të pamundur të kuptoja se si mund të shëroheshin hapësirat e sëmura, ato, me kininën që merrja unë. Por më tepër më turbulloi mjeku. Se edhe shumë kohë pas konsultës ai vazhdoi të gjallonte e të përpëlitej në kujtesën time, me ca gjeste të rëndomtë e të njëjtë, mekanismin e pashtershëm të të cilëve nuk arrija ta ndalja.
Ishte një burrë trupvogël, me kokën si vezë. Maja e vezës zgjatej për poshtë
me një mjekërzë të zezë e vazhdimisht të shqetësuar. Sytë e vegjël e të
kadifenjtë, lëvizjet e shkurtra dhe goja e hepuar para e bënin të ngjante me një
miu. Kjo përshtypje qe aq e fortë qysh në çastin e parë, saqë m’u duk tejet e
natyrshme që, kur nisi të fliste, të zgjaste e të theksonte çdo „r”, a thua se,
në të folur e sipër, brente diçka të fshehtë.
Kinina që më dha ma forcoi edhe ajo bindjen se mjeku kish në vetvete diçka prej miu. Verifikimi i kësaj bindjeje ndodhi në një mënyrë aq të çuditshme dhe lidhet me ngjarje aq të rëndësishme të fëminisë sime, saqë e meriton, besoj, të rrëfehet më vete.
Pranë
shtëpisë sonë ndodhej një dyqan makinash qepëse, ku shkoja përditë dhe kaloja
orë të tëra. Pronari ishte një djalë i ri, Eugjeni, që sapo kish mbaruar
ushtrinë dhe e kish gjetur veten në qytet duke hapur atë dyqan. Kishte një motër
një vit më të vogël, Klara. Jetonin diku në një mëhallë dhe, gjatë ditës,
merreshin me dyqanin: s’kishin as të njohur, as farefis.
Dyqani
ishte një odë e thjeshtë, marrë me qera për tregti.
Muret ende
ruanin lyerjen prej salloni me gërsheta allçie ngjyrë vjollcë dhe me gjurmët e
vendeve ku dikur vareshin tablotë. Në qendër të tavanit pat mbetur një llampë
bronzi, më njëfarë jake metalike të qaramidhtë, mbuluar anash me ca si gjethe
jeshile shermasheku. Ishte një objekt plot zbukurime, i vjetëruar, por hijerëndë
– diçka që ngjante me një monument varreze, ose me një gjeneral veteran, që
mbante në paradë uniformën e tij të rrëgjuar.
Makinat
qepëse renditeshin përkryer në tre rreshta, duke lënë mesveti dy rrugina të
gjera. Eugjeni kujdesej që ta spërkaste dyshemenë çdo mëngjes me një kuti të
vjetër konservash, shpuar në fund. Filli i ujit ishte tejet i hollë, ndaj
Eugjeni e ujdiste mjeshtërisht, duke vizatuar përdredhka dhe teta dijetarësh.
Ndonjëherë shënonte me ujë datën. Suvaja e mureve mirëpriste delikatesa të
tilla.
Në
fund të dyqanit, një grup dërrasash ndante njëfarë kabine nga pjesa tjetër e
hapësirës; një perde e gjelbër luante rolin e derës. Atje brenda rrinin tërë
kohën Eugjeni dhe Klara, atje hanin drekën, me qëllim që të mos e linin dyqanin
vetëm. Ata e quanin „kabina e artistëve” – dhe e dëgjova një ditë Eugjenin tek
thoshte: Është një kabinë e vërtetë artistësh. Se, kur dal në dyqan e flas
gjysmë ore për të shitur një makinë, a nuk luaj, vallë, komedi?
Dhe
shtoi me një ton më të zgjedhur:
-
Jeta, në përgjithësi, është teatër i kulluar.
Përtej
perdes, Eugjeni i binte violinës. I mbante notat mbi tryezë dhe rrinte i përkulur
mbi to, duke zbërthyer me durim notat e koklavitura, sikur të zgjidhte një
spango me shumë nyje, për të nxjerrë që aty një fije të hollë e të papërsëritshme,
perin e pjesës muzikore. Gjatë pasdites, mbi një sënduk, një llampë e vogël me
vajguri digjej dhe e mbushte hapësirën me një dritë të vdekur, duke shformuar
mbi mur hijen e violinistit.
Shkoja
aq shpesh në atë dyqan, saqë me kohë u shndërrova në njëfarë mysafir-orendi, një
përzgjatje e divanit të vjetër mbuluar me mushama, ku ulesha e rrija i palëvizshëm
– diçka, me të cilin s’merrej njeri
dhe i cili nuk bezdiste kënd.
Në cep
të kabinës, Klara bënte tualetin e pasdites. I mbante fustanet në një dollapth
dhe këqyrej në një pasqyrë të krisur, mbështetur pas kandilit, mbi sënduk.
Ishte një pasqyrë aq e vjetër, saqë argjendi i qe fshirë aty-këtu dhe, përtej
njollave të tejdukshme, faniteshin sendet reale nën qelq, duke u përzier me
pamjet e pasqyruara, si në një fotografi me klishé të mbivendosura.
Ndonjëherë
Klara zhvishej pothuajse e tëra dhe fërkohej me livando Këlni nën sqetulla,
duke ngritur pa ndrojtje herë krahët, herë sisët, dhe duke futur duart mes këmishës
e kurmit. Këmisha ishte e shkurtër dhe, kur përkulej, ia shihja të plota këmbët
shumë të bukura, shtrënguar në çorapet e ndehura mirë. Ngjante krejt me një
grua lakuriqe, parë në një kartolinë pornografike, që ma pat treguar një shitës
gjevrekësh në park.
Zgjonte
brenda meje po atë të fikët të pazbërthyeshëm, sikurse edhe pamjen e shthurur,
njëfarë zbrazëtie që më brofte në gjoks bashkë me një epsh të tmerrshëm, që më
shtrëngonte mes këmbëve si një tufë kthetrash.
Në
„kabinë” zija gjithmonë të njëjtin vend, në divan, mbrapa Eugjenit, dhe prisja
derisa Klara të mbaronte tualetin. Atëhere ajo dilte në dyqan, duke kaluar mes
meje dhe të vëllait në një hapësirë aq të ngushtë, sa duhej t’i fërkonte pulpat
pas gjunjëve të mi.
Këtë çast
e prista përditë me të njëtin padurim e vuajtje. Ai varej nga një sërë
rrethanash e vogëlimash, të cilat i peshoja dhe i ruaja me një ndjeshmëri të dëshpëruar
e jashtëzakonisht të mprehtë. Mjaftonte që Eugjenin ta kapte etja, të mos kish
qejf t’i bjerë violinës, apo të vinte ndonjë blerës në dyqan, dhe ai të braktiste
vendin, e hapësira të mbetej mjaftueshëm e lirë, që Klara të mund të kalonte larg
meje.
Kur
shkoja pasdreke dhe i avitesha derës së dyqanit, antena të gjata e drithëruese
dilnin prej meje dhe hulumtonin ajrin, për të kapur tingujt e violinës; nëse dëgjoja
që Eugjeni këndonte, më pushtonte një qetësi e madhe. Hyja në majë të gishtave
dhe shqiptoja qysh në prag, me zë të lartë, emrin tim, me qëllim që Eugjeni të
mos pandehte se ka ardhur ndonjë blerës dhe ta ndërpriste këngën e violinës:
mund të ndodhte që në atë grimë marramendja dhe inercia e melodisë të ndalej
dhe Eugjeni ta linte violinën diku e të mos i binte më gjithë pasdreken. Me këtë
nuk ndërpritej, megjithatë, mundësia që ngjarjet e mbrapshta të vazhdonin.
Ndodhnin plot gjëra të tjera në kabinë… Për sa kohë Klara zbukurohej, dëgjoja çdo
zhurmë sado të imët dhe ndiqja çdo lëvizje sado të papërfillshme, me frikën se
mos prej tyre brofte shkatërrimi i pasdites. Ishte e mundur, për shembull, që
Eugjeni të kollitej lehtë, të gëlltiste pak pështymë dhe të thoshte befas se
kish etje dhe të shkonte në ëmbëltore për të marrë një pastë; nga gjëra pafundësisht
të rëndomta, si ajo kollë, dilte e përbindshme dhe e stërmadhe një pasdite dështake.
Mbarë dita e humbte atëhere rëndësinë – dhe natën, në shtrat, në vend që të
mendoja hollësisht (e duke u ndalur disa minuta mbi secilin detaj, për ta „parë”
e kujtuar më mirë) për çastin kur gjunjët e mi u prekën me çorapet e Klarës, –
ta brej, ta mbrujt dhe ta ledhatoj atë mendim, – përpëlitesha i përndezur mes çarçafëve,
pa mundur të vë gjumë në sy e duke pritur me padurim ditën e ardhshme.
Një
ditë ndodhi diçka krejt e pazakontë. Ngjarja nisi me trajtën e një hataje dhe u
mbyll me një befasi, por aq papritur e me një gjest aq të rëndomtë, saqë tërë gëzimi
im i mëvonshëm që u çlodh mbi të ishte si një skelë me sende që nuk përputheshin,
mbajtur më këmbë nga një magjistar, në një pikë të vetme.
Me një
hap të vetëm, Klara ndryshoi krejt përmbajtjen e vizitave të mia, duke u dhënë
një tjetër kuptim dhe të tjera drithërima, si në atë përvojën e kimisë, kur një
copëzë e vetme kristali zhytet në një gotë me lëng të kuq dhe i jep vetëtimthi
lëngut ngjyrë pabesueshëm të gjelbër.
Isha në
divan, në po atë vend, duke pritur me po atë padurim, si gjithmonë, kur dera u
hap dhe në dyqan hyri dikush. Eugjeni doli menjëherë nga kabina. Gjithçka dukej
e humbur. Klara vazhdoi të zbukurohej, shpërfillëse, teksa biseda në dyqan
zgjatej pafundësisht. Gjithsesi, Eugjeni mund të kthehej para se e motra të
vishej. Ndiqja me dhimbje fijen e dy ngjarjeve, zbukurimin e Klarës dhe bisedën
në dyqan, duke menduar se mund të vjonin paralelisht, derisa Klara dilte nga
dyqani, ose të takoheshin bash në kabinë, si në ca filma ku dy lokomotiva vijnë
përballë njëra-tjetrës dhe do të përplasen, ose do të shkasin më tej pa u
prekur, ose, në çastin e fundit, një dorë e mistershme do të lëvizë shinat. Në
ato çaste pritjeje ndieja qartë se si biseda ndiqte udhën e vet, ndërsa
paralelisht, Klara vazhdonte të pudrosej…
U
mundova të korrigjoja fatalitetin, duke i zgjatur gjunjët më tej, drejt tryezës.
Që të takoheshin me këmbët e Klarës do të duhej të rrija në cepin e divanit, në
një pozicion në mos të çuditshëm, të paktën qesharak.
Më
duket se Klara më vështronte nga pasqyra dhe buzëqeshte.
Ajo
mbaroi rrethin e kuq të buzëve dhe kaloi për herë të fundit penelin me pudër
mbi fytyrë. Parfumi që qe përhapur në kabinë më marramendi me dëshira e dëshpërim.
Kur ajo kaloi pranë meje, ndodhi ajo që prisja më pak: i fërkoi pulpat pas
gjunjëve të mi si zakonisht (a mbase më fort? por ishte një iluzion, sigurisht)
me shprehjen mospërfillëse, sikur s’po ndodh asgjë.
Ekziston
një aftësi marrëveshjeje e vesit, më e thellë dhe më e shpejtë se çdo ujdi përmes
fjalëve. Ajo përshkon rrufeshëm gjithë trupin me një melodi të brendshme dhe
shndërron me rrënjë mendimet, mishin dhe gjakun.
Në grimën kur këmbët e Klarës më prekën, u lindën brenda meje pritje e shpresa të reja.
Me
Klarën kuptova gjithçka qysh në ditën e parë, në çastin e parë; ishte e para
aventurë seksuale e imja, e plotë dhe e natyrshme. Një aventurë plot vuajtje e
pritje, plot me shqetësime e kërcëllima dhëmbësh, diçka që do të kish ngjarë me
një dashuri, nëse nuk do të kish qenë vazhdimi i thjeshtë i një padurimi të
dhimbshëm. Aq sa ç’isha unë i ndërkryer e guximtar, aq ishte e qetë e kryeneçe
Klara; kishte një mënyrë të dhunshme për të më cytur e shtënë në ngasje, dhe njëfarë
gëzimi qenëror për të më parë si vuaj – gëzim që paraprinte gjithmonë aktin
seksual dhe bënte pjesë në të.
Herën
e parë kur ndodhi pleksja, të cilën e prisja prej aq kohësh, provokimi i saj
pati një thjeshtësi aq të kulluar (e gati të dhunshme), saqë ajo fjalia e varfër
që shqiptoi dhe ajo folja anonime që përdori ruajnë edhe sot brenda meje diçka
nga egërsia e dikurshme. Mjafton të mendoj disi më shumë rreth tyre, që ngrirja
ime e tanishme të brehet si nga një acid dhe fjalia të rithuhet e dhunshme, si
atëhere.
(...)
Sikur sendet të quheshin ndryshe... (Një vështrim i shkurtër mbi vështrimin e Max Blecher-it)